NOWY ROK - MAŁPA W TRADYCJI CHIŃSKIEJ *

W tradycyjnym kalendarzu chińskim Koza daje miejsce Małpie .

Najsłynniejszą małpą w chińskiej tradycji jest niezaprzeczalnie Sun Wu Kong, znany jako Małpi Król. Przebiegły o złośliwym charakterze występuje również w wielu azjatyckich mitologiach.

Tybetańska legenda opowiada, że przodkowie wywodzili się z leśnej małpy i skalnego demona. Dawno, dawno temu, przed pojawieniem się w Tybecie człowieka, były trzy szczyty górskie na południowym brzegu wielkiej rzeki Yarlung Zangbo, zwane Gongbori. W każdym ze szczytów były groty. W jednej z nich żyła małpa, a w innej demon. Małpa medytowała w swojej jaskini, gdy usłyszała jęki i płacze samotnego demona, który chciał ja wziąć za żonę. Początkowo małpa była niechętna małżeństwu, w końcu się zgodziła poślubiając demona. Małżeństwo miało sześcioro dzieci.

I tutaj przychodzi mi na myśl pewna refleksja. Małpa występuje jako osobnik męski, a demon jako żeńska płeć. A więc, aby zachować wierność opowieści, powinno się mówić „małp i demona”, co jednak nie jest poprawnością językową ...

W Chinach, zwłaszcza na południu znane są i opowiadane historie o małpach, które uprowadzają kobiety i mają z nimi potomstwo. Tutaj jest bożyszczem zwanym „Wielkim Świętym Równym Niebu”.

Gdy mówimy małpa, często odnosimy się do osoby wrednej, złośliwej, prymitywnej lub też będącej w stanie wyrządzic nam krzywdę.

Dla niektórych Chińczyków, małpa jest symbolem brzydoty, oszustwa i chciwości. Dzieli ten sąd również przez wiele narodów. Nie ulega wątpliwości, że człowiek widzi w tym obrazie zwierzę zbyt podobne do siebie.
Mawia się "przebiegły jak małpa", aby opisać figlarność dziecka, Chińczycy mawiają: "gdyby był owłosiony byłby mądrzejszy od małpy".

Małpa jest zwierzęciem pomyślnym i czczonym na terenie południowych Chin. Historycznie rzecz biorąc, w południowej Azji wszystkie konne karawany podróżowały z małpą. Zwierzę jest bardzo wrażliwe i w stanie rozpoznać złośliwe choroby, na które mogły paść konie. Małpa to także mądry tropiciel węży. Gdy dostrzeże gada, przestraszona ostrzega człowieka.

Chińczycy wierzą, że małpa jest w stanie zapewnić ludziom ochronę, opiekę, zdrowie i sukces, ponieważ sprawuje władzę nad złymi duchami. Dlatego też wzywają ją na pomoc w razie choroby i innych niebezpieczeństw.

Ale powróćmy do najbardziej znanej małpy, a właściwie Małpiego Króla.

Sun Wun Kong (猴王, Hóuwáng) jest bohaterem legend i książek dziecięcych,

występuje również jako błazen w popularnych operach chińskich.

Jest to najbardziej złożona postać, najbardziej złośliwa i najbardziej porywcza ze wszystkich postaci mitologii chińskiej .

Opowieści o tym bohaterze zostały zebrane w „Podróży na Zachód” (西游记) - jednej z czterech klasycznych epopeji chińskich napisanej przez Wu Cheng. Ta powieść łotrzykowska z XVI opowiada o słynnym mnichu-podróżniku, Xuan Zang który udał się do Indii w 629r. w poszukiwaniu pierwotnego buddyzmu w eskorcie naszej słynnej małpy.

Sun Wu Kong zrodził się na Górze Kwiatów i Owoców. Mądrzejszy od innych reprezentantów swej rasy, wkrótce został wybrany na króla. Jednak ta sytuacja nie spełniała jego ambicji. Słysząc o wiecznym istnieniu, udał się w poszukiwaniu taoistycznych mędrców, którzy mogliby dać mu przepis na długie życie. Nauczył się wiele magicznych sztuczek i wkrótce był w stanie znać 72 metod zmian swej osobowości. Potrafił wykonać salto o długości 108.000 li [1], które niosło go z dużą prędkością po całym świecie.

Małpi Król siał niezgodę wszędzie gdzie się pojawiał. W podwodnym pałacu dotarł do Króla Smoków. Zszedł też do świata zmarłych. Chciał aby jego imię zostało wymazane z rejestru śmiertelników.

Po licznych skargach i żalach, Nefrytowy Cesarz wysłał swych generałów aby go pojmali. Cesarz chciał aby małpa stała się opiekunką cesarskiej stajni. Ale małpa przyjęła to jako obrazę i uciekła z niebiańskiego dworu by powrócić na ziemię. Ogłosiła się „Wielkim Świętym Równym Niebu”. Pojednawczy cesarz zaproponował mu wysoką pozycję na swym dworze - zarządzanie cesarskim brzoskwiniowym ogrodem. (W wierzeniach chińskich brzoskwinia jest symbolem długowieczności).

Królowa matka zorganizowała przyjęcie na cześć kapitana Tao. Małpa nie brała udziału w biesiadzie, podczas której wszyscy delektowali się brzoskwiami. Zdenerwowana małpa ukradła eliksir cynobru i wróciła do swego ziemskiego królestwa.

W końcu bezradni taoistyczni bogowie i Nefrytowy Cesarz, powierzyli małpę w ręce Buddy, który wtrącił ją do więzienia położonego w górach. Ostatecznie Bogini Miłosierdzia wybłagała Buddę, aby uwolnił małpę i przypisał ją do eskorty mnicha Xuan Zhang udającego się do Indii. Mnich opasał czaszkę małpy złotą opaską, która miała się kurczyć i powodować nieznośny ból głowy gdy małpa się wywyższała.

Podczas podróży Małpi Król w towarzystwie sługi świni Zhu Bajie zwalczał wiele potworów, aby zapewnić ochronę mnicha. Po 17 latach mnich powrócił z Indii z 600 świętymi tekstami.

Małpa jest czczona w wielu świątyniach południowych Chin. Wiele z nich znajduje się w Hongkongu.

Bóg Małpa jest czczona tutaj jako zwiastunka pokoju i szczęścia. Jej urodziny przypadają na 16 dzień ósmego księżycowego miesiąca (pod koniec września). Tego dnia przed portretem, na zewnątrz świątyni tysiące ludzi zbierają się, aby słuchać wcielenia boga małpy wpadającego w trans. Ceremonia ta jest również odzwierciedleniem w wielu kantońskich spektaklach operowych.
W „małpich świątyniach” znajdują się figurki bohatera z pozłacanego drewna, ubrane w pomarańczowe stroje i otoczone symbolami pomyślności.

Ten Małpi Król wydaje się mieć z góry przesądzoną przyszłość.

Chiński znak małpa 猴 (hóu) składa się z dwóch części.

Pierwsza przedstawia człowieka strzelającego do celu strzałą. Nadaje to sens "prawości serca", a co za tym idzie szlachetności. Można to też przetłumaczyć jako "książę". Druga część jest korzeniem słowa "zwierzę", co w sumie tłumaczę jako "Książę zwierząt."

Małpa jest często przedstawiana z brzoskwinią.