Układ okresowy zawiera 118 różnych pierwiastków chemicznych. I jak do tej pory, przez tysiące lat, ludzie upodobali sobie szczególnie jeden z nich, a mianowicie złoto. Było ono używane jako pieniądz przez tysiąclecia, a jego cena ciągle rosła.
Dlaczego złoto? Czemu nie osm, lit czy ruta?
Udaliśmy się do eksperta, aby się dowiedzieć. Sanat Kumar, inżynier chemii na Uniwersytecie Columbia. Poprosiliśmy go, aby wziął układ okresowy i zaczął eliminować te pierwiastki, które nie sprawdzałyby się jako pieniądz.
Układ okresowy wyglądem przypomina kartę bingo. Każde pole zawiera inny element - jeden węgiel, inny złoto, etc.
Sanat zaczyna z prawą kolumną tabeli. Elementy tutaj są szczególne. Mają to do siebie, że się nie zmieniają. Są chemicznie stabilne.
Ale jest też ich duża wada. Są gazami. Mógłbyś co prawda włożyć swoje gazowe pieniądze do jakiegoś naczynia, lecz kiedy byś je otworzył, ulotniły by się one. Tak więc Sanat wykreśla prawą kolumnę tabeli.
Wtedy przenosi swoją rękę nad kolumnę po lewej stronie i wskazuje jeden z elementów tam: lit.
"Kiedy wystawisz lit na powietrze, doprowadzi to do powstania ognia będącego w stanie nawet przepalić ścianę"
Pieniądz, który spontanicznie się zapala nie jest dobrym pomysłem. W istocie, nie chcesz aby pieniądz wdawał się w jakiekolwiek reakcje chemiczne. A okazuje się, że duża część pierwiastków jest bardzo reaktywna.
Nie wszystkie płoną. Ale czasami korodują, rozdzielają się.
Tak więc Sanat wykreśla kolejne 38 elementów, ponieważ są one zbyt reaktywne.
Wtedy pytamy go o te dziwne rzędy na dole tabeli. One są zawsze odseparowane od głównej części tabeli i mają nazwy typu: Promet czy Einstein (promethium, einsteinium)
Okazuje się, że są one zbyt radioaktywne - jeśli włożyłbyś sobie trochę Einsteina do kieszeni, rok później byłbyś martwy.
Tak więc w ten sposób ograniczyliśmy ilość elementów ze 118 do około 30, wykreślając te, które nie spełniały poniższych wymagań:
- Nie jest gazem
- Nie pali się i nie koroduje
- Nie zabija
Teraz Sanat dodaje kilka nowych wymagań. Chcesz aby to co nosisz przy sobie było rzadko spotykane w przyrodzie. W ten sposób wykreślasz wiele z pól u góry tabeli gdyż zbyt obficie występują one w przyrodzie.
Jednocześnie nie chcesz, aby były zbyt rzadkie, tak więc osm, który dociera do nas głównie z meteorytów - dostaje po głowie.
W ten sposób zostało nam 5 pierwiastków: rod, pallad, srebro, złoto i platyna. I każdy z nich jest uważany za metal szlachetny.
Ale nawet teraz możemy trochę wykreślić. Srebro co prawda było powszechnie używane jako pieniądz, ale matowieje przez co nie jest najlepszym wyborem.
Wczesne cywilizacje nie mogły używać rodu czy palladu, ponieważ zostały one odkryte dopiero po 1800 r.
Zostaliśmy z platyną i złotem, które można było znaleźć w rzekach i strumieniach.
Ale jeśli żyłeś w świecie średniowiecznym i chciałbyś robić monety z platyny, potrzebowałbyś do tego jakiegoś magicznego pieca z przyszłości. Temperatura topnienia platyny to około 1650 stopni C.
Złoto topnieje w znacznie niższych temperaturach przez co, ludzie tamtego okresu łatwiej mogli sobie z nim poradzić.
Tak więc pytamy Sanata: "Czy jeśli moglibyśmy cofnąć czas i zacząć wszystko od początku, czy sprawy mogłyby się potoczyć inaczej czy złoto zostałoby tym czym jest teraz?"
"Biorąc pod uwagę parametry na Ziemi, złoto jest złotym środkiem i sprawy raczej nie mogłyby się potoczyć inaczej."
Dzisiaj oczywiście, nie używamy złota jako pieniądza w tym sensie, używamy zamiast tego papieru. Papier Cię nie zabije, ale występuje obficie i ma jeszcze tendencję do palenia się przy kontakcie z ogniem.
Źródło:
http://www.npr.org/blogs/money/2010/11/18/131430755/a-chemist-explains-why-gold-beat-out-lithium-osmium-einsteinium
