This Heat: jak wykuwał się styl

Bardzo ciekawych doświadczeń i przemyśleń dostarcza słuchanie wczesnych, całkiem jeszcze "podziemnych" nagrań super-formacji This Heat, które jeśli w ogóle były jakoś wydawane w momencie swego powstania, to co najwyżej nieoficjalnie i na kasetach. Dziś mamy je skrupulatnie zebrane na wydawnictwach w rodzaju Outtakes & Raritiesi After The Heat.

Cechy szczególne formacji This Heat są rozmaite, a jedną z nich jest taka, że śpiewał i szefował w niej perkusista, znany do dziś w światku muzyki awangardowej Charles Hayward. Inna cecha - że właściwie to nie wiadomo, z czym to się je tzn. że dziwna i oryginalna to muzyczka. Niby trochę nowofalowa, niby trochę mroczno-gotycka czy nawet industrialna, trochę progresywna i trochę awangardowa - a właściwie to nie wiadomo. No i ogólnie: coś jakby rock naprawdę na serio, dla dorosłych. To muzyka mózgowa w dobrym rozumieniu: zrodzona z myślenia. This Heat byli nie tylko wspaniałymi praktykami rocka: byli też znakomitymi jego teoretykami, w tym sensie, że ich albumy są jak traktaty, wykłady nauki o muzyce rockowej.

Chyba tylko pogłębi naszą konfuzję opinia Chrisa Cutlera wyznającego, że This Heat to "jedyna grupa progresywna, która była akceptowana przez pokolenie punka i nowej fali". Oczywiście "progresywny" nie znaczy w tym przypadku "quasisymfoniczny" czy jakkolwiek rozmiękczony i pretensjonalny. This Heat penetrowało i poszerzało możliwości estetyki rockowej, wnosząc do niej nowe jakości - ale nie po prostu przeszczepiając na jej grunt choćby elementy XIX-wiecznej symfoniki. Progresywny to zatem nie nazwa stylu, tylko twórczej postawy.

Ów stan konfuzji typowy jest po prostu dla zetknięcia ze zjawiskami w sztuce na wskroś oryginalnymi, do niczego niepodobnymi. I tu właśnie przychodzą nam w sukurs najstarsze nagrania This Heat. Co na nich słyszymy? Owszem, oryginalny styl już się powoli wykluwa, ale w gęstych jeszcze oparach ich inspiracji, rozpoznawalnych na pierwszy rzut ucha. Bez pudła można ustalić, że budulcami tego tak później podziwianego stylu były dubowe linie basowe (ale nie był to już prawdziwy dub, raczej pseudodub), minimalistyczna motoryka rodem z krautrocka (Neu), finezyjny progrock szkoły Canterbury (Gong, Henry Cow - w wersji ascetycznej, elementarnej i zgoła "odsubtelnionej") i nawet dadaistyczny teatr The Residents. Stąd łatwo już zrozumieć, jak był w ogóle możliwy zespół będący pomostem pomiędzy rockiem progresywnym i krautrockiem a nową falą i industrialem. Tak był możliwy, że wyrastał głęboko z inspiracji tych pierwszych, ale przetworzonych organicznie (tj. bez zapożyczeń, a poprzez "przetrawienie") i dogłębnie w duchu swoich czasów, czasów neurotycznej nowej fali.

Potwierdza się zatem, że wszelka muzyka rodzi się z muzyki, jak literatura z literatury itd. Oryginalny jest ten, kto (wobec tej oczywistości) kształtował swą wrażliwość, a nie tylko po prostu brał lekcje grania czy pisania. W przypadku This Heat ów unikalny amalgamat był - to właśnie sugerują mi najstarsze taśmy - efektem eksperymentalnej pracy nad fakturą muzyki rockowej, jako formydla swej muzyki. Waglewski mawiał, że u takiego choćby Bo Diddley'a już sam podział rytmiczny jest formą; w przypadku This Heat formą ich muzyki będzie właśnie pieczołowicie rozdrobniona i opracowana faktura brzmieniowa ich utworów, wielce oryginalna i złożona. Dorobienie początku i końca utworu i dodanie wokalu to kwestia wykorzystania paru z dzeisiątków patentów i tricków wypracowanych podczas długich prób i jam sessions - i juz jest piosenka, tj. poszczegóny egzemplarz muzyki This Heat.

I tak właśnie światu objawił się najpierw dziw albumu debiutanckiego, zatytułowanego po prostu This Heat; poniżej prezentujemy m.in. reprezentatywny dlań utwór pt. Not Waving. Kolejny album, Deceit, przyniósł większą dawkę melodii i pewne uproszczenia - ale i dalsze innowacje, takie jak śmielsze wykorzystanie możliwości studia nagrań i postprodukcji oraz wokalnych wielogłosów porównywalnych z niezapomnianym Remain In LightTalking Heads.