Polska prezydencja w Radzie UE dobiega końca. Półroczne przewodnictwo, pierwsze w historii członkostwa Polski w Unii Europejskiej, zostało medialnie przykryte przez wizję bankructwa strefy euro i próby jej ratowania. Z tej perspektywy ocenia się najczęściej sprawność i rezultaty polskich instytucji. My problemy europejskiej waluty zostawiamy innym, a sami spoglądamy na wschód. W czerwcu tego roku, na kilkanaście dni przed rozpoczęciem prezydencji premier Mołdawii Vlad Filat w udzielonym nam wywiadzie mówił: "Na Polskę możemy liczyć i dlatego na okres prezydencji przygotowujemy wiele istotnych ruchów". Czy przez pół roku udało się od przygotowań przejść do realizacji? I tak i nie. Proponujemy podsumować polską prezydencję w kontekście relacji z każdym z państw Partnerstwa Wschodniego. Zaczynamy od Białorusi, Mołdawii i Ukrainy. 

 

B I A Ł O R U Ś

P L U S Y :

• Wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego

W trakcie prezydencji, polskie organizacje pozarządowe wraz z białoruskimi partnerami zrealizowały szereg ciekawych projektów społeczno-kulturalnych. Wsparcie otrzymują także białoruscy aktywiści stacjonujący w Warszawie.

• Spotkania polsko-białoruskie

Braki w oficjalnych kontaktach nadrabiano na niższych szczeblach współpracy. W trakcie Prezydencji, polskie organizacje i instytucje państwowe zorganizowały m. in. bilateralne Forum Partnerstwa Regionalnego PL-BY i XV Polsko-Białoruskie Forum Gospodarcze „Dobrosąsiedztwo” oraz Kongres Kultury Partnerstwa Wschodniego i Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego na których białoruscy przedstawiciele byli bardzo aktywni.

• Realizacja programu kulturalnego

Instytut Polski w Mińsku wraz z Instytutem Adama Mickiewicza w ramach Polskiej Prezydencji zrealizowały ambitny program kulturalny. W wielu miastach Białorusi w okresie trwania prezydencji odbyło się ok. 300 różnych wydarzeń promujących polski dorobek kulturalny. Choć Instytut w Mińsku jest powszechnie znany ze znakomitej działalności, to za zrealizowanie programu prezydencjalnego należą się szczególne brawa.

M I N U S Y:

• Aresztowanie Bialackiego

Białoruski obrońca praw człowieka został aresztowany na podstawie danych, które polska i litewska prokuratura przekazały stronie białoruskiej. Pomyłka urzędników kosztowała Bialackiego utratę wolności. Polska w oczach białoruskich partnerów utraciła wiarygodność.

• Brak Białorusi na Szczycie Partnerstwa Wschodniego

Nikt nie życzył sobie obecności Aleksandra Łukaszenki. Zaproszono więc Ministra Spraw Zagranicznych Siarhieja Martynaua. Ten odmówił. Mińsk zaproponował udział stacjonującego w Warszawie Ambasadora Wiktara Gajsionka. Organizatorzy nie chcieli urzędnika o tak niskiej randze i summa summarum przedstawiciela oficjalnych struktur państwowych Białorusi na Szczycie zabrakło. Nie wyglądało to za dobrze.

• Brak małego ruchu granicznego pomiędzy Polską i Białorusią

Szkoda, że pomimo starań polskiej strony, nie udało się przekonać białoruskich władz w Mińsku do podpisania umowy o Małym Ruchu Granicznym. Jeden z priorytetów prezydencji brzmi „Europa korzystająca na otwartości”. W tym przypadku na otwartości nie skorzysta Białoruś. Na własne życzenie.

Opracował: Łukasz Grajewski

 

M O Ł D A W I A

P L U S Y:

• DCFTA

W grudniu rozpoczęto negocjacje dot. strefy wolnego handlu z UE … nareszcie! Unia to najważniejszy partner gospodarczy Mołdawii. 50% wymiany handlowej przypada na UE, najwięcej z krajów PW. Integracja gospodarcza w średniej i dłuższej perspektywie przyniesie Mołdawii profity. DCFTA – to początek właściwej drogi!

• Wspólna przestrzeń lotnicza

Jesienią zakończyły się negocjacje dotyczące włączenia Mołdawii do wspólnej przestrzeni lotniczej. Gdy umowa wejdzie w życie, skorzystają zwykli ludzie – loty do Mołdawii będą tańsze i będzie ich więcej. Lotniskiem w Bielcach zainteresowany jest Wizzair.

