Witamy, towarzyszu Orbán

Nigdy bym nie przypuszczał, że znajdę uznanie dla obecnego węgierskiego premiera. Viktor Orbán, niedawny pieszczoszek konserwatywnych liberałów i wolnorynkowej prawicy, zabrał się za węgierskie prywatne fundusze emerytalne. Ostro się zabrał: obowiązkowe wpłaty składek mają zostać zniesione. Polskie media piszą o planowanej przez Orbána "nacjonalizacji" funduszy, ale czy o nacjonalizację tu chodzi? Nasze prasowe relacje są, jak to często, bałamutne i chyba stronnicze: "nacjonalizacja" źle się kojarzy, a trzeba alarmować obywateli, że każde podniesienie ręki na prywatne fundusze emerytalne (choćby tylko w postaci czasowego przesunięcia części składek do ZUSu) to droga do komunizmu. Orbán chyba nie zamierza nacjonalizować funduszy - pozostawia obywatelom decyzję, co chcą zrobić ze składkami już wpłaconymi, będą mogli też wpłacać je nadal, ale dobrowolnie i obok przymusowej składki płaconej węgierskiemu odpowiednikowi ZUS. Tak czy inaczej, na Węgrzech to koniec systemu podobnego do polskiego, gdzie prawny przymus odprowadzania składek połączono z finansowaniem działalności prywatnych towarzystw. Tylko proszę mi nie bajać o "pomnażaniu naszych pieniędzy" przez OFE. Mnożą się, owszem, ale zyski zarządów towarzystw, a "naszymi" pieniędzmi OFE obracają jak chcą, bez dostępu rzekomych posiadaczy pieniędzy do wiedzy, co się z nimi dzieje.

Inne kraje, które przyjęły podobne do polskich rozwiązania w systemie emerytalnym, też postanowiły ukrócić to zalegalizowane oszustwo i dojenie obywateli, choć nigdzie tak radykalnie, jak to chce zrobić premier Węgier (osobny jest przypadek Argentyny, gdzie prywatne fundusze emerytalne rzeczywiście znacjonalizowano). Litwa i Łotwa zmniejszyły wysokość obowiązkowej składki odprowadzanej do funduszy, Estonia jej przekazywanie zawiesiła, a Słowacja pozwoliła wszystkim chętnym na rezygnację z płacenia składek do funduszy i powrót do państwowego systemu ubezpieczeń. Tylko w Rumunii i Polsce wszystko zostało, jak było. A w Polsce ma być nawet gorzej - rządowy projekt zmian w systemie OFE przewiduje, że za dwa lata w ramach każdego towarzystwa powstaną trzy (docelowo dwa) subfundusze, dla osób starszych "bezpieczne" (z inwestowaniem w akcje do 15 % środków), dla ropoczynających płacenie składek "dynamiczne" (z inwestowaniem w akcje aż do 85 % środków). Cóż, pieniądze młodych można przegrać, jeszcze mają czas do emerytury. Trzeci subfundusz, działający na takich jak dotąd zasadach, ma stopniowo ulegać likwidacji. Proponować takie rozwiązania po tym, jak już dobrze są znane efekty naiwnej (naiwnością sowicie podlewaną sosem lobbingu OFE) wiary w "pomnażanie naszych pieniędzy" na giełdzie, to objaw albo skrajnej bezmyślności, albo tego, że rząd RP znalazł się na pasku OFE. Najpewniej jednego i drugiego.

Węgierski premier, uzasadniając swe plany, powiedział: Tylko państwo jest w stanie zapewnić ludziom godziwą emeryturę. Dla konserwatywnych liberałów taka wypowiedź wystarcza do uznania jej autora za socjalistę, o ile nie za bolszewika. Witamy serdecznie w naszym gronie, towarzyszu Orbán.

PS. Linki do wybranych tekstów krytykujących system OFE

Reforma OFE błogosławieństwo, czy droga ku katastrofie?