„Mnie naprawdę szlag trafił, kiedy zorientowałam się, że polska młodzież ma gorszy start niż młodzież w innych krajach. Bo to jest gorszy start”. O stanie edukacji seksualnej w Polsce mówi znana modelka, autorka książki „SEXEDPL”.
Łukasz Pawłowski: Dlaczego pani chce ograniczyć wolność Polaków?
Anja Rubik: Ograniczyć? Wręcz na odwrót – chcę ich wyzwolić.
Uważa pani, że edukacja seksualna powinna być obowiązkowa?
Tak, zgadzam się.
To o jakiej wolności mowa? Część katolików, a także sam Kościół uważa, że edukacja seksualna według standardów Światowej Organizacji Zdrowia jest niezgodna z wartościami katolickimi i – jak czytaliśmy w ostatnim oświadczeniu polskich biskupów – stanowi wyraz „pogardy dla chrześcijaństwa”. Dlaczego? Bo „próbuje się zmusić chrześcijan, aby postępowali i nauczali wbrew swoim odwiecznym przekonaniom religijnym”.
Wiele osób chyba nie wie, czym jest edukacja seksualna. Mylą ją z kamasutrą, podczas gdy jest to cały szereg istotnych tematów, które dotyczą nas wszystkich, które mają ogromny wpływ na nasze bezpieczeństwo, na samoakceptację, na to, jakie związki w przyszłości będziemy budować, na tolerancję. Ja chcę, żeby Polska była krajem tolerancyjnym, żebyśmy wyszli z czasów średniowiecznych.
A jeśli mamy osobę wierzącą, która chce poczekać z seksem do ślubu, to jak najbardziej, oczywiście że tak! Ale przecież taka osoba będzie lepiej przygotowana do tego, co się wydarzy po ślubie, jeśli będzie miała dostęp do edukacji seksualnej. To jest nauka o nas samych.
Pani twierdzi, że to obiektywna wiedza naukowa, a polska – i nie tylko polska – prawica odpowiada, że to ideologia pod przykrywką wiedzy. Sama pani powiedziała, że chce, aby Polska była krajem tolerancyjnym. Dla części prawicy to już jest ideologia, bo pewnych zachowań tolerować nie chcą.
Jakich zachowań?
Na przykład homoseksualizmu, a edukację seksualną uznają za promocję homoseksualizmu.
Jaką „promocję”? To jest informacja o tym, że coś takiego jak homoseksualizm istnieje i jest naturalne. Nikogo do niczego nie zmuszam, ale dobrze, żeby taka osoba miała wiedzę na dany temat, zanim zadecyduje, co tak naprawdę uważa.
Żyjemy w czasach absurdu ze strony Kościoła i prawicy. Z jednej strony chcą chronić życie poczęte i są przeciwko aborcji. Z drugiej – nie chcą rozmawiać o edukacji seksualnej, a przecież najlepszym sposobem, żeby nie doszło do niechcianej ciąży, jest wiedza o tym, jak się przed ciążą zabezpieczyć.
Chyba że uznamy – znów zgodnie z wytycznymi Kościoła – że antykoncepcja też jest niedopuszczalna.
Zajrzyjmy do statystyk. W Polsce średnia wieku osób biorących ślub to 29 lat. Wierzy pan, że te osoby czekają do tego wieku z inicjacją seksualną?
Wiem, że nie czekają. Widzę też w badaniach, że stosowanie antykoncepcji popiera ogromna większość z nas. Pytanie tylko, jak pokazać tę niekonsekwencję i przekonać Polaków do edukacji seksualnej jako takiej. Pani książka „#SEXEDPL” sprzedaje się dobrze, prawda?
Sprzedaliśmy ponad 120 tysięcy egzemplarzy, a średnio jeden egzemplarz trafia do 3–4 osób, co łącznie daje ponad pół miliona odbiorców.
To wciąż ułamek w skali kraju.
Zaczęliśmy pięć miesięcy temu! Niech pan da mi chwilę.
