Książki

 

Richard Butterwick (redakcja), „Rozkwit i upadek I Rzeczypospolitej”, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2010, Tytuł oryginalny: The Polish-Lithuanian Monarchy In European Context, c. 1500-1795.

Nie nowa to książka, na którą natknąłem się szukając czegoś na pułkach domowej biblioteki i gdyby nie nazwisko Richarda Butterwicka, pewnie nie pokusiłbym się o jej przeczytanie, odkładając tę przyjemność na kolejne lata. Po lekturze „Polska Rewolucja a Kościół katolicki” tegoż autora, nabrałem do niego wiele szacunku, a właściwie uznania dla jego doskonałej znajomości epoki stanisławowskiej.

„Rozkwit i upadek I Rzeczypospolitej” jest zbiorem referatów wygłoszonych na konferencji naukowej, jaka odbyła się na Queen’s University w Belfaście w 1999 roku. R. Butterwick opatrzył ten tom przedmową i wprowadzeniem oraz zamieścił ostatni, z 10 referatów „Oświecona monarchia Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795).

Za omówienie tej książki wystarczą tytuły wygłoszonych referatów, znamienitych polskich i zagranicznych historyków: „Monarchia polsko-litewska w kontekście międzynarodowym” – R.J.W. Evans; „Rozwój monarchii w Europie Zachodniej od XVI do XVIII wieku” – I. Green; „Kształtowanie się monarchii polsko-litewskiej w XVI wieku” – A. Bues; „Wielkie Księstwo Litewskie i wielcy książęta litewscy w XVI wieku: refleksje nad litewskim narodem politycznym i unią lubelską” – J. Kaupiene; „Szlachta, mieszczaństwo i monarchia w Rzeczypospolitej Obojga Narodów: przypadek miast Prus Królewskich w latach 1454 – 1772/1795” – K. Friedrich; „Polskie poglądy na monarchie europejskie” – A. Grześkowiak-Krwawicz; „Szlachta i monarchia: refleksje nad zmaganiami inter maiestatem ac libertatem” – J. Łukowski; „Pełen uniżoności brak szacunku: problem władzy królewskiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Wazów, 1587-1668” – R. I. Frost; „Funkcjonowanie monarchii za panowania elektorów saskich, 1697-1763” – M. Markiewicz.

Praca zbiorowa pod red.: Piotra Boronia, Michała Daszczyszaka, Mariusza Jabłońskiego, Michała Kozioła; „Czas upadku czas postępu – okres stanisławowski 1764-1795”; Wydano w ramach projektu „Strażnica Pamięci” pod patronatem Prezydenta Miasta Krakowa Jacka Majchrowskiego i Rady Miasta Krakowa; Kraków 2014

 

Środowisko krakowskie, w bardzo szerokim rozumieniu, postanowiło przywrócić pamięci współczesnych wydarzenie z przed 250 lat, jakim była koronacja Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski. Jest to szczególnie godne odnotowania zważywszy na fakt, iż nie miała ona miejsca, w uświęconym wielowiekową tradycją, Krakowie. Dwie krakowskie organizacje: Małopolskie Centrum Edukacji „MEC”, któremu prezesuje członek Konfederacji Spiskiej dr Michał Daszczyszak, oraz Centrum Młodzieży im. dr Henryka Jordana w Krakowie, dzięki wsparciu Prezydenta Jacka Majchrowskiego i Rady Miasta, wydały pracę zbiorową poświęconą Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu i ważniejszym epizodom z okresu jego trzydziestoletniego panowania.

Jest to zbiór 20 artykułów i opracowań ukazujących epokę i warunki w jakich przyszło ostatniemu polskiemu monarsze sprawować władzę. Wszystkie teksty są bardzo ciekawe, ja zwróciłem szczególną uwagę na te, które w moim przekonaniu w pierwszej kolejności dedykowane są monarchistom.

Lekturę tej książki rozpocząłem od artykułu naszego konfederackiego kolegi z Krakowa – Dominika Galasa „Polski ceremoniał koronacyjny na tle koronacji Stanisława Augusta Poniatowskiego”. Ceremonia koronacji wiele mówi o samej instytucji władzy królewskiej w państwie. Fakt koronacji, który w czasach nam współczesnych stał się bardziej czynnością symboliczną, w początkach polskiej państwowości miała bardzo silną wymowę religijną, a szczególnie polityczną w ujęciu międzynarodowym. Pozycja polityczna i uwarunkowania hierarchiczno-religijne nie każdemu średniowiecznemu władcy pozwalały na „założenie korony”.

Polecam także dwa dalsze teksty: Marcina Gadochy „Konfederacja barska – dylematy konfederatów – dylematy króla” oraz Jarosława Stolickiego „Dylematy Targowicy”. Dwie rebelie odwołujące się do tych samych szlacheckich praw, wolności i religii, wywołane z różnych powodów, ale bazujące na tej samej republikańsko-anarchistycznej ustrojowej osnowie spięły klamrą okres rządów Stanisława Augusta i dopełniły dzieła zniszczenia państwa.

Jan Skowera

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Książę Hans Adam II von Liechtenstein, „Państwo w trzecim tysiącleciu”, Wydawnictwo AA, Kraków.

Polskie wydanie książki „Der Staat im dritten Jahrtausend” Księcia Liechtensteinu Jana Adama II, ukazało się nakładem krakowskiej oficyny Wydawnictwo AA.

Jest to rzecz o społeczeństwie i państwie napisana przez menadżera. Tak krótko możemy scharakteryzować, niezależnie od wykształcenia, zainteresowań a następnie sprawowanej funkcji państwowej, postać Księcia Liechtensteinu. Widzimy również menadżerski charakter Księcia w podejściu do obowiązków głowy państwa. Dlatego też, nie powinna dziwić Jego wizja władzy nakreślona w tej pracy.

Dla lepszego zrozumienia istoty współczesnego społeczeństwa Książę Jan Adam II cofa się bardzo głęboko wstecz. Pokazuje rozwój społeczeństwa od najdawniejszych czasów, czyli od wspólnot plemiennych.

Książka ta powinna stać się lekturą nie tylko dla  „ludzi z branży” – naukowców, studentów, znawców przedmiotu. To kompendium wiedzy o społeczeństwie i państwie dla każdego polityka, działacza samorządowego, czy społecznego. W Polsce takiej wiedzy brakuje, szczególnie w tych kręgach, które zwykliśmy określać mianem przedstawicielskich.

Na szczególną uwagę prawników-konstytucjonalistów zasługuje suplement w postaci projektu uniwersalnej konstytucji. Cenna rzecz dla środowiska polskich monarchistów, w których niezależnie od orientacji, dyskutuje się nad zagadnieniem przyszłej konstytucji dla Polski jako monarchii.

Treść tej książki, a przede wszystkim poglądy Autora, przybliża nam wywiad z Jego Książęcą Wysokością zamieszczony na naszych stronach.

Książka jest do nabycia w księgarni Religijna.pl, kontakt przez stronę: www.religijna.pl

Więcej: http://monarchia.info.pl/ksiazki/