Śmierć puszczy...

Szklarska Poręba powstała w związku z rozwojem hutnictwa szkła. Okazało się, że piaski w tamtym rejonie po poddaniu ich działaniu ognia, uzyskują bardzo atrakcyjne własności. W ten sposób doszło do budowy licznych zakładów zajmujących się produkcją szkła i wyrobów użytkowych w postaci szkła okiennego, czy też szkła kryształowego. Jednym z warunków lokalizacji huty było dostatecznie pewne zaopatrzenie w surowiec zapewniający właściwą temperaturę. Tym surowcem było drewno. Sudeckie lasy szybko stały się źródłem pozyskania drewna nie tylko na cele budowlane, ale także i na cele energetyczne. Warto wspomnieć, że stosunkowo długie i cienkie kłody niektórych gatunków, szczególnie cisa, doskonale nadawały się na maszty żaglowców. Stąd też w niektórych rejonach kraju lasy ustąpiły ugorom, względnie stały się gruntami rolnymi mozolnie wydzieranymi pierwotnej puszczy.

Dlatego bardzo cenne są zasoby roślinności naturalnej i zachowanej jako naturalna. Tu jednak trzeba powiedzieć wprost - las jest organizmem żywym i wszystkie organizmy żywe w danym lesie przechodzą kolejne etapy rozwoju. Od młodych i naturalnych nasadzeń, poprzez naturalne rozwijanie się roślinności, do wiatrołomów głównie związanych z zamieraniem procesów życiowych poszczególnych drzew.

Dzisiaj nie możemy mówić o samoregulacji przyrody. Wprost przeciwnie. Dzięki znajomości procesów możemy tak kierować rozwojem poszczególnych ekosystemów, aby na określonej przestrzeni zachować możliwie naturaly porost drzew, które dojrzewając, ustępują miejsca kolejnym pokoleniom. Ponieważ las rośnie ponad sto lat a życie człowieka tego wieku nie sięga, każde pokolenie jest przeświadczone o stałości ekosystemu, podczas gdy faktycznie w danym miejscu las rośnie, ale kolejne etapy widoczne dla danego pokolenia zmieniają swoją lokalizację w granicach siedliska.

Mówiąc o zachowaniu naturalnego nasadzenia musimy pamiętać o konieczności regulacji intensywności niektórych jego procesów w sytuacji, kiedy przyroda z różnych przyczyn traci zdolność do samoregulacji. Wtedy albo należy wkroczyć z zabiegani przywracającymi zdrowotność ekosystemu, albo utracić naturalistyczny charakter siedliska. Możemy mówić o takiej gospodarce leśnej, która możliwie w najmniejszy sposób ingeruje w środowisko, ale nie można zaniedbać racjonalnie prowadzonych zabiegów gwarantujących zdrowotność siedliska.

Tu chciałbym odwołać się do wypowiedzi prof. Jana Szyszko na temat świadomej działalności człowieka na przestrzeni kilkuset lat zmierzających do możliwie najstaranniejszego zachowania pierwotnego charakteru puszczy, która bez tej ingerencji utraciłaby swój charakter kilka wieków temu. Dzięki starannej pielęgnacji zachowano tutaj równowagę biologiczną i możliwie naturalny system samoodnawiania się drzewostanu. O ile charakter zachowawczy puszczy ma swój charakter naukowo-poznawczy - to muszą znajdować się środki pozwalające mieszkańcom tego rejonu na egzystencję. Przecież oni tam żyją i mieszkają cały czas, a muszą z czegoś żyć. Tym czymś, co dało środki na życie, jest puszcza.