Ustawa o PPK była już dwa razy nowelizowana. Szkoda, że przy okazji tych nowelizacji nie poprawiono przepisów, które odnoszą się do wypłaty środków i zasad ich opodatkowywania.
Opodatkowanie podatkiem PIT wypłaty jednorazowej w sytuacji, gdy uczestnik nie ma prawa do wypłaty w ratach
Pracownicy w momencie powstania PPK będą przystępować do nich w różnym wieku, w tym na kilka lat przed przejściem na emeryturę. W tych okolicznościach okres opłacania składek będzie zbyt krótki, by zgromadzić pokaźny kapitał, z którego można otrzymywać przez co najmniej 10 lat sensowną kwotę miesięcznego dodatku do emerytury z ZUS. Ustawa o ppk uwzględnia taką sytuacją w artykule 99 ust. 2: gdy w wyniku podzielenia posiadanej na rachunku w PPK kwoty na 120-miesięcznych rat kwota miesięcznej wypłaty będzie niższa niż 50 zł to środki będą mogły być wypłacone tylko jednorazowo.
Oczywiście ten wyjątek wydaje się zasadny: nie ma sensu kwoty niższej niż 6 tysięcy złotych traktować jako zabezpieczenie dodatkowych środków na okres co najmniej 10 lat. W parze z tym wyjątkiem powinien być wprowadzony specjalny status podatkowy dla takiej jednorazowej wypłaty, czyli zwolnienie jej z podatku Belki.
Jednak jest zgoła inaczej. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 30a ust. 1 pkt 11b) wskazuje, że w takim przypadku opodatkowanie zysków z inwestowania składek obejmie całą kwotę wypłaty jednorazowej.
Taki sposób potraktowania uczestników, którzy - nie ze swojej winy - nie mają szansy na zgromadzenie w PPK wystarczająco wysokiej kwoty, aby mogła być podzielona na comiesięczne raty wypłacane przez okres co najmniej 10 lat jest oczywiście niezgodny z duchem tej ustawy: te osoby nie mają bowiem szansy na skorzystanie z pełni ulg podatkowych pomimo dochowania wszystkich warunków uzyskania uprawnień do wypłaty!
Jedyną możliwością na wykorzystanie ulg jest przekazanie środków w spadku rodzinie lub osobom uprawnionym - w takim przypadku spadkobiercy (osoby uprawnione) przy wypłacie nie zapłacą podatku Belki.
Błędy w przepisach skutkują jeszcze większymi konsekwencjami dla osób przystępujących do PPK w wieku przedemarytalnym
Wypłata jednorazowa środków osób przystępujących do PPK w wieku przedemerytalnym zostanie bardziej restrykcyjnie potraktowana niż wypłata jednorazowa osób, które mając uprawnienia do wypłaty ratalnej zdecydują się na wypłatę jednorazową, czyli:
- podzielą środki na wypłatę 25% środków w formie wypłaty jednorazowej – zwolnionej z podatku Belki,a
- pozostałe 75 proc. środków wypłacą w jednej racie - opodatkowanej podatkiem Belki.
Brak możliwości zmiany wypłat ratalnych na wypłatę jednorazową
Przepisy ustawy o PPE (Pracowniczy Program Emerytalny to produkt bliźniaczy w stosunku do PPK) przewidują, że w przypadku wypłat ratalnych uczestnik może w każdej chwili zmienić dyspozycję i zażądać jednorazowej wypłaty całości środków. Taka decyzja może zostać podjęta przede wszystkim w sytuacjach skrajnych: poważnego zachorowania, w tym ze spodziewanym skutkiem śmiertelnym w bardzo krótkim okresie (np. nowotwór złośliwy). Uczestnicy PPK nie będą mogli podjąć podobnej decyzji, jeżeli zdecydują się na wypłaty ratalne z subfunduszu zdefiniowanej daty, ponieważ ustawa nie przewiduje takiej możliwości. Pośrednio wiemy, że taka opcja będzie możliwa w przypadku transferu środków na specjalne długoterminowe depozyty bankowe, jakie w przyszłości będą oferowały banki dla uczestników PPK, z których środki będą wycofywane w ratach prze okres co najmniej 10 lat.
Dlaczego pośrednio? W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przewidziana okoliczność likwidacji takiej lokaty i wypłaty jednorazowej pozostających środków: w tej sytuacji fiskus upomni się o podatek Belki.
Przepisy ustawy o PPK powinny stwierdzać, że w przypadku wypłat ratalnych uczestnik może zmienić pierwotną dyspozycję i zażądać wypłaty jednorazowej pozostających na rachunku środków; jednocześnie wprowadzić odpowiedni zapis w ustawie o podatku od osób fizycznych o opodatkowaniu takiej wypłaty podatkiem Belki.
