Chociaż Chiny nie są krajem religijnym, to święto Bożego Narodzenia (圣诞节 shèngdànjié) stało się niezwykle powszechne. Święto to istnieje od niedawna w Chinach.
W Państwie Środka Święta Bożego Narodzenia kojarzą się przede wszystkim z gorączką handlową.
Boże Narodzenie zostało przywiezione do Chin około XX wieku przez misjonarzy i studentów powracających z zagranicy i obchodzone jest w niektórych dużych miastach chińskiego wybrzeża. Dopiero pod koniec XX wieku Chińczycy naprawdę przejęli to święto, ustanawiając na przykład okres wyprzedaży zachęcający do konsumpcji, dostosowane programy telewizyjne i atrakcyjne reklamy.
Jednak Boże Narodzenie nie jest świętem państwowym w Chinach. Dzieci chodzą do szkoły, a dorośli do pracy. Okres między Bożym Narodzeniem a Nowym Rokiem jest zatem korzystny dla gospodarki kraju. Świąteczny posiłek pozostaje klasyczny, choinki na ulicach są gustownie udekorowane.
Niektóre rodziny ozdabiają swoje domy kolorowymi girlandami i zawieszają dekoracje na drzwiach. W dużych miastach większość sklepów przyozdabia się także ozdobami z okazji świąt kończących rok.
Dla większości mieszkańców Boże Narodzenie to przede wszystkim święto, podczas którego można celebrować miłość i przyjaźń, spotykając się z przyjaciółmi przy obiedzie i wymieniając prezenty. Podobnie jak wiele obcych zwyczajów, które Chiny wchłonęły lub zasymilowały na przestrzeni wieków, święto to rozwinęło już swoje własne chińskie cechy, które czasami wydają się niepokojące.
W Chinach kontynentalnych i na Tajwanie Boże Narodzenie nie jest świętem państwowym, większość urzędów, szkół i sklepów pozostaje otwarta. Hongkong i Makau korzystają z dwóch dni wolnych, co jest bezpośrednią konsekwencją ich kolonialnej przeszłości i głębokich wpływów Brytyjczyków i Portugalczyków.
Boże Narodzenie w Chinach nie jest religijne, lecz raczej komercyjne. Tutejsze chrześcijaństwo nie jest religią powszechną. Tylko około 2% populacji to chrześcijanie, więc większość ludzi nie zna historii Bożego Narodzenia ani tego, co reprezentuje. Dlatego też Boże Narodzenie nie jest obchodzone jako święto religijne, ale jako nowy sposób zabawy.
Wraz z postępem globalizacji i rozwojem wymiany kulturalnej, Boże Narodzenie, jako przedstawiciel kultury zachodniej, staje się coraz bardziej popularne wśród Chińczyków nowego pokolenia. Najstarsi z kolei uważają ten dzień za dzień jak każdy inny i raczej nie mogą się doczekać Chińskiego Nowego Roku, który nastąpi kilka tygodni później.
Boże Narodzenie w Chinach również ma zasadniczą różnicę: młodzi ludzie postrzegają je jako sposób na relaks i na zakupy. Okres ten staje się wielkim sukcesem komercyjnym.
Zakupy na Boże Narodzenie to typowa chińska cecha. Kiedy Chińczycy świętują Boże Narodzenie, nie robią tego w sensie religijnym, a dla młodszego pokolenia nie ma znaczenia, czy tradycja jest zachodnia, czy chińska.
Jest to popularny czas na zakupy, karaoke, kino lub kolację z przyjaciółmi. Dla młodych par jest również okazja, aby wyrazić swoją wzajemną miłość, sklepy promują szeroką gamę romantycznych produktów dla par.
Duże centra handlowe są otwarte do późna, aby skorzystać z świątecznego szaleństwa i przez cały dzień grać kolędy. Wielu sprzedawców przebiera się nawet za Świętego Mikołaja. Już na początku grudnia dekoruje się duże choinki, w wielu sklepach rozpoczyna się inwazja kupujących przy dźwiękach radosnej i uroczystej muzyki.
