Będzie to historia chińskiej poetki, pisarki, dziennikarki, narodowej bohaterki i feministki.
Qiu Jin urodziła się 8 listopada 1875, w epoce kiedy chińskie kobiety nie miały absolutnie żadnych praw. W historii Chin pozostała jako eminentna rewolucjonistka, która w przeddzień zwycięstwa Rewolucji z 1911 stała się śmiertelną ofiarą feodalnego systemu.
„Ojciec narodu chińskiego”, Sun Jat-sen po zwycięskiej Rewolucji z 1911 roku złożył hołd napisem na jej grobie w 4 sinogramach :
“巾帼英雄“– bohaterka w Królestwie Kobiet.
„Ojciec współczesnej literatury chińskiej”, pisarz Lu Xun w swej powieści „Lekarstwo” wspominał o jej męczeństwu.
Qiu Jin wywodziła się z arystokratycznej rodziny z prowincji Zhejiang. Jej dziadek był wysokim urzędnikiem zamieszkującym portowe miasto Xiamen, w prowincji Fujian, gdzie Qiu Jin spędziła swe dzieciństwo.
Od najmłodszych lat mała Jin zaszywała się lekturze. Gdy miała 12 lat rozpoczęła pisać wiersze. Lubiła nosić męskie ubrania, dosiadać grzbietu konia, pasjonowała się szermierką i sztukami walki, upodabniając się do legendarnej bohaterki Hua Mulan, 花木兰.
Qiu Jin otrzymała niezwykłe wychowanie jak na tamte czasy dla kobiety. Nie musiała się uczyć szyć i gotować. Pobierała podobnie jak jej brat lekcje nauki chińskiej klasyki, historii i poezji. Nastolatka interesowała się geografią, polityką i Rewolucją Francuską. Częste wyjazdy zawodowe ojca umożliwiały jej podróżować wraz z nim i wzbogacać wiedzę.
Jej rodzina zaliczana jest do nacjonalistycznego ruchu reformatorskiego, który sprzeciwiał się sprzedaży bogactw przez imperium obcokrajowcom. Dziewczyna zatem również krytycznie oceniała chińską rzeczywistość polityczną.
Przez dziesięciolecia, osłabione przez powstania i wojny mandżurskie imperium chyli się ku upadkowi. Zmniejsza się cesarska władza, osłabia się struktura gospodarcza kraju. Chiny powoli zatracają swą suwerenność na rzecz europejskiej i japońskiej ekspansji. Lokalne bunty wstrząsają krajem. Wszystkie powstania są surowo stłumione, a działacze chronią się w Japonii aby ratować swoje życie.
W 1896 roku ojciec Qiu Jin został delegowany do prowincji Hunan. Rodzice wybierają jej męża. W wieku 20 lat wychodzi za mąż za bogatego i starszego o 4 lata kupca Wang Zifang, wbrew swej woli. Rok później ze związku rodzi się chłopiec, a w 1901 roku przychodzi na świat dziewczynka - Wang Canzhi – późniejsza pierwsza pilotka w Chinach.
Qiu Jin zamieszkuje zgodnie z tradycją w domu swoich promandżurskich teściów. Rodzina męża jest spokrewniona z generałem Zeng Guofan, znanym z walki lokalnej armii podczas buntu Taiping. Ta kontrowersyjna postać pomogła umocnić władzę Qing.
Mąż lubujący się rozrywkach „duszy i ciała” zabrania żonie wychodzić z domu, sprzeciwia się jej zaangażowaniu w rolę rzeczniczki praw kobiet. Po śmierci ojca, Qiu Jin nic nie posiada, podobnie jak jej matka i brat. Lekkoduszny małżonek odmawia jakiejkolwiek pomocy swej żonie i jej rodzinie. Qiu Jin odczuwa utratę szacunku ze strony rodziny męża i czuje osamotniona.
Trudno jest jej się pogodzić z niepewną sytuacją kraju i z własnym moralnym cierpieniem. Postanawia więc zainwestować swe siły w ruch reformatorski. Marzy się jej zarówno społeczna i ekonomiczna niezależność kobiet jak i ekonomiczna oraz polityczna niezależność Chin. Jej mąż zostaje przeniesiony do Pekinu, by pracować na dworze cesarskim, jego rodzina podąża za nim.
Teraz Qiu Jin może przebywać wśród intelektualistów i czytać postępowe publikacje. Poznaje nowych działaczy ruchu reformatorskiego, szczególne więzi łączą ją z Wu Zhiying – poetką i kaligrafem, żoną kolegi męża. Obydwie panie jednoczy silna więź emocjonalna scalona wzajemnym poglądem emancypcji „nieuległych żon”. Qiu Jin dedykuje przyjaciółce swój wiersz „Orchidea”.
Zdradzona i poniżana Qui Jin postanawia opuścić męża coraz bardziej zainteresowanego hazardem i prostytutkami. Qiu Jin nie znosi jego frywolności. Podobnie jak wielu patriotów udaje się na studia do Japonii. W porównaniu z Krajem Wschodzącego Słońca pełnego dynamicznego postępu po reformach epoki Meiji, Qiu Jin widzi Chiny bez perspektyw.