Jak chce pani trafić do ludzi spoza tradycyjnej bańki – czyli „młodych, wykształconych z wielkich ośrodków”?
Na spotkaniach z czytelnikami wiele osób podchodziło i pytało, jak mają sobie poradzić ze sprzecznością pomiędzy tym, co czytają w książce, a tym, co im mówią w kościele czy szkole.
Do mniejszych miast próbuję dotrzeć z nowym projektem, na który właśnie zbieram pieniądze. Chciałabym zorganizować bus #SEXEDPL, który jeździłby z edukatorami po różnych małych miejscowościach i w ramach takiego tournée odbywałyby się warsztaty. Dwa dni bus spędza w jednej miejscowości i jedzie dalej. Chciałabym wystartować w połowie wakacji, ruszyć z wybrzeża i potem dalej na południe. Wspólnie z Netflixem wyprodukowaliśmy też serię filmów, rozmów na różne tematy związane z seksem. Zwróciłam się też z propozycją współpracy do serialu „Na Wspólnej”.
Poza pierwsza kampania i książką zorganizowałam mniejsze projekty, które miały właśnie na celu dotarcie do ludzi z różnymi zainteresowaniami z całej Polski – nie tylko z dużych miast. Byliśmy też obecni na różnych festiwalach muzycznych między innymi Poland Rock Festival czy Off Camera.
Ale spotkania o książce miała pani jednak tylko w dużych miastach?
Tak, w Warszawie, Krakowie, Katowicach, Wrocławiu i Częstochowie. Na wszystkie przychodziło 800–900 osób i Empik miał duże problemy, żeby wszystkich pomieścić. Obawialiśmy się trochę, jak to będzie wyglądać ze strony ludzi, którzy nie wspierają edukacji seksualnej, ale nie było żadnych, żadnych problemów.
Jak wyglądały te spotkania?
Na początku mówiłam o projekcie, potem odpowiadałam na pytania publiczności, a potem podpisywałam książki i spotykałam z osobami, które chciały się przywitać. Zazwyczaj trwało to około 4–5 godzin, bo tych osób było całkiem sporo. Prawie każda z nich przychodziła z jakąś historią, niektóre się trzęsły, opowiadając o swoich historiach, przemyśleniach czy o tym, że nie potrafią sobie poukładać w głowie, co jest prawdziwe, a co nie. Naprawdę nie zdajemy sobie sprawy, jak ogromny wpływ na nasze życie ma zrozumienie swojego ciała i orientacji, a w związku z tym – akceptacja siebie.
Ja wywiady z seksuologami widzę wszędzie. Nawet w programach śniadaniowych, które oglądają miliony ludzi. Temat jest obecny non stop.
Non stop od roku! Wiem o tym, bo pamiętam, jak trudno było mi się przebić z tymi tematami.Poza tym, kto ogląda programy śniadaniowe? Młodzież na pewno nie, zapewniam. Woli YouTube’a.
Moja pierwsza kampania – krótkich filmów informacyjnych z udziałem znanych osób – miała łącznie ponad 10 milionów odsłon, a ja zaczęłam dostawać setki listów. Wtedy zrozumiałam, że to nie może być pojedyncza akcja, ale trzeba pociągnąć ją dalej.
I co pani odpowiada na te listy? Wiemy ze statystyk, że Polacy łamią nakazy Kościoła jeśli chodzi o życie seksualne, ale chcą te sprzeczności jakoś sobie w głowach poukładać.
Cały wywiad na kulturaliberalna.pl
Anja Rubik
światowej sławy modelka, aktywistka społeczna promująca powszechny dostęp do edukacji seksualnej. Autorka książki „#SEXEDPL” [2018], która dotychczas sprzedała się w ponad 120 tysiącach egzemplarzy.
Łukasz Pawłowski
sekretarz redakcji i szef działu politycznego „Kultury Liberalnej”. Twitter: @lukpawlowski