Chociaż obchody Bożego Narodzenia w Chinach przypominają czasem skrzyżowanie karnawału i walentynek, chińscy chrześcijanie uczestniczą również w liturgii w kościołach katolickich, zwłaszcza w mszy o północy, która stała się bardzo popularna.
W Pekinie znajduje się kościół Nantang. Jest to najstarszy kościół w stolicy Chin. W okresie świąt ozdobiony dekoracjami i oświetlony wieczorami.
Kościół był zbudowany w 1605 roku za panowania cesarza Wanli z dynastii Ming, który dał jezuicie Matteo Ricci pozwolenie na budowę w stylu chińskim katolickiego kościóła w dzielnicy Xuanwu men. Mateo Ricci był jednym z pierwszych jezuitów studiujących język i kulturę chińską. Uznany za wielkiego znawcę chińskiej cywilizacji był autentycznym chińskim mandarynem.
Ta najstarsza katedra w Pekinie jest również znana cudzoziemcom, którzy w każdą niedzielę uczestniczyć mogą w mszy świętej po angielsku i po włosku.
Wigilia to okazja kiedy tysiące młodych ludzi gromadzi się na Mszę świętą w pekińskiej katedrze. Duże tłumy wewnątrz katedry, a spóźnialscy muszą czekać na zewnątrz kościoła. Jest to bardzo radosne, gdy Święty Mikołaj rozdaje słodycze dla uczestniczących w mszy! Ale myślę, że większość ludzi jest nie wierzących. Poszli tam aby w duchu Bożego Narodzenia uczestniczyć w zabawie z przyjaciółmi.
Dawniej chińscy katolicy spędzali Wigilię w kościołach z rodziną. Stopniowo tradycja ta jak widać przeniosła się na zewnątrz, coraz więcej osób, zwłaszcza w dużych miastach czci Boże Narodzenie w inny sposób.
W odróżnieniu od krajów, gdzie tradycja Bożego Narodzenia jest głęboko zakorzeniona, w Chinach nie jest to święto ogólnonarodowe, dzień jak inny w roku jest normalnym dniem pracy. Boże Narodzenie to okazja aby zarobić więcej pieniędzy, okres przychylny do sprzedaży. Po pracy młodzi zbierają się w klubach i na dyskotekach. Wiekszość chińskich niechrześcijan nie rozumie prawdziwego sensu tego święta i poddaje się grze i zabawie, tak aby ten dzień stał sie niezapomnianym. W dniu tym, o dziwo wspomina się również najbliższych i przyjaciół, którzy odeszli na zawsze ze świata żywych.
Niektórzy Chińczycy dołączają do grona swych zachodnich znajomych i wspólnie świętują w prestiżowych restauracjach. Nie muszą oni wierzyć w Świętego Mikołaja. Liczne zakupione prezenty zostaną ofiarowane podczas księżycowego Nowego Roku w opakowaniach z jego wizerunkiem z białą długą brodą, prezenty te są symbolem zachodniego konsumenta o dobrej renomie.
Tradycyjnie chrześcijańskie pochodzenie najpiękniejszego święta w katolickiej religii przywędrowało do Chin na początku XX wieku wraz z misjonarzami, kupcami i studentami, którzy wprowadzili świąteczną atmosferę w kościołach, podobną do tej istniejącej w ich rodzinnym kraju, wówczas to zbierali się w Wigilię na pasterce. Nałożony rygor przez Rewolucję Kulturalną zahamował brutalnie uroczystości. Dopiero od połowy lat 1980 stopniowo Boże Narodzenie powróciło w łaski.
"Cicha noc" jest śpiewana w 300 językach, więc nie mogło zabraknąć wersji wykonanej po chińsku:
Czy Święty Mikołaj istnieje w Chinach?
