Od lat sugerowane są rozmaite sposoby pobierania i przekazywania znacznych kwot niezbędnych do funkcjonowania państwowej telewizji i radiofonii – wiele rodzin nie wnosi opłat, a korzysta z państwowych mediów, albo i nie korzysta z nich, lecz - wg przepisów - powinny opłacać, skoro używają odbiorników radiowych lub telewizyjnych.
Od lat wymyślane są rozmaite zasady dotyczące pobierania opłat za wywożenie śmieci. A to od liczby mieszkańców zameldowanych w danym lokalu, a to od powierzchni mieszkania, a to od zużycia wody, czyli od wskazania licznika. Każda metoda ma pewne zalety i wady, ale bodaj najbardziej kontrowersyjne są opłaty zależne od powierzchni mieszkania, bowiem są najmniej sprawiedliwie i zapewne są niezgodne z Konstytucją, co mogłaby rozstrzygnąć właściwa instytucja, ale te najwyższe zajęte są politycznymi sprawami.
Poniżej przedstawiono propozycję zlikwidowania obu opłat na terenie miasta Gdyni w sposób możliwie prosty, powszechny i przyjazny poprzez zastąpienie ich dopłatami do wybranych towarów.
Omówiono dwa tytułowe tematy, które można byłoby opracować i wdrożyć jednocześnie albo całkowicie osobno i w różnych terminach.
Dane do tabel pobrano z rocznika statystycznego dotyczącego Gdyni, a w razie braku przeliczono je z danych dotyczących całej Polski. Jeśli nie było wiarygodnych danych w rozpatrywanej kwestii, to przyjmowano je szacunkowo, aby w razie potrzeby znaleźć dokładniejsze wartości i wstawić do tabel.
Korzyści dla mieszkańców Gdyni po wprowadzeniu propozycji:
- brak jakichkolwiek wpłat przez mieszkańców z tytułu abonamentu rtv i opłat śmieciowych;
- brak prowadzenia przez właściwe urzędy rejestrów osób uiszczających opłaty oraz brak kontroli i rejestrów osób uchylających się od wpłat, zatem także brak wielu konfliktów, w tym na niwie sądowej;
- brak opłat rtv w instytucjach np. hotele, zakłady pracy, urzędy.
Do obliczenia dopłat przyjęto dostępne internetowe dane, czyli stan 245 tys. mieszkańców Gdyni oraz roczną sprzedaż wody, energii elektrycznej, energii cieplnej i gazu ziemnego wg wskazań liczników zainstalowanych w nieruchomościach mieszkańców, zatem nie dotyczy to urzędów, instytucji, uczelni itp.
Wstępnie, do dyskusji, założono zryczałtowane roczne opłaty przypadające na jednego mieszkańca Gdyni: abonament rtv – 50 zł oraz opłata śmieciowa – 295 zł (Urząd Miasta Gdyni oszacował koszty na 72 mln zł za 2024 rok), choć przy powszechności zbiórki tych opłat zapewne możliwe byłoby ich obniżenie.
W tab. A ujęto statystyczne zużycie kilku mediów przypadających na jednego mieszkańca Gdyni wykazanych wg liczników. Ponadto ujęto kilkanaście produktów sprzedawanych na terenie Gdyni wraz z szacunkowymi wielkościami sprzedaży.
TAB. A
opłata śmieciowa i rtv
|
opis
woda i ścieki
gaz
energia elektryczna
energia cieplna
papierosy
wódka
wino
piwo (1)
produkt w kartonie (2)
produkt w papier. torebce (3)
produkt w plast. torebce (4)
produkt w słoiku (5)
produkt w puszce (6)
produkt w kubku (7)
produkt w plast. butelce (8)
produkt w szkl. butelce (9)
mieszkania (10)
|
[%]
19,4
9,4
7,7
10,7
2,9
1,6
0,6
10,8
5,7
0,7
0,7
0,7
0,7
0,7
0,7
0,7
26,2
100,0
|
na osobę
37,6 m3/os.
162,9 m3/os.
895,0 kWh/os.
1242,7 kWh/os.
100 pacz./os.
11 but./os.
8 but./os.
188 but./os.
200 krt./os.
50 tbk./os.
50 tbk./os.
50 słk./os.
50 szt./os.
50 szt./os.
50 szt./os.
50 szt./os.
