Śląskie Kopalnie i Cynkownie SA

W dniu 28 września 1853 r. Guido Henckel von Donnersmarck przekazał swoje kopalnie i huty (w Chropaczowie, Świętochłowicach i Lipinach) Śląskiej Spółce Akcyjnej dla Hut Cynkowych i Górnictwa, którą założył z udziałem kapitałów francuskich oraz belgijskich. Von Donnersmarck był prezesem Spółki do swojej śmierci w 1 916 r. W 1853 r. Spółka posiadała kapitał w wysokości 5 000 000 talarów, który w następnych latach powiększała. Spółka nabyła początkowo kopalnię galmanu „Theresa” i połowę udziałów kopalni „Apfel” koło Bytomia oraz huty cynku „Paulus” koło Katowic i „Thurzo” w Kochłowicach, a ponadto wydzierżawiła dalsze zakłady w Rudzie, Mysłowicach i Katowicach. W latach 1855-1860 Spółka skoncentrowała swoją działalność w rejonie Lipin i Świętochłowic, gdzie nabyła udziały m.in. w kopalniach „Matylda”, „Król Saul”, „Quintoforro” i „Franciszek” oraz w nieeksploatowanych polach górniczych „Merkury” i „Paryż”, a ponadto zakupiła huty cynku „Gabor” i „Constatia” w Lipinach, założone przez von Donnersmarcków w latach 1847 i 1852. Huty te posiadały łącznie około 60 pieców do wytapiania cynku. Spółka zbudowała przy nich już w latach 50. XIX w. 4 dalsze huty po 20 pieców oraz nowoczesną walcownię blachy cynkowej, największą w owym czasie w Europie. Kombinat ten nazwano „Silesia”. Spółka była ponadto właścicielem kopalni „Ludwigsglück” i „Andaluzja” (która powstała z połączenia w okresie od 4 czerwca do 21 lipca 1903 r. pól górniczych: „Andalusien”, „Rest Phoenix”, „Rest Oppurg” i „Kronprinzess”, nadanych w latach 1873-1880).

Po traktacie wersalskim majątek Spółki podzielono między Niemcy i Polskę. Część polska została ukonstytuowana według prawa polskiego oraz kontynuowała działalność pod poprzednią nazwą. Miała siedzibę w Katowicach przy ul. Piłsudskiego 31. Z części należącej do Niemiec utworzono w dniu 16 listopada 1921 r. Spółkę „Schlesische Bergwerk und Hütten A.G. Schlesag” z siedzibą w Bytomiu.

Polska Spółka notowana była na giełdach w Krakowie, Berlinie, Brukseli i Paryżu. Kapitał Spółki wyniósł w 1914 r. 27 279 000 marek, w 1921 r. – 60 000 000 mkp, a w 1937 r. – 46 000 000 zł. Ten ostatni, z emisji w dniu 10 listopada, stanowiło 406 000 akcji zwykłych, 4000 akcji z literą „B” oraz 50 000 akcji uprzywilejowanych, wszystkie po 100 zł wartości nominalnej. Akcje z literą „B” mogły przynosić taką samą dywidendę (maksymalnie 4,5%) jak pozostałe akcje, ale ich posiadacze mogli w okresie od 1933 r. do 1952 r. albo zażądać ich wymiany na akcje zwykłe, albo odkupienia ich przez Spółkę.

W Radzie Nadzorczej Spółki w 1936 r. zasiadali m.in.: Jacques bar. de Neuflieze (prezes), Armand Fleury, Michał hr. Komorowski, Guidotto ks. von Donnersmarck, Kraft hr. Henckel von Donnersmarck, dr Richard Merton, Roman hr. Potocki, Leopold bar. Kronenberg i inni. Zarząd w tym czasie tworzyli: Vasco d‘Ornellas, Alfons Poklewski-Koziełł i Eugeniusz Górkiewicz.

Akcja zasadnicza Śląskich Kopalń i Cynkowni SA o nominale 100 zł emisji z 1924 r.