W Chinach Święty Mikołaj nazywany jest (聖誕老人 shèngdàn lǎorén), nierzadko można go spotkać w centrach handlowych i hotelach. Dzieci robią sobie z nim zdjęcia, a niektóre domy towarowe mogą zorganizować wizytę Świętego Mikołaja z prezentami do domu. Z drugiej strony tradycja pisania listu z listą prezentów nie dotarła jeszcze do Chin!
O ile na Zachodzie Mikołajowi często towarzyszą renifery i elfy, o tyle w Chinach towarzyszą mu raczej panie (jego siostry) ubrane w zabawne kostiumy o tematyce bożonarodzeniowej.
Chińscy Mikołaje przechadzają się w grupach z innymi Mikołajami.
Chiny również rozwinęły swoje własne cechy, które mogą powodować wielkie zamieszanie u mieszkańca Zachodu, który przyjeżdża tam o tej porze roku. Na przykład Święty Mikołaj grający na gitarze lub saksofonie to typowo chiński obraz. Chińczycy lubią także zmieniać wizerunek Świętego Mikołaja ubranego w tradycyjny chiński strój.
Tradycją, która staje się popularna w Wigilię Bożego Narodzenia, jest ofiarowywanie jabłek. Wiele sklepów sprzedaje jabłka owinięte w kolorowy papier.
Ludzie ofiarowują jabłka w Wigilię, ponieważ po chińsku Wigilia nazywa się „Píng'ān yè” (平安夜), co oznacza spokojny lub cichy wieczór. Słowo oznaczające jabłko w języku mandaryńskim to „píngguǒ” (苹果), co oznacza pokój. Mówi się, że zjedzenie jabłka pozwala przeżyć spokojny i bezpieczny Nowy Rok. To pokazuje, jak bardzo Chińczycy lubią bawić się słowami, które brzmią podobnie!
Świąteczne jabłka zawijane są w ozdobny papier lub ozdabiane naklejkami, są sprzedawane na targowiskach i w sklepach. Jest to zjawisko stosunkowo nowe, przejęte przez młodsze pokolenie.
Młodzi ludzie postrzegają ten dzień jako dobry pretekst do spędzenia czasu z przyjaciółmi i równie dobrze mogliby zakończyć się w McDonaldzie, jak w tradycyjnej restauracji. W większych miastach wiele międzynarodowych hoteli przygotowuje dla swoich gości bardziej tradycyjne kolacje bożonarodzeniowe, składające się z dań, które w Boże Narodzenie można znaleźć w Europie.
Gdy zbliżają się Święta Bożego Narodzenia, rodziny kupują i montują sztuczne choinki (najlepiej w kolorze złotym lub srebrnym), a także ozdoby, które umieszczają na drzwiach i oknach. Dzieci biegają po alejkach z zabawkami w sklepach, a rodzice oglądają gry edukacyjne. Firmy wyślą swoim partnerom kartki świąteczne (dziś bardziej w formie elektronicznej) oraz pudełka z herbatą, czekoladą, ciastkami i owocami.
Chińczycy obdarowują przyjaciół i krewnych prezentami, chociaż w tym okresie kupują też rzeczy dla siebie. Sklepy i galerie, a także strony internetowe oferują głębokie rabaty i zachęcają do zakupów o tej porze roku.
Yiwu to największy rynek eksportowy produktów bożonarodzeniowych w Chinach. To miasto jest popularne ze względu na produkty hurtowe, przystępne ceny i ogromny rynek.
Boże Narodzenie w Chinach uważane jest za czas relaksu i rozrywki, pozbawiony wszelkich aspektów religijnych na rzecz reklamy.
Ale zakończmy bardziej pozytywnie, bo to także wyjątkowy czas, kiedy można odpokutować za swoje dawne błędy i poświęcić się dobrym uczynkom na rzecz innym. Jest to okazja, aby okazać hojność osobom potrzebującym, takim jak sierotom, samotnym, seniorom czy chorym.
I czy to nie jest także odrobina magii Świąt?
