Plując we własnej płci gniazdo

Dzisiaj gość specjalny na Laboratorium Tostera Pandory - wielce szanowna Pani Nateksja:

U większości współczesnych dziewcząt i kobiet gro potencjału ulokowane jest między nogami- tam też każdy trzeźwo myślący mężczyzna powinien go szukać. Skrajnie niesamodzielne emocjonalnie, o wąskich horyzontach myślowych, panicznie obawiające się jakiejkolwiek nieautoryzowanej oryginalności, zainteresowane głównie nowinkami ze świata mody i seriali kobiety na ogół nie wykazują żadnych aspiracji intelektualnych. Ewolucyjnie uzasadniona jest kobieca tendencja do „stadności”, u współczesnych pań jednak ta potrzeba identyfikacji i łączności z grupą przeradza się w bezrefleksyjny konformizm i pełne podporządkowanie, które wyklucza jakąkolwiek niezależność myślenia czy formułowania ocen. Być może dlatego właśnie historia świata jest historią mężczyzn. Miałam nawet pomysł by wyliczyć tu parę co wybitniejszych nazwisk czy mian od Heraklita począwszy- ale nawet gdybym ograniczyła się do najbardziej znanych mój tekst stałby się przydługą a niemiłosiernie nudną wyliczanką znamienitych przedstawicieli męskiego rodu. A przecież rzecz ma być o kobietach.

Przyglądając się historii, także historii sztuki czy nauki - pominąwszy naprawdę nieliczne, chlubne wyjątki- pomyśleć można, że na ziemi żyje wyłącznie jedna płeć: wyposażona niewiadomo po co w penisa, bo rozmnażająca się bezpłciowo, zapewne przez pączkowanie, ot, marzenie średniowiecznych teologów.
 

Można oczywiście stwierdzić krótko, że kobiety od wieków dominowane były przez mężczyzn i nie miały szans by swój potencjał rozwinąć. Możliwe. Jednak dlaczego zatem w ciągu ostatniego wieku proporcje płci w nauce, życiu publicznym i sztuce się nie wyrównały? Wyzwolone spod męskiego jarzma kobiety powinny zacząć szturmować uniwersytety i akademie sztuk pięknych, powinny uczestniczyć w życiu politycznym i społecznym nie tylko jako „celebrytki” czy gwiazdeczki mniej lub bardziej pośledniego formatu- a jako pełnoprawni członkowie społecznego dyskursu. Tak się jednak nie dzieje. Owszem, coraz więcej mamy pań w polityce, coraz więcej płci pięknej zaczyna święcić triumfy w nauce- do proporcji pięćdziesiąt na pięćdziesiąt wiele jeszcze brakuje, ba, obawiam się, że wiele jeszcze brakuje do proporcji pareto (doskonale znanej Czytelnikom naszego Bloga).
 

Grube tomy już napisano próbując wyjaśnić ten fenomen. Tłumaczono go zazdrością o penisa i zazdrością o macicę, kulturowymi uwarunkowaniami, mechanizmami kompensacyjnymi, wydrążeniem ego i atawizmami ewolucyjnymi. Myślę, że w potoku tych wyjaśnień warto wspomnieć też o rzeczy dość oczywistej, tak oczywistej, że często pomijanej: o roli wychowania.
 

