NGO

NGO – skrót ang. "non-government organization", oznacza organizację pozarządową. Działają one nie dla zysku ekonomicznego (non-profit), lecz dla osiągnięcia celów społecznych. W Polsce organizacje pozarządowe upowszechniły się po transformacji ustrojowej. Szczególnie w początkowym okresie przemian znaczna ich część była wzorowana lub finansowana przez organizacje z krajów zachodnich. Ich zadaniem jest budowa społeczeństwa obywatelskiego. Organizacje NGO funkcjonują w ramach trzeciego sektora (za pierwszy uznaje się administrację publiczną centralną i samorządową, za drugi – biznes). Organizacje pozarządowe są prywatne i powstają z inicjatywy prywatnych osób, ale działają w interesie publicznym. W polskim prawie definicję ustawową organizacji pozarządowej zawiera art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

W krajach postkomunistycznych od dekad toczy się spór o tożsamość organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego. Część organizacji NGO jest postrzegana – szczególnie przez ekspertów, komentatorów życia publicznego i polityków bliższych prawicy – jako nazbyt liberalna w kwestiach kulturowych. Krytycy tak definiowanych NGO-sów uważają, że działają one na rzecz zmian społeczno-kulturowych niezgodnych z tradycyjnymi wartościami i przyjętymi w danych społeczeństwach wzorcami kulturowymi, religijnymi, obyczajowymi. Przeciwstawiają też niekiedy uważanym za liberalne NGO-som lokalne, aktywne wspólnoty, zogniskowane wokół życia parafialnego, grup sąsiedzkich, nieformalnych wspólnot odwołujących się w swoich działaniach do patriotyzmu, kultywowania wiary i dobrego obyczaju. Obrońcy NGO-sów twierdzą z kolei, że działają one w trudnych społecznie warunkach związanych z niską aktywnością obywatelską i prymatem partii politycznych nad sferą publiczną. Wiele organizacji pozarządowych uważa swoją aktywność za istotny element modernizacji kulturowej społeczeństwa.