Na przestrzeni ostatnich dwóch lat konflikt zbrojny między zintegrowanymi siłami indonezyjskiego wojska i policji (TNI/Polri) a Armią Narodowego Wyzwolenia Papui Zachodniej (TPN/PB) w regencji Intan Jaya w Papui Zachodniej, kosztował życie co najmniej 34 osób. Eskalacja tego konfliktu dotknęła również lokalnych mieszkańców, którzy zdecydowali się opuścić tę ziemię w poszukiwaniu bezpieczniejszego miejsca do życia. Rozmieszczenie indonezyjskich sił bezpieczeństwa w Intan Jaya, które miały „przynieść pokój” uczyniło coś przeciwnego: wywołało niepokój i strach wśród mieszkańców Intan Jaya. Melianus Duwitau, koordynator zespołu na rzecz odrzucenia eksploatacji w bloku górniczym Wabu, uważa, że terror zastosowano świadomie, jako przygotowanie gruntu dla firm planujących wydobycie surowców w regionie. Prowadzona operacja w rzeczywistości doprowadziła do eskalacji konfliktu zbrojnego i zaostrzyła terror wobec ludności cywilnej. W jego wyniku co najmniej 10% ludności Sugapy, stolicy regencji Intan Jaya, zostało przesiedlonych. Na początku 2021 roku wśród nich znalazło się 331 kobiet i dzieci.
Raport “Ekonomi-Politik Penempatan Militer di Papua: Kasus Intan Jaya” przygotowany przez kooperację lokalnych i międzynarodowych organizacji prawnych i środowiskowych, nie tylko stwierdza powiązanie lokalizacji poszczególnych posterunków wojskowych i policyjnych z konkretnymi koncesjami górniczymi, ale co więcej, wskazuje na personalne powiązania prominentnych indonezyjskich funkcjonariuszy z przedsiębiorstwami legalnie lub nielegalnie poszukujących zysków z inwestycji w regionie. „Niejasny stan bezpieczeństwa w Papui nadal daje państwu możliwość przeprowadzenia sekurytyzacji, takiej jak budowa posterunków wojskowych lub kwater dowodzenia/biur, zarówno policji i wojska – powiedziała Rivanlee Anandar z KontraS”.
Intan Jaya jest jedną z czterech regencji w centralnym rejonie górskim w Papui, w którym utworzono nowe Dowództwo Okręgu Wojskowego (Kodim). Kodim Intan Jaya znajduje się w stolicy dystryktu Sugapa. Made Supriatma w swoich badaniach stwierdził, że stosunek liczby ludności do liczby personelu bezpieczeństwa w Papui wynosi 97:1. Oznacza to, że na dziewięćdziesięciu siedmiu Papuasów przypada jeden policjant lub żołnierz. Stosunek ten pokazuje, że koncentracja sił bezpieczeństwa w Papui jest znacznie wyższa niż w innych obszarach Indonezji, gdzie ta proporcja wynosi 296:1, to jest jeden żołnierz lub policjant na 296 obywateli. „Rozmieszczenie wojsk doprowadziło do większej eskalacji konfliktów zbrojnych, w wyniku czego ludzie w kilku regencjach tj. Puncak Jaya, Nduga i Intan Jaya uciekają z ziem swoich przodków. Pomoc ze strony rządu dla uchodźców jest minimalna, a zazwyczaj ignoruje on sytuację uchodźców” – komentuje Tigor Hutapea z Fundacji Dziedzictwa Bentala Rakyat.
Za jedną z przyczyn militaryzacji regionu uchodzą wielkie zasoby złota, w duże mierze jeszcze nie eksploatowanego, umiejscowione w tzw. bloku Wabu. Pożądany metal już teraz jest przedmiotem nielegalnych, nawet z punktu widzenia indonezyjskiego prawa, poszukiwań i eksploatacji. Podejrzewa się, że blok Wabu posiada rezerwy złota przekraczające 116 milionów ton rudy. Zawartość minerałów w każdej rudzie wynosi średnio 2,16 gramów złota i 1,76 gramów srebra. Mając na uwadze te proporcje, określa się, że potencjał złota w bloku Wabu może wynosić 8,1 mln ton złota.
Organizacje odpowiedzialne za sporządzenie raportu (m.in. YLBHI, WALHI, WALHI Papua, Bentala Rakyat, LBH Papua, KontraS, Greenpeace Indonesia, JATAM i Trend Asia) zidentyfikowały możliwość zaangażowania wojska w działalność wydobywczą w Intan Jaya. Sporządzona analiza przestrzenna wykazała, że potencjalnie cztery firmy mogą korzystać z obecności w pobliżu swoich koncesji posterunków ochrony zintegrowanych sił indonezyjskiego wojska i policji (TNI/Polri). Są to kolejno: PT Freeport Indonesia i/lub ANTAM, PT Madinah Qurrata ‘Ain, PT Nusapati Satria i PT Kotabara Mitratama. Nie wszystkie wskazane firmy mają bezpośrednie powiązania z personelem wojskowym, jednak PT Freeport Indonesia i PT Madinah Quarrata ‘Ain posiadają wyraźne linki.
