Jan Krzysztof Bielecki
Czeka nas wielka debata
Istnieją ekonomiczne sposoby wyznaczania właściwych proporcji państwa i społeczeństwa obywatelskiego. Na przykład, udział państwa mierzyć można przez wysokość czynionych przez nie wydatków, tych, którymi kieruje rząd i które przechodzą przez budżet centralny. W wypadku Polski wiemy, że wydatki te przekraczają w chwili obecnej 46 proc. – to znaczy, że udział państwa jest znaczący. Z drugiej strony jednak, jeśli przyjrzymy się temu, ile państwo zabiera przez podatki, okaże się, że jest to liczba relatywnie niewielka – ostatnio 38 proc.
Z tego wynika, iż problemem w Polsce jest to, że bardzo wiele osób chciałoby, aby państwa było jak najwięcej, ale z drugiej strony nie wszyscy chcą płacić podatki. Stąd bierze się nasz problem z rozpoznaniem, gdzie są funkcje państwa, jak silnie powinno być ono obecne i w których miejscach wskazane jest dla niego wycofanie się. Ta debata jest jeszcze cały czas przed nami, a napięcia w finansach publicznych wskazują, że możemy tego oczekiwać w nieodległej przyszłości. Istnieje bowiem konieczność przeprowadzenia poważnej rewizji polityki wydatkowej państwa.
Chciałbym wspomnieć o jeszcze jednym ciekawym zagadnieniu, związanym z proporcjami między państwem a społeczeństwem obywatelskim. Chodzi o pytanie, na ile można przeprowadzać outsourcing działań rządu (a zatem zadań państwowych) do różnego rodzaju organizacji: NGO-sów, a także prywatnych firm biznesowych. Może to na przykład wyglądać w ten sposób: budujemy system, w którym księgowość dla polskich ministerstw przygotowuje firma prywatna. A zatem to nie dane ministerstwo dba o swoją księgowość (i tylko o swoją, co znacznie komplikuje działanie tego rodzaju instytucji), ale wszystkie ministerstwa korzystają ze specjalnego systemu, przygotowanego dla wszystkich tego rodzaju instytucji razem. Takie rozwiązania mogą dotyczyć spraw, w których można oczekiwać oszczędności – owe oszczędności mogą wówczas wynosić nawet do 30 proc. W sprawach „miękkich” natomiast – społecznych, wymagających np. wiedzy eksperckiej w zakresie kontaktowania się ze szczególnymi typami organizacji czy grup społecznych, można korzystać z pomocy NGO-sów. Pod względem tego rodzaju outsourcingu jesteśmy dopiero na początku drogi. Praca nad nim jeszcze przed nami.
* Jan Krzysztof Bielecki, polityk, ekonomista, premier Polski w 1991 roku, od 2003 do 2010 prezes zarządu Banku Pekao S.A.
TEMAT TYGODNIA,
„Kultura Liberalna” nr 94 (44/2010) z 26 października 2010 r.
Inne tematy w dziale Polityka
