Najnowszy raport „Education at a Glance 2025” pokazuje, że Polska zajmuje 2. miejsce w OECD pod względem odsetka osób z dyplomem magistra w grupie 25–34 lata. Mimo silnej pozycji edukacyjnej, korzyści z wyższego wykształcenia są nierównomierne – premia płacowa częściej sprzyja mężczyznom niż kobietom, co potwierdzają dane EIGE i wskaźnik SIGI OECD.
Polska na tle OECD. Magisterka ponadprzeciętnie często
Według raportu „Education at a Glance 2025” Polska jest na 2. miejscu wśród krajów OECD pod względem odsetka osób z wykształceniem magisterskim lub wyższym w wieku 25–34 lata (31 proc., dane za 2024 r.). Wyższy odsetek notuje jedynie Luksemburg. Polacy relatywnie rzadziej kończą edukację na stopniu licencjata, częściej kontynuując ją do poziomu magisterskiego. Odsetek młodych osób z dyplomem magistra lub wyższym jest w Polsce dwukrotnie wyższy niż średnia OECD (16 proc.) i znacząco wyższy niż średnia UE (21 proc.). Gdy doliczymy osoby z licencjatem, udział osób z wykształceniem co najmniej licencjackim wynosi w Polsce 46 proc., czyli nieznacznie poniżej średniej OECD (48 proc.) i zbliżony do średniej UE (45 proc.). Wskaźniki te w Polsce – podobnie jak w większości krajów – wzrosły względem 2019 r.
Premia płacowa i rynek pracy. Mocne strony i ograniczenia
W Polsce lepsze wykształcenie wiąże się z relatywnie korzystniejszą sytuacją na rynku pracy. Bezrobocie wśród osób z wyższym wykształceniem należy do najniższych w OECD i jest ponad dwukrotnie niższe niż średnia dla UE i OECD. Wynagrodzenia osób z dyplomem są przeciętnie o ok. 54 proc. wyższe niż pensje pracowników bez wyższego wykształcenia (wśród pracowników pełnoetatowych, w wieku powyżej 25 lat). W grupie 25–34 lata premia płacowa spada do 37 proc. – to wartości tylko nieznacznie wyższe od średnich unijnych i OECD.
Luka płacowa i równość na rynku pracy: wnioski z EIGE i SIGI
Korzyści ze studiów są w Polsce relatywnie mniej opłacalne dla kobiet niż w wielu innych państwach. Średnio kobieta z wyższym wykształceniem zarabia 72 proc. pensji mężczyzny z takim samym wykształceniem – to jedna z większych różnic w OECD i o 5 pkt proc. gorszy wynik niż średnia UE (77 proc.). W Indeksie Równości EIGE Polska zajmuje 21. miejsce wśród 28 państw UE (średnia UE: 68,6/100 pkt; Polska: 57,7 pkt), podczas gdy liderami pozostają Szwecja, Dania i Holandia, a najsłabiej wypadają Grecja, Rumunia i Węgry.
OECD, stosując The Social Institutions and Gender Index (SIGI), ocenia cztery wymiary: dyskryminację w rodzinie, ograniczenia integralności cielesnej, dostęp do zasobów produkcyjnych i finansowych oraz ograniczenia wolności obywatelskich. Skala wynosi 0–100 (niżej = mniej dyskryminacji). Polska uzyskała 18 pkt, co globalnie lokuje nas w grupie państw o najniższym poziomie dyskryminacji, lecz dopiero 30. miejsce w Europie pokazuje, że na tle kontynentu pozostają obszary do poprawy. Najlepiej wypadamy w kategoriach „dyskryminacja w rodzinie” (8 pkt) i „ograniczenia wolności obywatelskich” (11 pkt), słabiej – w dostępie do zasobów (21 pkt), a najsłabiej – w integralności cielesnej (32 pkt), co wskazuje na istotne ryzyka przemocy i nękania wobec kobiet.
Z tego artykułu dowiedziałeś się:
- Jak Polska wypada w OECD pod względem udziału osób z dyplomem magistra w wieku 25–34 lata
- Jakie są premie płacowe za wyższe wykształcenie ogółem i wśród młodych oraz jak wygląda bezrobocie w tej grupie
- Dlaczego wyższe wykształcenie w Polsce bardziej „opłaca się” mężczyznom niż kobietom
- Jak w rankingach EIGE i SIGI oceniane są: równość płci, dostęp do zasobów, wolności obywatelskie i integralność cielesna w Polsce
na zdjęciu: pracownik biurowy w trakcie pracy, zdjęcie ilustracyjne. fot. Khwanchai Phanthong, Pexels
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
