ASTRONOMIA PLASTYCZNA JAKO TECHNIKA W ASTRONOMII
INSTRUMENTARIUM
1.1. ASTRONOMIA PLASTYCZNA JAKO OBRAZ KOSMOSU
Rocky Kolb, astronom i kosmolog, napisał w książce "Ślepi obserwatorzy nieba", że każdy przyrząd, narzędzie naukowe, w tym astronomiczne, odzwierciedla pojęcie, koncepcję i obraz rzeczywistości, tu wszechświata, który posiadamy . Jak przedstawia się ta sprawa w kontekście astronomii plastycznej?
Astronomia plastyczna jest podobnym narzędziem badania kosmosu, jak np. astrolabium, akcelerator cząstek elementarnych czy teleskop kosmiczny. Tutaj koncepcją wyjściową tej techniki jest coraz ważniejsza koncepcja astronomiczna, zwłaszcza ostatnio, w dobie popularyzacji wiedzy o kosmosie, związana z uzyskiwaniem bezpośredniego obrazu, wyglądu kosmosu (wynikłego m.in. z rozwoju eksploracji kosmosu, zwłaszcza astronautycznej). Wizualizacja obiektów kosmicznych implikuje szczegółowe, konkretne, podejmowane przy okazji realizacji obrazu kosmicznego czynności i przedsięwzięcia, które łączą się z astronomią plastyczną i odwzorowywaniem kosmosu. Dominują tu geologiczne struktury - wzgórza, kratery, skały, łańcuchy górskie, ale i różne postacie nieba oraz technika kosmiczna. Taka jest po prostu nasza obecna wiedza o kosmosie.
1.2. NAUKOWO-CYWILIZACYJNE DETERMINANTY ASTRONOMII PLASTYCZNEJ
Jak dokładnie przedstawia się relacja świata, jego paradygmatów, wiedzy o nim i nauki do kształtu astronomii plastycznej?
Najpierw więc instrumenty tzw. dawnej astronomii, takie jak np. sfera armilarna, astrolabium itp. stanowiły przedłużenie koncepcji średniowiecznej kosmosu. I dalej - luneta to pierwsze koncepcje Układu Słonecznego, umiejscowienie w nim jego obiektów z zahaczeniem o gwiazdy; fotometria i spektroskopia łączą się z postępem w fizyce XIX w.; akcelerator to rozwój fizyki jądrowej, teoria kwantowa i teoria budowy materii; teleskop Chandra to astronomia czarnych dziur; teleskop Hubble'a to dekada kosmologii; teleskop Kepler to era egzoplanetologii i egzolunarysyki; Internet to rozwój techniki, zwłaszcza mikroelektroniki i globalizacja oraz problem pokoju światowego. Wszędzie tu stan nauki jako paradygmat miał swoje przedłużenie w jej bazie materialnej i narzędziach, które zwrotnie wpływały na naukę.
Wiek XX, kiedy narodziła się astronomia plastyczna, to:
- era wizualizacji - rozwój kina i jego modyfikacje (technika 3D), efekty specjalne, telewizja i inne techniki przekazu - Internet, DVD, gry komputerowe; rozwój telekomunikacji;
- start ery kosmicznej, program księżycowy, astronautyka, badania Układu Słonecznego - misje marsjańskie, w tym poszukiwanie wody na Marsie, w perspektywie loty załogowe i terraforming, misje Pioneer, Voyager, Galileo. Cassini-Huygens, badanie planetoid i komet (np. sondy Near-Shoemaker, Deep Space 1, Stardust, Rosetta, Dawn itd.);
- ogólny rozwój astronomii;
- rozwój nauki i świadomości naukowej;
- potrzeby Ziemi - ekologia, klimat, zasoby surowcowe (stąd nadzieje łączące się z kosmosem);
- cechy społeczeństwa ziemskiego (problem pokoju, również przeniesionego w kosmos, rozwój gospodarczo-techniczny, kreujący możliwość zaspokajania potrzeb duchowych, związanych z wolnym czasem, ogólna globalizacja);
- narodziny i rozwój bioastronomii i setiologii;
- rozwój nauk przyrodniczych i ścisłych - matematyka, fizyka, chemia, geologia, mikrobiologia, genetyka, bionika;
- świadomość zagrożenia impaktem planetoidalno-kometarnym (badania Alvarezów, geologia E. Shoemakera);
- umiarkowany postęp w dziedzinie robotyki i sztucznej inteligencji.
Wszystko powyższe kształtuje formy astronomii plastycznej.
Powyższy rysunek autora jako obraz astronomii plastycznej przedstawia powierzchnię, formy życia i przyszłą obecność człowieka na księżycu odkrytej planety pozasłonecznej.
Wyspy życia - egzoksiężyc planety HR 810 B
Tagi: hr 810 b, egzolunarystyka