30,4 m2/os.
|
Gdynia
9 210 775 m3
39 917 746 m3
219 275 000 kWh
304 458 979 kWh
24 500 000 pacz.
2 695 000 but.
1 960 000 but.
46 060 000 but.
49 000 000 krt.
12 250 000 tbk.
12 250 000 tbk.
12 250 000 słk.
12 250 000 szt.
12 250 000 szt.
12 250 000 szt.
12 250 000 szt.
7 453 080 m2
|
stawka [zł]
1,80 zł/m3
0,20 zł/m3
0,03 zł/kWh
0,03 zł/kWh
0,10 zł/pacz.
0,50 zł/but.
0,25 zł/but.
0,20 zł/but.
0,10 zł/krt.
0,05 zł/tbk.
0,05 zł/tbk.
0,05 zł/słk.
0,05 zł/szt.
0,05 zł/szt.
0,05 zł/szt.
0,05 zł/szt.
3,00 zł/m2
|
rocznie [zł]
16 579 395
7 983 549
6 578 250
9 133 769
2 450 000
1 347 500
490 000
9 212 000
4 900 000
612 500
612 500
612 500
612 500
612 500
612 500
612 500
22 359 240
85 321 204
|
[gr/os.doba]
18,5
8,9
7,4
10,2
2,7
1,5
0,5
10,3
5,5
0,7
0,7
0,7
0,7
0,7
0,7
0,7
25,0
95,4
|
(1) - w butelkach i puszkach
(2) - np. soki, mleko, maślanka
(3) - np. cukier, mąka
(4) - np. budyń, kisiel, przyprawy, makaron
(5) - np. miód, przetwory
(6) - np. konserwy rybne
(7) - lub w pudełku, np. twarożek, serek
(8) - np. olej, keczup
(9) - poza alkoholem, np. maślanka, ocet, przyprawy
(10) - średnia powierzchnia mieszkania
W tabeli tej ujęto także dane i propozycję dotyczące dopłaty do metra kwadratowego powierzchni mieszkalnej. Gdyby były dostępne dokładniejsze dane, to można byłoby przyjąć większe stawki dla mieszkań do 50 mkw., niższe dla nadwyżki 50-100 mkw. i symboliczne wręcz za nadwyżkę ponad 100 mkw.
Znając powierzchnie przydomowych ogrodów można byłoby zamieścić w tabeli i tę pozycję, co nieco obniżyłoby stawki w pozostałych pozycjach. Dopłaty za metraż mieszkań i działek byłyby uwzględniane podczas rozliczenia podatku gruntowego płatnego w całości z rabatem lub w 12 ratach z uwzględnieniem posiadania kompostownika.
Z uwagi na trudności z ustaleniem danych, dotyczących wielu produktów handlowych, należałoby raczej zastąpić je ogólną powierzchnią handlową wszystkich gdyńskich sklepów i przyjęcie rocznej daniny w złotych na metr kwadratowy, która byłaby doliczana do cen. To ukazano w tab. B, przy czym używki ujęto w dwójnasób – także w powierzchni sklepowej. Oczywiście można, znając powierzchnię sklepową dla używek, odjąć ją w tabeli, jednak spowoduje to podwyższenie stawki za 1 mkw., celem zbilansowania wszystkich dopłat.
TAB. B
opłata śmieciowa i rtv
|
opis
woda i ścieki
gaz
energia elektryczna
energia cieplna
papierosy
wódka
wino
piwo
sklepy
mieszkania
|
[%]
19,6
9,4
7,8
10,8
2,9
1,6
0,6
10,9
10,2
26,4
100,0
|
na osobę
37,6 m3/os.
162,9 m3/os.
895,0 kWh/os.
1242,7 kWh/os.
100,0 pacz./os.
11,0 but./os.
8,0 but./os.
188,0 but./os.
1,2 m2/os.
30,4 m2/os.
|
Gdynia
9 210 775 m3
39 917 746 m3
219 275 000 kWh
304 458 979 kWh
24 500 000 pacz.
2 695 000 but.
1 960 000 but.
46 060 000 but.
288 515 m2
7 453 080 m2
|
stawka [zł]
1,80 zł/m3
0,20 zł/m3
0,03 zł/kWh
0,03 zł/kWh
0,10 zł/pacz.
0,50 zł/but.
0,25 zł/but.
0,20 zł/but.
