Informacja o umorzeniu sprawy sędziego, który w 2018 roku mając 1,75 promila alkoholu we krwi spowodował kolizję drogową i uciekł z miejsca zdarzenia, przewinęła się w ostatnich dniach przez część portali internetowych. Jednak nie wywołała szczególnego oburzenia. Sędzia na początku 2023 roku przeszedł w tzw. "stan spoczynku" - czyli praktycznie na emeryturę. Zresztą przyzwyczailiśmy się, że w Polsce są ludzie nietykalni, jeżeli we własnej grupie mają mocną pozycję.
Osądzić sędziego z Suwałk nie było łatwo, gdyż wielu sędziów pracujących na Mazurach przytomnie wyłączyło się z orzekania w tej sprawie. Wreszcie w Sądzie Rejonowym w Ostródzie zapadł wyrok sprowadzający się do kar pieniężnych oraz zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres sześciu lat. Od tej decyzji odwołała się Prokuratura Krajowa, jednak Sąd Okręgowy w niedalekim Elblągu wcale nie zaostrzył wyroku, lecz sprawę umorzył. Okazało się, że powodem był zasadniczy błąd formalny: w polskim prawie nie można prowadzić postępowania przeciw sędziemu, jeżeli sąd dyscyplinarny (czyli koleżanki i koledzy po fachu) uprzednio nie wyrażą zgody. Sprawa suwalskiego sędziego trwała kilka lat, a oskarżony przez ponad 2,5 roku nie stawiał się na posiedzenia, przedkładając zwolnienia lekarskie albo składając wnioski o przesunięcia terminów posiedzeń. Jak to możliwe, że przez tak długi czas nie zadbano o wydanie przez sąd dyscyplinarny "zezwolenia na ściganie"? To zaniedbanie czy celowe zaniechanie? Chyba nie dowiemy się tego. Zresztą skoro nawet w głośnej sprawie niesłusznie skazanego na wieloletnie więzienie Tomasza Komendy nikogo nie uznano winnym potwornej krzywdy wyrządzonej niewinnemu człowiekowi, trudno dziwić się "niedociągnięciu" w tak z pozoru błahej sprawie. Z pozoru w błahej sprawie, ponieważ to nie jedyny sędzia (czy szerzej - człowiek z immunitetem), który prowadził samochód po spożyciu dużej ilości alkoholu. Takich przestępców rzadko spotykają dolegliwe konsekwencje. Potrafią znaleźć się dla nich furtki. Podobnie celebryci i dziennikarze w podobnych sytuacjach byli traktowani łagodniej niż przeciętny podsądny.
Nielogicznym wydaje się obowiązywanie w Polsce dla uprzywilejowanych grup immunitetu ogarniającego wszystkie obszary aktywności prywatnej i publicznej. Jest to jaskrawy wyraz braku równości wobec prawa. Dlaczego poseł czy sędzia mają być chronieni (i to również w przypadku podejrzenia o wykroczenia bądź tzw. przestępstwa pospolite), a nie dotyczy to nauczycieli albo piekarzy? W przypadku immunitetów dla parlamentarzystów pojawiają się wyjaśnienia, iż immunitet chroni w sytuacjach próby pociągania do odpowiedzialności za zachowania podejmowane w kontekście walk polityków i podejmowania wyzwań sprzecznych z interesami niektórych grup. Tyle że co to ma wspólnego na przykład z ochroną immunitetem w przypadku kierowaniem samochodem "po pijaku"? W kolejnych kampaniach wyborczych czasami partie polityczne przebąkują o ograniczeniu uprzywilejowywania immuntetami. Jednak po wyborach gaśnie zainteresowanie tematem: "Nawet jeśli teraz moja partia jest w mniejszości i nie mogę liczyć na pewną lojalność większości parlamentarzystów, to może w następnym rozdaniu immunitet będzie twardym zabezpieczeniem..." - najprawdopodobniej kalkulują.
Immunitet chroni przed pociągnięciem do odpowiedzialności bez zgody parlamentu bądź sądu dyscyplinarnego. Ale nie chroni przed karą, jeśli postępowanie uda się skutecznie przeprowadzić.
Prawie każdemu człowiekowi warto dać szansę i nie przekreślać, o ile nie popełnił zbrodni. Jeśli jednak wykazuje się uczciwością - mimo iż w czymś "nawalił" (niekiedy dosłownie). Oczywiście wśród sędziów a nawet parlamentarzystów można odnaleźć ludzi uczciwych. Natomiast tacy raczej nigdy nie wymagają ochrony immunitetem.
Rafał Osiński
