Przodkowie rozróżniali prawo łaski, abolicję, amnestię i inhibicję.
Prawo było precyzyjniejsze niż dziś...
W polskim prawie istniało pojęcie "listu inhibicyjnego" (zwanego też "listem zapowiednim"). Było to pismo królewskie do sądu (mogło być wydane np. przez hetmana), wzywające do wstrzymania się od orzekania w konkretnej sprawie. Mógł on być wydany wyłącznie na korzyść osoby zajmującej się służbą wojskową, albo ważną służbą publiczną.
Taki list hetmański otrzymał np. Kmicic od Wołodyjowskiego w "Potopie" Henryka Sienkiewicza.
Taką formulę mógłby dziś zastosować Prezydent, gdyby była ona przewidziana współczesnym prawem.
Warto jednak pamiętać, że inhibicja (czyli wstrzymanie się od orzekania) istniała obok prawa łaski, które można było stosować jedynie wobec uznanego za winnego i prawomocnie skazanego.
Akt łaski jest to całkowite lub częściowe darowanie sprawcy skutków kary orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu. Nie wpływa na przebieg orzekania w sprawie - nie jest to uchylenie wyroku ani uniewinnienie skazanego, a jedynie odnosi się do skutków wyroku sądowego (np. wykonania lub złagodzenia kary).
Abolicja nie zmienia kwalifikacji czynu jako czynu zabronionego, wykazuje ona tylko moc co do skutków procesowych, wyłączając ściganie. Polega na odstąpieniu od ścigania określonej kategorii przestępstw - np. przestępstw politycznych. Dotyczy kategorii przestępstw, a nie osób.
Amnestia to zapomnienie. W przeciwieństwie do abolicji dotyczy kary orzeczonej i jedynie przestępstw i warunków określowych w uchwalonym przez ustawodawcę akcie prawnym.
Przodkowie chyba mieli większą wyobraźnię...