30,00 zł/m2
3,00 zł/m2
|
rocznie [zł]
16 579 395
7 983 549
6 578 250
9 133 769
2 450 000
1 347 500
490 000
9 212 000
8 655 447
22 359 240
84 789 151
|
[gr/os.doba]
18,5
8,9
7,4
10,2
2,7
1,5
0,5
10,3
9,7
25,0
94,8
|
W tab. C ukazano przypadek, kiedy całkowicie wykluczono używki, co powoduje podwyższenie pozostałych stawek, aby zbilansować wymaganą kwotę.
TAB. C
opłata śmieciowa i rtv
|
opis
woda i ścieki
gaz
energia elektryczna
energia cieplna
sklepy
mieszkania
|
[%]
29,3
9,4
7,8
10,8
11,9
30,8
100,0
|
na osobę
37,6 m3/os.
162,9 m3/os.
895,0 kWh/os.
1242,7 kWh/os.
1,2 m2/os.
30,4 m2/os.
|
Gdynia
9 210 775 m3
39 917 746 m3
219 275 000 kWh
304 458 979 kWh
288 515 m2
7 453 080 m2
|
stawka [zł]
2,70 zł/m3
0,20 zł/m3
0,03 zł/kWh
0,03 zł/kWh
35,00 zł/m2
3,50 zł/m2
|
rocznie [zł]
24 869 093
7 983 549
6 578 250
9 133 769
10 098 022
26 085 780
84 748 463
|
[gr/os.doba]
27,8
8,9
7,4
10,2
11,3
29,2
94,8
|
W tab. D zrezygnowano z daniny na rzecz opłaty abonamentowej rtv, zatem stawki zostały nieco obniżone.
TAB. D
opłata śmieciowa
|
opis
woda i ścieki
gaz
energia elektryczna
energia cieplna
sklepy
mieszkania
|
[%]
24,2
11,1
9,1
12,6
12,0
31,0
100,0
|
na osobę
37,6 m3/os.
162,9 m3/os.
895,0 kWh/os.
1242,7 kWh/os.
1,2 m2/os.
30,4 m2/os.
|
Gdynia
9 210 775 m3
39 917 746 m3
219 275 000 kWh
304 458 979 kWh
288 515 m2
7 453 080 m2
|
stawka [zł]
1,90 zł/m3
0,20 zł/m3
0,03 zł/kWh
0,03 zł/kWh
30,00 zł/m2
3,00 zł/m2
|
rocznie [zł]
17 500 473
7 983 549
6 578 250
9 133 769
8 655 447
22 359 240
72 210 728
|
[gr/os.doba]
19,6
8,9
7,4
10,2
9,7
25,0
80,8
|
W tab. E, w stosunku do poprzedniej, zignorowano wszystkie pozycje, pozostawiając jedynie stawki wg zużycia wody i wg powierzchni mieszkań, co spowoduje znaczne podniesienie pierwszej stawki przy zachowaniu drugiej stawki.
TAB. E
opłata śmieciowa
|
opis
woda i ścieki
mieszkania
|
[%]
69,4
30,6
100,0
|
na osobę
37,6 m3/os.
30,4 m2/os.
|
Gdynia
9 210 775 m3
7 453 080 m2
|
stawka [zł]
5,50 zł/m3
3,00 zł/m2
|
rocznie [zł]
50 659 263
22 359 240
73 018 503
|
[gr/os.doba]
56,7
25,0
81,7
|
Jeśli ze względów społecznych byłaby sugestia, aby rodziny wielodzietne i senioralne opłacały niższe stawki za 1 mkw. mieszkania, to w tab. F zasymulowano taki podział.
TAB. F
opłata śmieciowa
|
opis
woda i ścieki
mieszkania rodzin wielodzietnych
mieszkania seniorów
mieszkania pozostałe
|
[%]
69,3
3,2
1,5
26,1
100,0
|
na osobę
37,6 m3/os.
|
Gdynia
9 210 775 m3
1 153 728 m2
530 715 m2
5 768 638 m2
|
stawka [zł]
5,50 zł/m3
2,00 zł/m2
2,00 zł/m2
3,30 zł/m2
|
rocznie [zł]
50 659 263
2 307 455
1 061 429
19 036 505
73 064 652
|
[gr/os.doba]
56,7
2,6
1,2
21,3
81,7
|
Im więcej uwzględnionych pozycji w tabelach, tym niższe dopłaty w poszczególnych tematach.