W przypadku PT Madinah Quarrata ‘Ain pojawiają się trzy nazwiska: emerytowanego oficera policji Rudiarda Tampubolona, emerytowanego żołnierza indonezyjskiej armii Paula Prananto, a także innego emeryta związanego z wojskiem, Luhuta Binsara Panjaitana, pełniącego urząd indonezyjskiego ministra koordynującego ds. gospodarki morskiej i inwestycji. LB Panjaitan, zawsze potrafił zadbać o własne interesy. Posiadając udziały w produkcji palmy oleistej, zorganizował misję do Unii Europejskiej ocieplającą wizerunek dużych plantacji tej rośliny, a nawet przywiózł ze sobą do Indonezji europejskich dziennikarzy, w tym z Polski, w nadziei, że zwrotnie zaprezentują oni opinii publicznej w swoich krajach bardziej „zrównoważony wizerunkowo” obraz wielkich monokulturowych plantacji palmy oleistej w Indonezji. Pojawienie się jego nazwiska w kontekście piramidy udziałowców mogących czerpać pośrednio zyski ze złota w bloku Wabu pozostaje więc tu znamienne. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że Prananto i Panjaitan byli częścią sztabu wyborczego „Bravo Lima”, który towarzyszył obecnemu prezydentowi Indonezji, Joko Widodo, w jego drodze do fotelu prezydenckiego.
Freeport McMoran posiadające koncesję w bloku Wabu również może wykazać się listą prominentnych żołnierzy. Jednym z nich jest pełniący funkcję komisarza Freeport, emerytowany żołnierz Hinsa Siburian, który jeszcze w latach 2015-2017 pełnił służbę w Papui. Podobnie jak Prananto i Panjaitan, tak i Siburian w ostatniej kampanii wyborczej (2019) był członkiem zespołu wolontariuszy, którzy wspierali kandydaturę Joko Widodo. Firmą, która została wyznaczona do prac na terenie koncesyjnym Freeport w bloku Wabu jest PT Antam. Z tą firmą związane są nazwiska dwóch innych emerytów: żołnierza Agusa Surya Baktiego oraz komisarza policji gen. Bambanga Sunarwibowo, posiadającego wyraźne powiązania z indonezyjskim wywiadem.
Trudno zatem uciec od wrażenia, że za serią nielegalnych operacji wojskowych w Intan Jaya stoją interesy ekonomiczne. Nazwiska oficerów wojskowych nie są przypadkowe. Niektórzy z nich kształcili się w indonezyjskich siłach specjalnych Kopassus, inni przeszli szkolenie lub posiadają doświadczenie pracy w Państwowej Agencji Wywiadu (BIN). Jeszcze inni biorą czynny udział w życiu politycznym, dołączając do zwycięskiej drużyny obecnego prezydenta Indonezji Joko Widodo. Luhut Binsar Panjaitan zareagował z oburzeniem na insynuacje pod jego adresem jakie pojawiły się po publikacji raportu.
Przygotował: Damian Żuchowski
Artykuł opublikowany także na: Free West Papua Campaign Poland, Wolnemedia.Net i Krew Papuasow
ŹRÓDŁA:
Kajian LSM : Ada militer dan Timses Jokowi di balik sengkarut gunung emas Wabu, Intan Jaya https://jubi.co.id/kajian-lsm-ada-milter-dan-timses-jokowi-dalam-konflik-intan-jaya/
Victor Mambor, Diduga ada indikasi kepentingan ekonomi dalam serangkaian Operasi Militer Ilegal di Intan Jaya, Papua https://jubi.co.id/diduga-ada-indikasi-kepentingan-ekonomi-dalam-serangkaian-operasi-militer-ilegal-di-intan-jaya-papua/
Abeth You, P2MA-PTP tolak penambangan emas di Blok Wabu https://jubi.co.id/p2ma-ptp-tolak-penambangan-emas-di-blok-wabu/
Kuat Dugaan Ada Mafia Lelang Blok Wabu, Kementerian ESDM Harus Buka Suara https://www.gatra.com/detail/news/523789/ekonomi/kuat-dugaan-ada-mafia-lelang-blok-wabu-kementerian-esdm-harus-buka-suara
Closing Tensions Over Wabu Block Mining, Luhut Pandjaitan And Haris Azhar Suggested ‚Land Coffee’ https://voi.id/en/news/80969/closing-tensions-over-wabu-block-mining-luhut-pandjaitan-and-haris-azhar-suggested-land-coffee
New NGO report reveals relationships between military deployment and economic interests in West Papua https://humanrightspapua.org/news/33-2021/873-new-ngo-report-reveals-relations-between-military-deployment-and-economic-interests-in-west-papua
Elias Douw, FKMI serukan tolak blok wabu https://wagadei.com/2021/10/14/fkmi-serukan-tolak-blok-wabu/
