Wszyscy poszli na wywiady o "Ogniu", zdobyli bardzo wiele danych,
trudno powiedzieć, w jakim stopniu prawdziwych,
ale w każdym razie opowiadanych.
(B. Kuraś,P. Smoleński "Bedzies wisioł za cosik. Godki podhalańskie".
Wydawnictwo "Znak", Kraków 2010.)
Tymi którzy poszli na te wywiady, byli podopieczni Jacka Kuronia z żydowskiej drużyny harcerskiej, na przełomie 1959 i 1960 roku.
Nie byli oni jedynymi, którzy zbierali takie wywiady na Podhalu w tych latach. W tych latach do Europy dotarła z USA moda na tzw. oral history (historia mówiona).
O przygodzie, która zdarzyła się jednej amerykańskiej etnografce podczas pracy w Zakopanem, opowiada Antoni Kroh:
Przyjechała do Muzeum Tatrzańskiego amerykańska etnografka. Chciała porozmawiać ze starym góralem, dowiedzieć się jak to drzewiej bywało. Ktoś ją skontaktował z Józefem Krzeptowskim [zwanym Ujkiem].
Usiedli w barze kawowym i wszystko szło jak najlepiej, póki nie zapytała go o przedślubne doświadczenia erotyczne góralek.
- Fuj – krzyknął na cały lokal – cos wy pani? Co za świństwo! Jaki grzyk! Jezusie Maryjo, nie godojcie! Kieby góralska dziwcyna zrobiła takie cosi, toby jom tato zaromboł na śmierć! Matka by jom przeklena! Kumotry by jom kulikami zatłukli! Nie bełoby dla ni miejsca nika, ani na smyntorzu! Telo roków zijem a na mój dusiu jescek o cymsi takim nie słysoł!
Tu odwrócił się do kolegów przewodników, starych śmirusów siedzących przy sąsiednim stoliku:
- Widzieliście hłopy?! Siedzicie se haw i ani nie wiycie co ta pani godo! Ta pani godo… Ani nie wiem jako pedzieć, hańbiem się…
Koledzy chwycili się za głowy.
- Pani! U nos, na Podhalu? Przed ślubem? Nigda!
Przybiegła bufetowa.
- Nie drejcie się psiekrwie, tu nie klubokawiarnia Ruchu!
- Hanuś ty wiys, co ta pani godo? – jojczał zgorszony Krzeptowski.
Bufetowa aż się zachłysnęła z oburzenia, wsparła się pod boki:
- Pani! Jo wos grzecnie pytom, wy mi tu zodnyj agitacji nie róbcie, nom takik agitatorów nie trza! Jakoz to tak, przed ślubem?
Wzdrygnęła się, jej szlachetna dusza nie mogła się pogodzić z takim bezeceństwem.
- Ni o wyjścia, pani, przeproście ik siyckik, postawcie im piwo!
No, a potem w amerykańskim organie etnologicznym ukazała się rozprawka o niesłychanie purytańskim Zakopanem.
(Antoni Kroh, Sklep potrzeb kulturalnych, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2006, s. 105-106)
* Oral history is a field of study and a method of gathering, preserving and interpreting the voices and memories of people, communities, and participants in past events. Oral history is both the oldest type of historical inquiry, predating the written word, and one of the most modern, initiated with tape recorders in the 1940s and now using 21st-century digital technologies.
http://www.oralhistory.org/about/do-oral-history/
Inne tematy w dziale Kultura
