Jutro przypada okrągła rocznica przybicia 95 tez do drzwi kościoła zamkowego w Wittemberdze przez Marcina Lutra, katolickiego księdza, próbującego przeprowadzić reformację wewnątrz własnego kościoła. Jego głównym motorem do działania były własne doświadczenia podczas wizyty w Watykanie. Odprawianie siedmiu mszy na raz przez jednego księdza, popędzanie go za zbyt wolne odprawianie mszy, handel sakramentami, w tym odpuszczaniem grzechów. Wrócił do Niemiec nie załatwiwszy swej sprawy. Przygnębiony zaczął pisanie swoich rozpraw, mając nadzieję, że otworzą one oczy zwierzchnikom Kościoła Katolickiego. Jego zamiarem nie było tworzenie nowej denominacji. Chciał zmienić otaczający do świat. Przybijanie tez nie było protestem, ale manifestem. Luter dzięki lekturze Słowa Bożego doszedł do przekonania, że zbawienie można otrzymać wyłącznie z łaski, a nie za pieniądze ani żadne praktyki religijne. Odkrycie to było dla niego tak olśniewające, że stwierdził, że czytanie Biblii we własnym języku powinno być dostępne dla każdego. To właśnie skłoniło go do przetłumaczenia Biblii na niemiecki.
Sprzeciw Kościoła Katolickiego na nauki Lutra i groźba ekskomuniki spolaryzowały poglądy Lutra i sprawiły, że stał się gotowy do opuszczenia szeregów kościoła powszechnego.
Do sukcesu historycznego Lutra przyczyniło się to, że działał w kraju o wielkim znaczeniu politycznym. Stąd jego nauki miały dużo większy zasięg niż jego poprzedników. Dziś każdy (z grubsza) wie, kim był Marcin Luter. Niestety nawet wśród ewangelicznie wierzących dużo mniej znane są nazwiska Jana Wiklefa (Wycliffa), Jana Husa, Erazma z Rotterdamu czy Williama Tyndala. Wszyscy oni byli katolickimi księżmi, którzy jako uprzywilejowani w społeczeństwie mieli dostęp do Słowa Bożego i robili z niego właściwy użytek. Wszyscy oni mówili o zbawieniu z łaski i powszechnym dostępie do Biblii wszystkich wierzących. Nie są tak znani, bo ich działalność nie spotkała się z tak dużym poparciem społecznym jak w przypadku Lutra. Należy pamiętać, że Luter byłby samotną wyspą na oceanie, gdyby nie działalność Wycliffa, a potem Husa. Społeczeństwo niemieckie było przygotowywane przez około sto lat przez kolejne fale napływających braci czeskich, braci morawskich i menonitów. Idee Lutra spotkały się z dobrym przyjęciem również na południu, we Francji i Szwajcarii, gdzie grunt przygotowali Kalwin i Zwingli.
Dziś mało kto pamięta, że ogólna nazwa grupy odłamów chrześcijańskich głoszących zbawienie z łaski, protestanci, nie pochodzi jak to sugerują katoliccy historycy od protestu przeciwko katolickiej teologii, ale od różnych protestów politycznych przeciwko hegemonii Kościoła Katolickiego. Była to pogardliwa nazwa nadana luteranom po proteście na sejmie Rzeszy, gdzie próbowano prawnie zakazać przechodzenia na ewangelicyzm. Również we Francji szlachta protestowała przeciw decyzji króla o zabiciu wszystkich zwolenników reformacji.
Kościół Katolicki widzi dziś we wszystkich protestantach spadkobierców Lutra. Takie nastawienie przyjmuje również wielu przedstawicieli charyzmatycznych kościołów, nie zdając sobie sprawy z całości nauczania Lutra. Ten katolicki ksiądz, próbując reformować wiarę, w której został wychowany, nie potrafił się rozstać ze skostniałą liturgią, obrzędowym ubiorem, a nawet kultem maryjnym. Od Kościoła Katolickiego przejął również powszechny w tamtych czasach antysemityzm. Choć wszystkie 95 tez jest dziś nadal aktualnych dla większości protestanckich kościołów, tylko nieliczne mogły by się odnaleźć w postluterańskiej rzeczywistości.
