Zaszczepieni w mroku umysłu? Nowe światło na reakcje psychiatryczne po COVID-19.

„Największym wrogiem wiedzy nie jest ignorancja, lecz iluzja wiedzy”.

 Pandemia COVID-19 na zawsze zmieniła nasze życie, zmuszając nas do poszukiwania szybkich i skutecznych rozwiązań, z których najważniejszym okazały się szczepionki. Ich wprowadzenie było triumfem nauki i nadzieją na powrót do normalności. Ogólnoświatowe kampanie informacyjne podkreślały bezpieczeństwo i skuteczność preparatów, co bezsprzecznie stanowiło kluczowy element walki z wirusem. Jednak, jak w każdej złożonej sytuacji, pełen obraz wymaga uwzględnienia wszystkich niuansów – nawet tych najrzadszych i najbardziej delikatnych.

COVID-19 i psychika: Czy szczepionki mogą wywołać niepokojące zmiany? Eksperci analizują przypadki.

 Niedawna publikacja w prestiżowym „National Library of Medicine” pod intrygującym tytułem „Psychiatric adverse reactions to COVID-19 vaccines: A rapid review of published case reports” rzuca nowe światło na niezwykle rzadkie, ale budzące niepokój doniesienia o psychiatrycznych reakcjach niepożądanych po szczepieniu przeciwko COVID-19. Badacze, analizując dostępne raporty przypadków, zidentyfikowali 11 doniesień opisujących 14 przypadków reakcji psychiatrycznych, takich jak zmiany stanu psychicznego, psychozy, manie, depresje, a nawet czynnościowe zaburzenia neurologiczne.

 Co wiemy o tych przypadkach? Przede wszystkim, dotyczyły one głównie młodych lub w średnim wieku dorosłych, a objawy zazwyczaj pojawiały się w ciągu 10 dni od zaszczepienia. Co ważne, większość z nich wystąpiła po pierwszej dawce szczepionek mRNA (np. Moderna) lub wektorowych (np. AstraZeneca), choć badacze podkreślają, że ograniczona liczba zgłoszeń nie pozwala na wyciąganie definitywnych wniosków dotyczących konkretnego typu preparatu.

 Analiza objawów była zróżnicowana. Wśród zgłoszonych przypadków znalazły się ostre stany splątania charakteryzujące się dezorientacją, halucynacjami i niestabilnością emocjonalną. Zidentyfikowano również pięć przypadków psychozy, w tym jeden u pacjenta z istniejącymi już cechami schizotypowymi, u którego szczepionka mogła zadziałać jako czynnik wyzwalający. Pojawiły się także doniesienia o epizodach manii, charakteryzujących się drażliwością i urojeniami, oraz przypadkach depresji z obniżonym nastrojem i zmniejszonym apetytem. Niepokojącym elementem były również trzy przypadki czynnościowych zaburzeń neurologicznych, objawiających się m.in. porażeniem nerwu twarzowego czy osłabieniem ruchowym.

 Autorzy badania podkreślają, że wystąpienie psychozy po szczepieniu może być powiązane z odpowiedzią immunologiczną organizmu, w tym z tzw. „burzą cytokinową”, czyli nadmierną reakcją zapalną. Co intrygujące, większość pacjentów nie miała w przeszłości historii chorób psychicznych. Chociaż badanie jest "przeglądem" i nie wskazuje na związki przyczynowo-skutkowe, to jednak prowokuje do postawienia pytań o indywidualne predyspozycje i mechanizmy immunologiczne, które mogą stać za tymi rzadkimi zdarzeniami.

Ta publikacja, mimo swojej wstępnej natury i oparcia na pojedynczych doniesieniach, jest niezwykle ważna. Nie podważa ona bezpieczeństwa szczepionek, ani ich fundamentalnej roli w walce z pandemią. Wręcz przeciwnie, podkreśla, że szczepienie pozostaje podstawową strategią walki z COVID-19. Jednocześnie jednak przypomina o potrzebie ciągłej, czujnej obserwacji i gromadzenia danych dotyczących wszystkich możliwych reakcji, nawet tych najrzadszych.

W kontekście ogromnej skali szczepień, 14 przypadków na całym świecie to kropla w morzu. Jednak dla osób, których dotknęły te rzadkie powikłania, są one realnym i trudnym doświadczeniem. Badacze słusznie wskazują na potrzebę tworzenia rejestrów, które pozwolą na systematyczne zbieranie informacji o takich zdarzeniach. To umożliwi identyfikację ewentualnych czynników ryzyka i w przyszłości – rozwój strategii zapobiegania oraz skutecznego zarządzania reakcjami psychiatrycznymi po szczepieniach. Pełna transparentność i otwartość na wszelkie dane, nawet te budzące niepokój, są kluczem do budowania zaufania społecznego i zapewnienia bezpieczeństwa publicznego.

_{Oprac. redkator Gniadek}

^{Fot. ilust. polmed.pl}