Polsce doskwiera brak inwestycji. Bariery do przebicia dla biznesu

Niska stopa inwestycji

Jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny od 2015 r. w Polsce spada stopa inwestycji i zwiększa się dystans dzielący nas od średniej UE w tym obszarze. Od 2015 do 2024 r. udział inwestycji w tworzeniu PKB UE spadł z 20 proc. do 16,9 proc., przy średniej unijnej na poziomie 21,2 proc. w 2024 r. Spada także stopa inwestycji sektora firm prywatnych, która od 2002 r. ani razu nie przekroczyła średniej stopy w UE, a w 2023 r. wynosiła 9,1 proc., czyli zaledwie 70 proc. średniej unijnej. Jednocześnie rośnie stopa inwestycji w sektorze publicznym - w 2023 r. wyniosła ona 5,1 proc., czyli aż 142 proc. średniej unijnej.

Niska stopa inwestycji firm prywatnych oznacza, że przedsiębiorstwa w Polsce napotykają istotne bariery inwestowania, a dalszy wzrost gospodarczy wymaga ich zniwelowania. I wygląda na to, że powoli się to udaje.

Średnia ocena barier prowadzenia działalności gospodarczej wyniosła 3,18 we wrześniu 2025 r. – wynika z badania MIK. Jest to najniższa wartość w tym roku i druga najniższa (po wrześniu 2024 r. – 3,14) od początku dokonywania pomiarów. W styczniu 2022 r. wartość ta wynosiła aż 3,69. Jednocześnie jest to trzeci miesiąc ze spadkiem m/m średniej oceny barier. Postrzeganie barier działalności jest zróżnicowane w firmach różnej wielkości i branży. We wrześniu najwyżej oceniały je duże firmy (3,46), a także przedsiębiorstwa produkcyjne (3,38) i z branży TSL (3,34). Natomiast bariery w najmniejszym stopniu utrudniały prowadzenie działalności małym firmom (3,06) i podmiotom z branży usług (3,09).

Zobacz takżeHołownia odejdzie z polityki, jeśli go wybiorą. Złożył od razu aplikację

Utrzymanie firmy kosztuje coraz więcej

Główną barierą utrudniającą firmom prowadzenie działalności od dwóch lat są koszty pracownicze, na które we wrześniu wskazało 2/3 przedsiębiorstw. Na kolejnym miejscu znajduje się niepewność sytuacji gospodarczej, którą wymieniło 52 proc. firm. Na trzecim miejscu jest niedostępność pracowników, na którą skarżyło się 51 proc. firm. Bariera ta w ostatnich miesiącach staje się coraz bardziej uciążliwa i jest postrzegana przez firmy jako bardziej utrudniająca działalność niż rosnące ceny energii (47 proc.).

We wrześniu 2025 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca, zmniejszył się udział firm narzekających na większość barier prowadzenia biznesu. Szczególnie mocno spadł m/m udział przedsiębiorstw skarżących się na zatory płatnicze (o 9 pkt. proc.) oraz rosnące ceny energii (o 5 pkt. proc.).

Zauważalnie mniej firm narzeka też na rosnące koszty finansowanie (spadek m/m o 4 pkt. proc.), nieco mniej na niedostępność produktów (spadek m/m o 1 pkt. proc.). Lekko wzrósł miesiąc do miesiąca jedynie udział firm narzekających na niedostępność pracowników (o 1 pkt. proc.), natomiast nie zmienił się udział wskazań na rosnące koszty pracownicze Wzrost problemów ze znalezieniem pracowników staje się coraz ważniejszą barierą działalności firm. Polska stopa bezrobocia należy do najniższych w UE, ale zauważalne stają się kurczące się zasoby pracowników. Polska należy do najszybciej starzejących się krajów UE, co oznacza, że w kolejnych latach nastąpi odpływ pracowników.

Zobacz takżeTrzaskowski: "Byłem zbyt elokwentny". Liberalni komentatorzy mają go już dość

Aktywizacja wykluczonych

Z jednej strony będzie to wynikiem przejścia części z nich na emeryturę, z drugiej – tego, że młode osoby coraz rzadziej wybierają zawody fizyczne, opiekuńcze czy rzemieślnicze. Jednocześnie nadal zauważalna jest dyskryminacja pracowników ze względu na wiek i niepełnosprawność. W związku z tym, aby zapobiec problemom na rynku pracy, konieczna jest aktywizacja grup wykluczonych, zwiększone inwestycje w automatyzację i technologie oraz sięgnięcie do zagranicznych zasobów kadrowych.