YAHWEH (JAHWE) – poprawna forma Tetragramu?
Skąd wzięła się forma JAHWE? Zaproponowało ją wielu dzisiejszych uczonych, którzy starają się dociec, jak pierwotnie wymawiano TETRAGRAM (IMIĘ BOŻE). Jasną odpowiedź na pytanie da nam ‘The Catholic Encyclopedia’ która tak wypowiada się na ten temat:
«Inserting the vowels of Jabe [the Samaritan pronunciation] into the original Hebrew consonant text, we obtain the form Jahveh (Yahweh), which has been generally accepted by modern scholars as the true pronunciation of the Divine name. »
W książce ‘Mojżesz i jego religia’ zajmującej się tym zagadnieniem czytamy że:
«Transkrypcje greckie, m.in. w pismach Klemensa Aleksandryjskiego (215) i Teodoreta z Cyru (458) potwierdzają, że spółgłoski te czytano: Jahwe.» (J. Synowiec, Mojżesz i jego religia, Kraków 1996, str. 66)
Fakt że Klemens Aleksandryjski był gnostykiem nie jest dzisiaj żadnym sekretem. Jak wynika z powyższych wypowiedzi – Jahwe powstało poprzez dodanie do tetragramu (YHWH) samogłosek od samarytańskiej formy imienia Bożego JAVE czy też JABE. Teodoret w swojej książce (Quaestiones in Exodum cap. XV) podkreślił że imię Boga wymawia się JABE. Wszystko jest ok., ale Teodoret podkreśla także że mowa jest tu o Samarytanach.
YHWH — hebrajski TETRAGRAM
ιαβε— samarytańska forma IMIENIA BOŻEGO
ΥαΗWεΗ— naukowcy dodają samogłoski a i e do TETRAGRAMU
Jak napisał znany uczony Dr. Paul Heinisch – imię Jahwe spoczywa na samarytańskiej tradycji:
«The pronunciation of the divine name as 'Yahweh' RESTS UPON SAMARITAN TRADITION as given by Theodoret (fifth century A.D.), also upon evidence given by Clement of Alexandria.» (Theology of the Old Testament, strona 39, emphasis added).
Pozostaje więc tylko pytanie: Czy Samarytanie czcili JEDYNEGO PRAWDZIWEGO BOGA – czy też uznawali własnych (fałszywych) BOŻKÓW?
Dr. Ernest L. Martin ostrzegał i był przeciwny użyciu samarytańskiego imienia Jahwe. W 1972 roku napisał:
«In the theological journal Oudtestamentische Studien, vol. 5, pp. 1-29, published by Brill Press, Leiden, Holland, is an excellent article by Professor Eerdmans entitled 'The Name Jahu.' One could hardly do any better than quote from his extensive study on the pronunciation of the tetragrammaton.
'Theodoret said that the Samaritans used the name Jabai JABAI. In the treatise Quaestiones in Exodus he wrote this name Jabe JABE. These passages have induced scholars to insert the vowels of the Samaritan Jabe into the original Hebrew consonants, pronouncing Yahweh. But this is A MERE GUESS. It is inconsistent with other passages in Theodoret and lacks historical probability (page 2).'
Professor Eerdmans continued his article by showing why it is not safe to
follow the Samaritan pronunciation:
'Ezra … introduced a new alphabet, the "square script," to be used for the sacred literature. The refused Samaritans [their brand of religion was repudiated by Ezra] responded by making another alphabet for their own text of the Thora. They built their own temple on Gerizim and had their own priesthood. They thwarted the Jews whenever they could. The Sanhedrin of Jerusalem signaled the time of the great feasts by means of fires in the hills. Since the Samaritans lighted fires at inappropriate times in order to disarrange the Jewish calendar the Sanhedrin had to use messengers. On account of their attitude we may safely assume that the Samaritans had their own [different] pro-nunciation of the holy name. For this reason the Samaritan pronunciation should not have been regarded [by modern scholars] as evidence for the Jewish pronunciation….'
As a result of the above information, Professor Eerdmans continues,
'We learn from these passages that Theodoret knew the Samaritan pronunciation was different from the Hebrew. 'The evidence from other ancient authors is not in favour of the new-made term Yahweh, however generally it may be used in textbooks and sermons (pp. 4, 5)."
