I Ching (cz. II)

Źródła

Prawdopodobnie możemy mówić o praźródle i źródle bezpośrednim symboliki księgi przemian. Praźródłem byłyby kości wróżebne (także skorupy żłówia) - odpowiedzi na nurtujący problem szukano odczytując pęknięcia na kościach i skorupach, traktowanych wcześniej w specjalny sposób, m.in. wypalano w nich otwory i przypalano je umiejętnie. Takie kości wróżebne można dostać do wglądu w najzacniejszych czytelniach akademickich Zachodu - są one tekstami do czytania, a nie przedmiotami. O pęknięciu jako takim, o doniosłości pęknięcia i pękania w świecie i w życiu, jeszcze będziemy mówić w kontekście próby wyjaśnienia istoty wyroczni. Natomiast źródłem bezpośrednim symboliki Księgi przemian jest prawdopodobnie prastara gra pałeczkami z łodygi krwawnika - gdzie linia przerywana to pałeczka złamana. Do dziś przetrwała zawiła, klasyczna technika wyznaczania heksagramu poprzez przeliczanie takich pałeczek. W powszechnym użyciu jest natomiast uproszczona technika polegająca na rzucie trzema monetami. Dlaczego trzema? O tym poniżej.

Wyrocznia

Wybranie heksagramu polega na losowym ustaleniu sześciu kolejnych jego linii. Przy tym pamiętamy, że każda linia, ciągła czy przerywana, może być "młoda" (trwała) lub "stara" (w fazie przemiany) - potrzebujemy zatem takiej metody losowania, w której możliwe są cztery wyniki. W przypadku trzech monet przypisujemy wartość "1" reszce (jin) i wartość "2" orłowi (jang), a wynik każdego rzutu sumujemy. Suma najniższa to "jin stary", w fazie przemiany; same orły, to "jang stary", w fazie przemiany - a wielkości pośrednie to jin i jang stabilne. Taki jest rozrzut z trzech monet - ale gdy kto chce, może opracować system wyznaczania heksagramu na podstawie fusów od kawy. System musi być jednak precyzyjny, jednoznaczny i spójny - inaczej nici z wyroczni!
Tyle informacja techniczna. A czy to działa? Oczywiście! Jak? Różne są teorie i koncepcje - i tym zajmę się w trzeciej, najtrudniejszej części swego szkicu.
Proszę tylko, by nie wypisywać tu głupotek w rodzaju, że skuteczność czy trafność konsultacji z wyrocznią (tym jest właśnie wróżba w pierwotnym, szlachetnym rozumieniu) wynika wyłącznie z uniwersalności przekazu, który sobie zawsze dopasujemy do swojej sytuacji czy swego problemu. Kto miał kiedykolwiek do czynienia z Księgą przemian wie, jak bardzo naiwne i passe jest te płaskie, "neopozytywne" wyjaśnienie. Obcowanie z Księgą przemian zdumiewa i jest prawdziwą lekcją myślenia - symbolicznego, owszem - ale także myślenia o świecie.

CDN.