• Naddniestrze

Drgnęły negocjacje w sprawie uregulowania konfliktu w Naddniestrzu. W grudniu ruszyły oficjalne rozmowy w formacie 5+2. Igor Smirnow, który od 21 lat rządził Naddniestrzem przestał być prezydentem. Jego miejsce zajmie Anatolij Kaminski bądź Jewgenij Szewczuk (25 grudnia II tura wyborów). Ten ostatni daje nadzieje na postęp w rozwiązaniu konfliktu, a bez tego trudno o integrację Mołdawii z UE.

• Mniejsza peryferia

Mołdawia jest coraz bardziej znana w UE. W ostatnim roku do Kiszyniowa zawitali m.in.: niemiecka kanclerz, wiceprezydent USA i Herman van Rompuy. Mówi się, że wiosną przyleci Barack Obama. Dzięki PW i dobremu PR-owi w Brukseli, Mołdawia pojawiła się na horyzoncie europejskiej polityki wschodniej.

M I N U S Y:

• Permanentny kryzys polityczny

W Mołdawii trwa permanentny kryzys polityczny, od ponad 2 lat nie udaje się wybrać prezydenta. Na coś takiego może pozwolić sobie Belgia, ale nie Mołdawia. To kompromitacja na arenie międzynarodowej. Unijni politycy są coraz bardziej zmęczeni. Mołdawia z succes story staje się anty-przykładem. Świadczy to o nieudolności mołdawskiej państwowości i mizerności tamtejszej klasy politycznej.

• Brak reform

Mołdawscy eksperci zarzucają rządzącej koalicji brak realizowania reform. Nie ma prawdziwej modernizacji kraju – przekonują. Rząd nie spełnia pokładanych w nim nadziei. Oczekiwania były dużo większe. Mołdawię coraz częściej porównuje się do Ukrainy i niewykorzystanego potencjału pomarańczowej rewolucji.

Opracował: Tomasz Horbowski

 

U K R A I N A

P L U S Y :

• Uzgodnienie warunków ustanowienia ruchu bezwizowego dla Ukrainy

Zapowiedź zniesienia reżimu wizowego to pierwsza od lat konkretna oferta, która może realnie zbliżyć Ukrainę do Unii.

• Zakończenie negocjacji dot. warunków utworzenia strefy wolnego handlu z Ukrainą

Uzgodnienia dotyczące warunków wspólnego otwarcia rynku europejskiego i ukraińskiego stanowią integralną część umowy stowarzyszeniowej i jednocześnie otwierają drzwi do jej podpisania.

• Ukraina w centrum europejskiej uwagi

Rozgłos nadany sprawom Ukrainy w trakcie polskiej prezydencji przypomniała Zachodniej Europie o jej istnieniu. Nawet jeśli w większości odbiór informacji z Ukrainy w Niemczech czy Francji był nacechowany negatywnymi opiniami na temat stanu demokracji i swobód obywatelskich nad Dnieprem, to sam fakt postawienia kwestii ukraińskich aspiracji europejskich na unijnej wokandzie należy uznać za sukces polskiej dyplomacji.

M I N U S Y :

• Szczyt Partnerstwa Wschodniego a Ukraina

Rezultaty szczytu Partnerstwa Wschodniego w Warszawie nie można nazwać porażką prezydencji, ale równie trudno można ogłosić go sukcesem. Jawny sprzeciw premiera Francji wobec aspiracji członkowskich Ukrainy nie pozostawił złudzeń ukraińskiej stronie, jak dalece sięga forsowane przez Polskę poparcie dla europejskiej perspektywy Ukrainy.

• Otwarcie Gazociągu Północnego

Ten jawny przykład przedkładania interesów nad solidarnością europejską pozostał zupełnie przemilczany przez Unię podczas Polskiej Prezydencji. A przecież bezpieczeństwo, w tym energetyczne, było jednym z trzech głównych priorytetów tej prezydencji. Podobnie rzecz ma się z Południowym Gazociągiem - mimo alarmującego tonu władz na Ukrainie, również i ten projekt nie doczekał się jakiegokolwiek oficjalnego komentarza ze strony unijnej, w tym Polski.

• Umowa stowarzyszeniowa UE-Ukraina

Sprawa Julii Tymoszenko przesądziła o niepodpisaniu umowy stowarzyszeniowej Ukraina-UE. Polska ofensywa dyplomatyczna, w postaci spotkań prezydenta Komorowskiego z ukraińskim odpowiednikiem, specjalnej misji b. prezydenta Kwaśniewskiego ws. uwolnienia Julii Tymoszenko oraz spotkanie ministra Sikorskiego z Rinatem Achmetowem w Doniecku, skończyła się fiaskiem. Julia Tymoszenko ostatecznie nie została uwolniona, a mająca być sztandarowym sukcesem polskiej prezydencji umowa stowarzyszeniowa Ukrainy z Unią, okazała się być największym rozczarowaniem unijnej polityki zagranicznej.

Opracował: Krzysztof Nieczypor

 

Tekst został opublikowany na Eastbook.eu