Professor Eerdmans' research shows that the modern pronunciation which the scholars borrowed from the Samaritans is probably not correct.» ("Did Christ Use Yahweh?" The Good News, November-December, 1972, p. 31, emphasis added)
Jak wynika z powyższej wypowiedzi, Samarytanie mieli własną świątynię na górze Garizim, mieli także własny przekład pięcioksięgu a także własną formę imienia Boga. W książce “Całe Pismo jest natchnione…” na stronie 307 czytamy a propos pięcioksięgu samarytańskiego:
«Samarytanie połączyli religię Izraela z kultem pogańskich bogów i uznawali [własny] Pięcioksiąg (…) [który] zawiera około 6000 odchyleń od tekstu hebrajskiego»
2 Księga Machabejska 6:1-2 (Biblia Tysiąclecia):
«(1) Niedługo potem król posłał pewnego starca z Aten, aby zmuszał Żydów do odstępowania od praw ojczystych i do tego, aby nie postępowali według praw Bożych,
(2) ale aby zbezcześcili zarówno świątynię w Jerozolimie, którą mieli oddać Zeusowi Olimpijskiemu, jak i tę na Garizim, którą — jak sobie życzyli mieszkańcy tego miejsca — mieli oddać Zeusowi Kseniosowi.»
Dokładniej zdarzenie to opisuje Józef Flawiusz – opisując jak to samarytanie oddają świątynię pod imię Jupitera (Zeusa): (copyright © 2001 Peter Kirby /www.earlychristianwritings.com/)
«Flavius Josephus „Antiquities of the Jews — Book XII, Chapter 5” (containing the interval of a hundred and seventy years. From the death of Alexander the great to the death of Judas Maccabeus)
Chapter 5: (How, upon the quarrels one against another about the high priesthood antiochus made an expedition against Jerusalem, took the city and pillaged the temples. and distressed the jews' as also how many of the jews forsook the laws of their country; and how the samaritans followed the customs of the greeks and named their temple at mount gerizzim the temple of jupiter hellenius)
5. When the Samaritans saw the Jews under these sufferings, they no longer confessed that they were of their kindred, nor that the temple on Mount Gerizzim belonged to Almighty God. This was according to their nature, as we have already shown. And they now said that they were a colony of Medes and Persians; and indeed they were a colony of theirs. So they sent ambassadors to Antiochus, and an epistle, whose contents are these: "To king Antiochus the god, Epiphanes, a memorial from the Sidonians, who live at Shechem. Our forefathers, upon certain frequent plagues, and as following a certain ancient superstition, had a custom of observing that day which by the Jews is called the Sabbath. And when they had erected a temple at the mountain called Gerrizzim, though without a name, they offered upon it the proper sacrifices. Now, upon the just treatment of these wicked Jews, those that manage their affairs, supposing that we were of kin to them, and practiced as they do, make us liable to the same accusations, although we be originally Sidonians, as is evident from the public records. We therefore beseech thee, our benefactor and Savior, to give order to Apollonius, the governor of this part of the country, and to Nicanor, the procurator of thy affairs, to give us no disturbance, nor to lay to our charge what the Jews are accused for, since we are aliens from their nation, and from their customs; but let our temple, which at present hath no name at all be named the Temple of Jupiter Hellenius. If this were once done, we should be no longer disturbed, but should be more intent on our own occupation with quietness, and so bring in a greater revenue to thee." When the Samaritans had petitioned for this, the king sent them back the following answer, in an epistle: "King Antiochus to Nicanor. The Sidonians, who live at Shechem, have sent me the memorial enclosed. When therefore we were advising with our friends about it, the messengers sent by them represented to us that they are no way concerned with accusations which belong to the Jews, but choose to live after the customs of the Greeks. Accordingly, we declare them free from such accusations, and order that, agreeable to their petition, their temple be named the Temple of Jupiter Hellenius." He also sent the like epistle to Apollonius, the governor of that part of the country, in the forty-sixth year, and the eighteenth day of the month Hecatorabeom.»
Czy imię Jahwe ma cokolwiek wspólnego z imieniem Zeusa?
Internetowa Encyklopedia PWN (http://encyklopedia.wp.pl) pod hasłem Zeus:
«ZEUS, mit. gr. nacz. bóstwo panteonu (…) w mitologii rzym. Jupiter»
Jak podkreśla Encyclopedia Britannica ‘Jupiter’ to inaczej Jove pisane łacińskimi literami (greckie IOUE). Czy JOVE nie przypomina nam Samarytańskiego JAVE (JABE)? W grece wystąpią mniej więcej takie ich odpowiedniki: Ioue oraz Iaue. Gwóźdź do trumny wbija Bob Kobres z University of Georgia Libraries podając treść papirusu w którym imię Zeusa w pełnej formie brzmi Iaoue
(papirus znajduje się obecnie w British Museum):
«The Anastasy papyrus of the British Museum, published by Wessely in 1888, includes among other magical formulae the following prose invocation: ' I summon thee the, ruler of the gods-Zeus, Zeus, that thunderest on high, king Adonai, lord Iaoouee.'»
Yahweh będzie miało dokładnie grecki odpowiednik Iaoue. Wiadomo jednak że samarytanie oddali swoją świątynie imieniu Jupitera – tak więc czy powinniśmy być pewni że ich forma jest na pewno poprawna?! Yahweh stoi więc pod wielkim znakiem zapytania!