Dziewczęta w procesie wychowania są nieodwracalnie krzywdzone. Tak, tak, drodzy Rodzice. Zjawisko to jest analogiczne z emocjonalnym okaleczaniem chłopców- tak jak ich karze się za okazywanie uczuć tak by wyrośli na „prawdziwych mężczyzn” (cokolwiek to znaczy) tak dziewczynki są karane za okazywanie ciekawości. A ciekawość jest stymulatorem wszelkich procesów poznawczych- ćwiczy spostrzeganie i uwagę, rozwija wyobraźnię, zmusza do korzystania z pamięci. Ma to uzasadnienie stricte neurobiologiczne. W dużym uproszczeniu- mózg ludzki kształtuje się w okresie płodowym oraz kilku pierwszych latach życia. Po urodzeniu, w pierwszych latach życia dziecka formuje się tak zwana sieć synaptyczna. Synapsy to połączenia między neuronami, komórkami mózgu. Ich funkcjonalność, gęstość i struktura warunkują funkcjonowanie całego mózgu, prędkość przekazywania impulsów, kojarzenie ich, wzmacnianie i wyciszanie. Wpływa to, między innymi, na inteligencję, procesy poznawcze, osobowość, koordynację ruchową. Sieć synaptyczna kształtuje się między innymi dzięki stymulacji środowiskowej, dziecko reaguje na bodźce dostarczając w ten sposób informacji swemu mózgowi o wymaganiach środowiska, do którego ma się on dostosować. Innymi słowy- im bardziej zróżnicowana, intensywna (to pewne uproszczenie!) stymulacja tym bardziej funkcjonalna i elastyczna sieć synaptyczna. Podstawowym mechanizmem stymulacji poznawczej dziecka jest zaś wspomnienia już ciekawość. Zaspokajanie wczesnodziecięcej ciekawości polega na eksploracji otoczenia i próbach manipulowania nim. Czyli- z polskiego na nasze- na tarzaniu się w błocie, chodzeniu po drzewach, strzelaniu z procy, taplaniu się w kałużach, dotykaniu wszystkiego co się dotknąć da, poznawaniu świata wszystkimi zmysłami, ciągnięciu psa za ogon, wkładaniu palców do kontaktu. Wyjąwszy może czynność ostatnią, niestosowną i niegodną polecenia żadnej płci pozostałe wymienione są tolerowane bardziej w wypadku chłopców niż dziewcząt. Stereotypowo bowiem chłopiec musi się „wyszaleć”, musi wyhasać nadmiar energii. I to nawet jeśli podczas tego pobrudzi się czy obije sobie kolana. To hasanie tymczasem to po prostu nauka w najbardziej naturalnej dla dziecka formie- przez zabawę. Nauka rozwijająca zdolności myślenia abstrakcyjnego i przyczynowo- skutkowego, logicznego, wyrabiająca koordynację wzrokowo- ruchową, wyobraźnię przestrzenną, ćwicząca pamięć, zakres i przerzutność uwagi.
 

Dziewczynka w tym czasie powinna siedzieć na środku pokoju ubrana w falbaniastą sukienkę, ładnie wyglądać i oddawać się najnudniejszej pod słońcem czynności- zabawie lalkami. Może też stereotypowo odgrywać sytuacje życia codziennego w scenkach rodzajowych typu „dom” czy „sklep”.
 

Rola wyglądu jest podkreślana już w wypadku bardzo małych dziewczynek. Ubiera się je jak lalki, stylizuje na lalki fryzurą często nawet biżuterią (kolczyki u dwulatki to naprawdę jakaś perwersja). Podstawową powinnością dziecka płci żeńskiej jest być ładną i schludną- dziewczynka wobec śmiertelnego zagrożenia poplamienia sukienki nie podejmie ryzyka zbadania jakiegoś przedmiotu czy zjawiska. Pohamuje naturalną ciekawość posłuszna narzuconemu imperatywowi bycia ładną i grzeczną.
 

W tym kontekście nie powinna też dziwić dbałość o wygląd u nastolatek oraz kulturowo uznana i promowana hiperseksualność.
 

To, co u chłopca promowane jest jako „przedsiębiorczość” czy „ciekawość świata” u dziewczynki nazywane jest „wścibstwem” czy „wyrachowaniem” i karane.
 

Dalsze przykłady można mnożyć. Wiele można byłoby jeszcze pisać o roli grupy w procesie wychowania, o kontroli emocjonalnej, skłonności do podejmowania ryzyka. Wszystko to prowadzi do jednej konkluzji, na którą, nie wdając się w dalsze rozważania się pokuszę: drogie Panie- wcale nie mamy mniejszego potencjału czy gorszych mózgów. Zacznijmy z nich tylko korzystać. Emocje nie zastępują myślenia. Naprawdę. Nie odmawiajmy sobie go zatem- i nie zabraniajmy go naszym córkom.

Nateksja