Marek Rutkowski Marek Rutkowski
560
BLOG

Okrutna rzeź humańska na Ukrainie polskiej - a Katarzyna II i polscy renegaci

Marek Rutkowski Marek Rutkowski Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 2

Rozpoczęta  przez tzw. hajdamaków (kozaków z Siczy Zaporoskiej najeżdżających Polską Ukrainę) szeroko rozprzestrzeniona w roku 1768 akcja mordowania Polaków i Żydów na  Ukrainie  nie była bynajmniej bezpośrednim  następstwem - jak chcą niektórzy- Konfederacji Barskiej.  Wkrótce bowiem po wstąpieniu na tron moskiewski Katarzyny II rozpoczęły się usilne podburzania ludności ukrainnej do buntu przeciwko Polsce. I tak, już w czasie bezkrólewia po śmierci Augusta III, dochodziło do podburzania miejscowych chłopów do buntu w Smilańszczyźnie, w starostwie czerkaskim (dobra Lubomirskiego) oraz w innych okolicach Ukrainy.  Jeszcze też przed założeniem Konfederacji Barskiej - polski magnat w służący w armii carskiej  w stopniu generała-lejtnanta - książę Kasper Lubomirski herbu Drużyna-  (także poseł na polskie sejmy i nota bene uczeń Collegium Nobilium) podburzał do buntu przeciwko Polsce prawosławnych chłopów ukrainnych w takich miejscowościach, jak:  Berszada, Kruty, Jaorlik, Pobereże. Wówczas jeszcze jednak polskie wojska na Ukrainie "/.../ trzymały  jako tako na wodzy /../"  hajdamaków. 

Zatem bunt który później przerodził się w  słynna rzeż humańską miał swoje podłoże w inspiracji władz carskich (nawet jeśli później ta sama Katarzyna II rzęź ukróciła), posługujących się w tym celu m.in. polskimi renegatami.

Właściwa rzęż rozpoczęła się gdy   polskie wojska na Ukrainie połączyły się z Konfederatami Barskimi  i opuściły tym samym swoje dotychczasowe placówki, a " [obydwaj obywatele Rzeczypospolitej] archirej perejesławski Gierwazy Linowski i Melhizedech Jaworski, ihumen motreńskiego monastyru prawosławnego  [Monasteru Motronińskiego  w miejsowości Mielniki, połozżnego  na polskiej Ukrainie]  nie byli pobudzili Żeleźniaka, watażki kozaków zaporoskich [pierwszy zawiązek "grupy uderzeniowej "Żeleźniaka powstał w lesie koło monasteru motreńskiego własnie -  ok 25 km na południe od Czerkas, ok 20 km na zachód od Dniepru),  do wtargnięcia na Ukrainę, okazywaniem mu pisemnego w tej mierze rozkazu carowej,  w którym wzywała kozaków i lud ukraiński do tępienia szlachty zbuntowanej przeciw niej  i królowi polskiemu i wygubienia wszystkich nie wyznających wiary prawosławnej"[ tj. nie tylko katolików sensu stricte , ale i unitów]


Skutki były porażające. Nie miejsce też tu i pora opisu okrucieństw dokonanych na  Ukrainie latem 1768 roku Polakach i Żydach jeszcze przed właściwą rzezią Humania. Wystarczy przypomnieć, iż  w wielu miejscach tłum (wraz z kobietami i dziećmi)  dokonywał niewyobrażalnych zbrodni, a normą było  wieszanie obok siebie Polaka, Żyda i psa  z napisem: "Lach, Żyd i Sobaka, wse wiera odnaka".  Z kolei podczas uśmierzania buntu król S.A Poniatowski podpowiedział hetmanowi Branickiemu aby  dla wielu ze schwytanych na okrucieństwach chłopów ucinać po jednej ręce i  nodze i następnie odsyłać ich do ich rodzinnych wsi, celem wzbudzenia postrachu. 



Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura