Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów przygotował dokument strategiczny pt. „Raport Polska 2030”. Jak piszą autorzy tego dokumentu, Raport jest „próbą dokonania wielopłaszczyznowej diagnozy określającej miejsce, w którym nasz kraj znajduje się dwadzieścia lat po rozpoczęciu ustrojowych, społecznych i gospodarczych reform zainicjowanych wyborami czerwcowymi 1989”. To kolejny dokument, który podsumowuje jakiś okres funkcjonowania Państwa, diagnozuje problemy, wskazuje ogólne rozwiązania. Był już Narodowy Plan Rozwoju, II plan Balcerowicza (z czasów AWS), wciąż obowiązuje Strategia Lizbońska i będący jej dokumentem wykonawczym w Polsce – Krajowy Program Reform. Tak więc średnio co kilka lat powstaje kolejny strategiczny, ważny dokument analityczny. Każdy z tych dokumentów ma to samo założenie – stworzenie spójnej wizji rozwoju Polski na lata.
Sama liczba i ranga takich dokumentów dowodzą, że w najbliższej przyszłości na spójną wizję nie mamy co liczyć. Przychodzi kolejny rząd i rozpoczyna pracę nad kolejną strategią, która pojawia się w połowie lub pod koniec kadencji, czyli w okresie kiedy partia rządząca jest myślami przy kampanii wyborczej, a nie przy projektowaniu, często trudnych społecznie zmian. Oczywiście na kontynuację pracy poprzedników nie ma co liczyć bo potrzebna jest „nowa”, „lepsza” strategia. W 2006 roku kiedy rozpoczynałem pracę jako doradca premiera nad projektem likwidacji zbędnych reglamentacji w gospodarce, poprosiłem od razu o plan Hausnera i inne dokumenty strategiczne, w których były niezbędne analizy w tym zakresie. Ku mojemu zaskoczeniu dyrektor departamentu działalności gospodarczej w Ministerstwie Gospodarki stwierdziła, że nie może mi przekazać dokumentów ponieważ...ich nie ma!!! Dokumentów które są w zakresie jej właściwości, powinny być podstawą jej pracy!! Niestety taka jest historia strategicznych raportów, długo pracują nad nimi eksperci, krótko trwa konferencja prasowa promująca dokument po czym zazwyczaj znika on w szufladzie. Myślę, że w zakresie planów i strategii zostało nam już je realizować a nie tworzyć kolejne. Opisanie wizji jest łatwiejsze niż jej realizacja.
Kilka dni temu jako stowarzyszenie byliśmy poproszeni przez Komisję Europejską o ocenę realizacji Strategii Lizbońskiej i Krajowego Programu Reform w zakresie wolności zawodów i swobody wykonywania działalności gospodarczej. W spotkaniu brali udział poza delegatami z Komisji Europejskiej również urzędnicy Ministerstwa Gospodarki. Przedstawiliśmy swoje uwagi i propozycje ale najciekawsza była dyskusja, ostry spór jaki wywiązał się z urzędnikami Ministerstwa. Otóż zaprotestowali przeciwko twierdzeniu, że nie prowadzą skutecznych prac w zakresie uwolnienia gospodarki od zbędnych barier. Pani Dyrektor oburzona, pochwaliła się, że po 3 latach znaleźli kilkaset przepisów, które należy zmienić lub uchylić, około roku zajmie im wyliczenie ile kosztuje budżet, to że istnieją przepisy hamujące rozwój przedsiębiorczości, po czym około 2 lat będą potrzebowali na tezy i propozycje ustaw. Wszystko ładnie, tylko że w praktyce taki harmonogram powoduje, że nic się nie zmieni, że nie chodzi o to by doprowadzić do konstruktywnych reform ale żeby trwać. Jeżeli Ministerstwo przygotowało przepisy do zmian, to zanim policzy koszty ich funkcjonowania, lista przepisów będzie do aktualizacji. Nie mówiąc o tym, że 2 lata na tezy do ustaw powoduje, że kosztorys będzie wymagał aktualizacji 4 razy!!!. W międzyczasie zmieni się rząd, przyjdzie nowy minister, przedstawi nową strategię, urzędnicy rozpoczną od początku i zamiast wykonać zadaniową pracę, na którą potrzeba około roku, potrwa ona w nieskończoność. Instynkt samozachowawczy urzędników jest w stanie sparaliżować nawet najbardziej oczywiste, konieczne zmiany. Żeby myśleć o skutecznym rządzeniu, potrzebna jest sprawna administracja. Nie „tanie państwo”, bo zazwyczaj to co tanie nie jest najlepszej jakości, ale sprawne i skuteczne.
Grzegorz Maj
Komentarze