szpak80 szpak80
380
BLOG

Jaczejki komunistyczne w gimnazjach w II RP

szpak80 szpak80 Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 0

  Komintern, który do szerzenia ideologii komunistycznej wśród młodzieży powołał specjalną organizację - Komunistyczną Międzynarodówkę Młodzieży, zlecił swoim sekcjom utworzenie lokalnych odpowiedników. W 1922 r. jedna z sekcji Kominternu, nosząca wówczas nazwę Komunistyczna Partia Robotnicza Polski, a od 1925 roku Komunistyczna Partia Polski, tworzy Związek Młodzieży Komunistycznej w Polsce (od 1930 r. pod nazwą (KZMP) Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej). W roku 1923 powstają tzw. sekcje autonomiczne noszące nazwy uwzględniające sowieckie plany względem Polski - Komunistyczny Związek Młodzieży Zachodniej Białorusi (KZMZB) i Komunistyczny Związek Młodzieży Zachodniej Ukrainy (KZMZU). Od 1925 r. KZMP kieruje również organizacją dziecięcą "Pionier". W raporcie MSW* za rok 1937 r., podano, że "Stan liczbowy Kompartii (KPP, KPZU, KPZB) wraz z KZM oraz przybudówkami młodzieżowymi na terenie szkolnym i dziecięcym (OMS "Życie", Szemis - ZMS [Związek Młodzieży Socjalistycznej] i "Pionier")" wynosił 23 tys. 309 osób (wraz z komunistami odsiadującymi wyroki). W szczegółach, dla roku 1937 (bez odsiadujących wyroki), wyglądało to tak (za "Tabelą stanów czynnych członków KP, KPZU KPZB oraz organizacji pochodnych"):
KPP- 4248 (os.), KZMP- 3513, OSM "Życie"- 180, Szemis- 173, Pionier- 136, MOPR- 1660, łącznie 9910 osób
KPZU- 3729, KMZU- 3610, Pionier- 37, MOPR ZU- 1776, łącznie 9152 osoby
KPZB- 1210, KZMZB- 562, Szemis- 40, Pionier- 54, MOPR ZB- 136, łącznie 2002 osoby


  Komuniści  prowadzili swoją działalność propagandową także na terenie samych szkół. Kilka krótkich opisów. I tak np. z ówczesnych doniesień prasowych można dowiedzieć się o rozbiciu komórek komunistycznych (nazywanych z rosyjska jaczejkami) w gimnazjach w Wilnie w 1938 roku, wcześniej (1937) w jednym z nich - w gimnazjum Epsteina z polskim językiem wykładowym, wśród zatrzymanych był nauczyciel i działacz związku nauczycieli Nocham Cukierman. Warto przy tej okazji wspomnieć, że w gimnazjum Epsteina na etacie nauczycielki historii pracowała w latach 1928-9, niesławnej pamięci Julia Brystygierowa znana również jako "Krwawa Luna". Do gimnazjów uczęszczali uczniowie w wieku od 10/1 do 18 lat, a jak ktoś sobie nie radził to zapewne dłużej. Komuniści nie ograniczali swojej działalności do klas starszych, wciągali do niej także dzieci. Taki przypadek odnotowano np. w Warszawie w roku 1936, gdzie policja zlikwidowała organizację działającą pod kierownictwem KZMP w szeregu szkół żeńskich. Najbardziej aktywne komórki działały w szkole Perły Łubińskiej oraz p. Paprockiej. "Akcja propagandy i wciągania w robotę wywrotową nie ograniczała się tylko do klas wyższych, ale również tworzono "koła" począwszy od 2-giej klasy. Zadaniem organizacji było wychowywanie młodzieży szkolnej od najmłodszych lat w duchu komunistycznym.(...) Oczywiście dzieci do odpowiedzialności nie pociągnięto, a tylko kierownictwo organizacji. Na czele akcji wywrotowej stała 18-letnia Estera Rojza Chojne oraz 20-letnia Chana Grynberg, wydalona uczennica 7-klasy gimnazjum Rozenfeldowej. Była ona "sekretarką zarządu głównego wywrotowego związku".

