TOR o Kolejach Śląskich

Poniżej kilka ciekawych tez z raportu Zespołu Doradców Gospodarczych Tor na temat sytuacji w Kolejach Śląskich. Lektura druzgocąca.....

1.   Wyliczenie rekompensaty z tytułu świadczenia usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego jest nie w pełni dopasowane do wymogów Rozporządzenia WE nr 1370/70 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 23 października 2007 r. i Ustawy z 16 grudnia 2010 o publicznym transporcie zbiorowym. Dotyczy to szczególnie algorytmu ustalania rekompensaty, prowadzenia wyodrębnionej rachunkowości i rozliczania przyznanej rekompensaty. Zarząd operatora podpisując umowę zobowiązuje się do jej wykonania a nie przekraczania założonych kosztów, czy niewykonywania założonych przychodów. Spółka przypisywała koszty do poszczególnych pociągów na podstawie stałego klucza podziałowego. Takie podejście prowadzi do braku możliwości analizy możliwości realizacji podejmowanych zadań, gdyż nie są brane pod uwagę zachodzące w rzeczywistości zmiany w kosztach. Nie ma także możliwości poszukiwania takich wariantów, które przy danej wielkości dotacji pozwalałyby na optymalne zaspokojenie zapotrzebowania na usługi przewozowe.

2.            Na kwotę ponad 6 mln zł nie dokonano  rozliczenia działalności Spółki za rok 2011, mimo udzielenia Zarządowi Kolei Śląskich absolutorium za ten rok. W dniach 16.04.-20.04.2012 roku została przeprowadzona kontrola przez Wydział Publicznego Transportu Zbiorowego Urzędu Marszałkowskiego, która zwróciła uwagę na konieczność skontrolowania wydatkowania środków przez niezależnego biegłego. Trudno formułować jedno znaczne wnioski co do pokrycia różnicy między przychodami i poniesionymi kosztami. Wydaje się celowe aby podejmując decyzję w sprawie absolutorium dla zarządu Spółki brać pod uwagę prawidłowość rozliczania środków publicznych.

3.            Wg danych z ewidencji księgowej dostępnych na 15 marca br. przychody ze sprzedaży za rok 2012  wynoszą 86.794.663,09 zł, koszty działalności operacyjnej 95.837.622,48 a przewidywana strata -11.606.173,26  zł. Na powstanie tak dużej straty istotnie wpłynęły wysokie koszty pozyskania taboru i wynagrodzeń (w tym szczególnie maszynistów: średnia pensja w tej grupie w Kolejach Śląskich w 2012 roku wyniosła 7 200 zł brutto, przy średnim wynagrodzeniu w tej grupie zawodowej w kraju – ok. 5 200 zł brutto).

4.            Decyzje w sprawie wyrażania zgody przez Walne Zgromadzenie Wspólników na zaciąganie zobowiązań inwestycyjnych przez Spółkę podejmowano bez wskazania źródeł finansowania.

5.            Wskaźniki ekonomiczno – finansowe  Spółki pokazują zarówno złe wyniki, poważne zagrożenie wypłacalności, ujemną wartość EBIT i kapitału pracującego, nadmierne zadłużenie.

6.            Wykonanie przychodów  za rok 2012 wyniosło w przeliczeniu na 1 pockm 28.25 zł a kosztów 31,23 zł.

7.            Sporządzanie założeń do Umowy o świadczenie usług przewozowych nie powinno odbywać się na podstawie stosowania formalnych kluczy podziałowych kosztów lecz na podstawie biznesplanu na dany rok. Spółka nie przedłożyła takiego dokumentu zarówno Radzie Nadzorczej, jak i Walnemu Zgromadzeniu Wspólników.

8.            Wysokość rocznej rekompensaty powinna uwzględniać dane wynikające ze strategii Spółki na okres 3 – 5 lat, koncepcja taborowej na okres co najmniej  10 lat, rocznego  biznesplanu. Spółka Koleje Śląskie nie dysponuje takimi dokumentami.

9.            Analiza kosztów eksploatacji różnych rodzajów taboru będącego w dyspozycji Kolei Śląskich sp. z o.o. wskazuje, że najmniejsze koszty generują elektryczne zespoły trakcyjne, następnie zestawy lokomotywa i wagony, a największe pojazdy spalinowe.

10.        Dodatkowe elementy ryzyka związane z dalszą działalnością spółki wynikają z  działalności spółek zależnych od Kolei Śląskich, w tym zwłaszcza InTeKo sp. z o.o.

11.        Utworzenie spółek zależnych: Silesia Rail i InTeKo było niecelowe. Nie funkcjonuje właściwie nadzór właścicielski Kolei Śląskich nad tymi spółkami. Nastąpiło znaczne rozszerzenie działalności spółki InTeKo poza obszary dla których została powołana. Było to skutkiem m.in. decyzji Zarządu Kolei Śląskich w poprzednim i obecnym składzie, który zawierał z InTeKo umowy.

12.        W okresie październik-listopad 2012 roku spółka InTeKo otrzymała 35 mln zł na „bieżącą działalność i cele inwestycyjne” bez biznesplanu i precyzyjnego wskazania celu na jaki mają być przeznaczone. Środki te pochodziły z Kolei Śląskich (KŚ) i Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągowego (GPW). Według danych zawartych w rachunku zysków i strat oraz bilansie InTeKo sp. z o.o. za rok 2012 wynika, że kapitały te zostały zamienione przez spółkę głównie na „towary” i „należności od innych podmiotów”. Według informacji przekazanej przez GPW InTeKo spłaciło obligacje wraz z należnymi odsetkami o łącznej wartości 20 mln zł w okresie od 31.01.2013 r. do 19.02.2013 r. Natomiast z pisma Zarządu Kolei Śląskich wynika, że obligacje te zostały spłacone dzięki przejęciu ich przez Fundusz Górnosląski, a zabezpieczeniem jest poręczenie ze strony GPW.

13.        Z przeanalizowanych 7 umów zawartych przez Koleje Śląskie z InTeKo sp. z o.o. 6 jest niekorzystnych dla Kolei Śląskich.

14.        Koleje Śląskie objęły obligacje InTeKo na kolejny okres o wartości 6 mln zł 31.12.2013 roku. W tym czasie Spółka utraciła już płynność finansową i przestała na bieżąco regulować zobowiązania. Na początku lutego powstały zaległości  wobec ZUS i istniała realna groźba braku środków na wypłatę pensji. Dla ratowania sytuacji samorząd wojewódzki udzielił Kolejom Śląskim 6 mln zł nadzwyczajnej pożyczki. Jedną z bezpośrednich przyczyn tej sytuacji była operacja na obligacjach InTeKo w dniu 31.12.2012 roku.