„Łatwiej gacie zdjąć niż się otworzyć”. O tolerancji i wstydzie

Wstyd silniejszy niż potrzeba pomocy

Z raportu „Dobrostan psychiczny w Polsce. Co myślimy o pomocy psychologicznej?” wynika, że wiele osób w Polsce boi się powiedzieć głośno, że potrzebuje wsparcia. Aż 37% badanych obawia się, że zostaną uznani za „niezrównoważonych”, gdy tylko pomyślą o wizycie w gabinecie psychologicznym . Około 35% boi się reakcji otoczenia, a kolejne osoby — reakcji najbliższej rodziny.

To nie tylko liczby. To codzienne historie ludzi, którzy z powodu wyobrażeń innych odmawiają sobie pomocy.

– Problemy psychiczne są w Polsce tematem tabu, to utrudnia nie tylko rozmowę, ale i dostęp do pomocy. – podkreśla prof. Marta Marchlewska z Instytutu Psychologii PAN .

Stereotypy silniejsze niż fakty

Badacze zauważyli, że osoby, które nie mają diagnozy psychiatrycznej, często posiadają zaskakująco negatywne przekonania wobec tych, którzy diagnozę mają. Aż połowa z nich uważa, że osoby z zaburzeniami psychicznymi są skłonne do przemocy, 44% twierdzi, że nie powinny zawierać małżeństw, a 26% jest przekonanych, że nie mogą prowadzić udanego życia .

Te opinie nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Pokazują natomiast, jak bardzo wciąż potrzebujemy edukacji i przełamywania mitów.

Zobacz takżeTelewizja wyniszcza bardziej niż sądzono. Naukowcy zdumieni efektami nowych badań

– Wiedza psychologiczna w Polsce nadal wydaje się elitarna i pełna luk. Większość ludzi czerpie ją z popkultury albo własnych domysłów. – mówi prof. Marchlewska .

Terapia bez magicznej różdżki

W drugim raporcie, „Korzystanie z pomocy psychologicznej. Co zachęca, a co powstrzymuje?”, badani przyznają, że mają nierealistyczne oczekiwania wobec terapii. W ich wyobrażeniach psycholog powinien działać szybko, bezwysiłkowo i natychmiastowo.

– Oczekujemy, że terapeuta wyciągnie magiczną różdżkę i rozwiąże wszystkie nasze problemy. Brakuje zrozumienia, że terapia wymaga czasu i zaangażowania. – podkreśla dr Dominika Adamczyk z Instytutu Psychologii PAN .

Brzmi to znajomo? Właśnie takie przekonania często prowadzą do rezygnacji z terapii po pierwszych niełatwych sesjach

„Gacie łatwiej zdjąć niż otworzyć się”

Jedna z uczestniczek badania uderzająco trafnie opisała, jak trudno jest rozmawiać o sobie i swoich emocjach:

– Łatwiej iść do ginekologa niż do psychologa? Tak! Gacie łatwiej zdjąć niż otworzyć się! 

To zdanie, szczere i pozbawione upiększeń,  pokazuje, że problem nie tkwi wyłącznie w systemie, lecz również w naszej kulturze, wstydzie i braku oswojenia z tematem zdrowia psychicznego.

Zobacz takżeMinister zdrowia prostuje fejk newsy. Chodzi o dostęp do kluczowych świadczeń

Międzynarodowy Dzień Tolerancji: czas spojrzeć na siebie

Tolerancja to nie tylko akceptacja odmiennych kultur, stylów życia czy przekonań. To również gotowość, by okazać zrozumienie osobom zmagającym się z kryzysami psychicznymi.

Dziś wiemy, że:

• prawie 30% dorosłych Polaków często czuje się samotnych,
• 66% doświadcza przewlekłego zmęczenia,
• co czwarta osoba spełnia kryteria możliwej depresji .

Nie są to „czyjeś” problemy, to doświadczenia naszych bliskich, współpracowników, studentów, rodziców, a czasem nas samych.

Międzynarodowy Dzień Tolerancji to dobry moment, by zacząć budować społeczną atmosferę, w której mówienie o zdrowiu psychicznym nie będzie wymagało odwagi.

Strach przed oceną wciąż powstrzymuje Polaków przed pomocą psychologiczną. W Dniu Tolerancji raporty IP PAN pokazują, jak silna jest stygmatyzacja kryzysów psychicznych.

Raporty powstały w ramach programu „Psychologia dla Społeczeństwa”, którego celem jest:

• upowszechnianie rzetelnej wiedzy psychologicznej,
• walka ze stereotypami i mitami,
• zachęcanie do korzystania z profesjonalnej pomocy bez wstydu,
• rozpoczęcie ogólnopolskiej dyskusji o zdrowiu psychicznym.

To inicjatywa, która , jeśli będzie konsekwentnie rozwijana, ma szanse realnie wpłynąć na postawy społeczne.

 – Zdrowie psychiczne nie może być luksusem, a proszenie o pomoc nie powinno być wstydem. - odsumowuje prof. Marchlewska.

UWAGA! jeśli jesteś w potrzebie, potrzebujesz pomocy, zadzwoń bez wahania pod bezpłatny numer wsparcia 800 70 2222, czynny przez całą dobę

red.

Fot: Raporty Instytutu Psychologii PAN jasno pokazują, że lęk przed oceną i stygmatyzacją powstrzymuje Polaków przed szukaniem pomocy związanej ze zdrowiem psychicznym/PAP