 W 6 listopada 1935 r. w Łodzi na rozklejaniu plakatów o treści komunistycznej został zauważony wraz z kolegą 17-letni Menachem Cwajg z gimnazjum Towarzystwa Szerzenia Oświaty i Wiedzy Technicznej wśród Żydów. Zatrzymany później przez policję przyznał, że razem z kolegami - młodszym o rok Leonem Zilberszpicem i starszym, 19-letnim Samuelem Konem, rozwiesił 7 plakatów nawołujących do strajków i demonstracji w dn. 7 listopada 1935 r. z okazji 18-tej rocznicy rewolucji bolszewickiej w Rosji. Cwajg należał do ZMS podlegającego KZMP. Organizatorem ZMS z ramienia "propagitu" KZMP, jak ustalono, miał być znany władzom 21-letni komunista Sender Kapłan zatrzymany po kilku miesiącach i uniewinniony. Po rozprawie (1936) sąd skazał Zilberszpica, Cwajga, Kona i Mojżesza Regensberga na dom poprawy z zawieszeniem na 3 lata. Zarówno Abram Rajter u którego zatrzymano członka komitetu okręgowego KZMP, jak i sam Sender Kaplan, oraz Łaja Kuszyńska i Samuel Kuciński z ZMS zostali uniewinnieni.

 W cytowanym już już raporcie MSW* podano również zestawienie odnośnie młodocianych komunistów skazanych przez Sądy Okręgowe na karę poprawczaka ("dom poprawy"). I tak w 1936 r. takich wyroków było 70, z tego Polacy - 4,3% (3 os.), Białorusini - dla 1936 r. - 0, Ukraińcy 14,3% (10 os.), Żydzi 81,4% (57 os.).

17 września 1939 roku...

------

* Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Wydział Bezpieczeństwa, Referat ruchu komunistycznego - "Sprawozdanie z ruchu komunistycznego za rok 1937" w Glaukopis nr 30/2014

***

Szereg komunistów zaczynających swoją działalność w młodzieżowych organizacjach, po latach zostanie zainstalowanych przez Sowietów w tworzonej przez nich komunistycznej Polsce. Ograniczając się do kilku zbrodniarzy z aparatu terroru - Jakub Berman (ZMK), Stanisław Radkiewicz (KZMP), Anatol Fejgin (ZMS), Natan Grinszpan-Kikiel vel. Roman Romkowski (ZMK/KZMP), Izaak Fleischfarb vel. Józef Światło (KZMP), Józef Goldberg vel. Józef Różański (ZNMS, OMS "Życie", KZMP)...

---

KPRP była od marca 1919 r. sekcją Kominternu na terenie II Rzeczypospolitej. Jej celem strategicznym była rewolucja socjalna, która wiązała się w ujęciu KPRP/KPP z likwidacją państwa polskiego i wcieleniem jego terenów do Związku Sowieckiego jako republiki sowieckiej (przy rewizji granic nowo powstałej republiki na rzecz sąsiadów). Z uwagi na cele statutowe, zarządzanie z ośrodka poza granicami Rzeczypospolitej (Komitet Wykonawczy Kominternu jako organ nadrzędny KPRP - sekcji Kominternu) i udział działaczy KPRP w wojnie polsko-bolszewickiej po stronie Rosji Sowieckiej przeciwko Polsce, a także poparcie KPRP jako partii dla ZSRS w czasie wojny, działalność KPRP (a później KPP) została uznana za antypaństwową. Była ona nielegalna na terenie Rzeczypospolitej od marca 1919 (tolerowana do lipca 1920) do rozwiązania KPP przez Komintern w 1938.

szpak80
O mnie szpak80

Nowości od blogera

Komentarze

Pokaż komentarze

Inne tematy w dziale Kultura