Pozostawia dwoje dzieci oraz swoją wierną służącą i udaje się w podróż do Japonii, skąd doszły ją odgłosy, że kobiety są bardziej emancypowane niż w Chinach. Mąż próbował ją powstrzymać od tej decyzji odmawiając zabrania osobistych rzeczy. Na szczęście udaje się potajemnie zabrać i spieniężyć trochę rodzinnej biżuterii. Posłuży jej to za przydatny budżet w podróży.
Wyjeżdzając pisze wiersz:
Słońce i księżyc straciły swój blask, ziemia jest w ciemnościach,
Świat kobiet pogrzebanyy głęboko bez niczyjej pomocy,
Aby zapłacić za podróż sprzedałam biżuterię,
Odchodzę od bliskich, zostawiam mój dom.
Uwalniam me stopy spod tysiącletniej trucizny,
Zranione serce rozstaniem moich bratnich dusz.
Zabieram szal utkany brokatem
Krew plami me łzy.
tłumaczenie:
W 1904 roku przybywa do Japonii, gdzie będzie mieszkać przez 2 lata. W Tokio nosi męskie ubrania, poznaje rewolucjonistów i uczy się japońskiego w stowarzyszeniu chińskich studentów.Teraz, jej los wydaje się być jasny. Zamiast skupić się na studiach medycznych, Qiu Jin chce zmienić świat, poczynając od obalenia chińskiego rządu i dynastii Qing oraz walki o równouprawnienie kobiet. Przybiera imię Jìng Xióng竟雄, równoznaczne z „konkurować z mężczyznami”.
Tam wiąże się z ruchem rewolucyjnym kierowanym przez Sun Jat-sena i angażuje w kilku nielegalnych grupach, w których często jest jedyną kobietą.
Wierna ideom feminizmu i nacjonalizmu podziwia Japończyków za ich dyscyplinę wojskową odgrywającą kluczową rolę w modernizacji kraju. Na uchodźstwie, w ruchu studenckim pisze artykuły w gazetach. Niektóre z nich są napisane prostym językiem, aby umożliwić dostęp osobom niewykształconym. Oprócz nauki fachu pielęgniarskiego, uczestniczy w tajnych spotkaniach politycznych, tłumaczy z angielskiego na chiński podręcznik instrukcji pielęgniarskich oraz pisze swe najsłynniejsze dzieło „Kamienie ptaka Jingwei”. Qiu Jin opowiada w nim historię Huang Hanxiong w formie tanci - opowieści w prostym chińskim języku, któremu towarzyszy instrument strunowy. Utwór ten jest głównie tworzony przez i dla kobiet.
Jest to w pewnym stopniu jej autobiografia, w której autorka odnosi się do małżeństwa jako do instytucji niewolnictwa. W sumie zachowało się tylko sześć z dwudziestu rozdziałów tanci i zaledwie jej sto poezji.
W 1905 roku rząd japoński zaczął ograniczać swobodę chińskim studentom, którzy zaczynają przeszkadzać swą liczbą i rosnącym radykalizmem. Nowa ustawa używa identycznych pojęć skierowanych w ich stronę co do kontroli prostytucji. Chińczycy przyjmują ten status jako wielkie upokorzenie. W 1906 Qiu Jin postanawia wrócić do Chin. Po powrocie do kraju pracuje w jednej ze szkół w prowincji Zhejiang – w akademii sportowej, założonej przez grupę rewolucjonistów, zajmującej się właściwie szkoleniem przyszłych oddziałów powstańczych.
W Japonii, Qiu Jin była powiązana z grupą, która miała na celu wywołać zbrojny opór i ataki na terytorium chińskim. Poza tym była odpowiedzialna za prowincjalną partię Tongmenghui łączącą w sobie wszystkie rewolucyjne prądy. Teraz, kiedy wróciła do Chin, działa w obu grupach i koordynuje w prowincji Zhejiang sieć ich komórek. Oprócz swojej pracy propagandowej, dopóki nie została zraniona w eksplozji, bierze udział w tworzeniu bomby. Stara się również pozyskać środki, aby umożliwić studentom powracającym z Japoni kontynuację nauki w Chinach. Oficjalnie, uczy w kilku szkołach dla dziewcząt, ale to tylko kamuflaż i jest to źródło dochodu dla jej działalności wywrotowej. I to właśnie w tych szkołach znajduje wiernych przyjaciół, którzy podążają za nią w walce rewolucyjnej.
Przy pomocy finansowej swych przyjaciół tworzy „Dziennik chińskich kobiet”.
Qiu Jin promuje w nim wyzwolenie kobiet, ich wykształcenie i niezależność finansową, kieruje obelgi wobec zaaranżowanego małżeństwa i krępowania stóp kobiet. Niestety fundusze wystarczają na publikację jedynie dwóch numerów.
Wkrótce Qiu Jin kieruje szkołą Da Tong założoną przez rewolucjonistów. Pod pretekstem tworzenia instruktorów wychowania fizycznego, przygotowuje młode kobiety do walki zbrojnej. Wytycza sobie za cel stworzenie, harmonizację i koordynację wielu grup podziemnych i planuje organizację powstania z udziałem armii Guangfu hui. (organizacja antyimpreialistyczna z 1904r. Większość jej członków pochodziło z prowincji Zhejiang)
Dysponując siecią grup rewolucyjnych, Qiu Jin przygotowuje plan przejęcia władzy w prowincji Zhejiang. Celem jest przyciągnąć większość wojsk chińskich do organizowania małych powstań w sąsiednich prowincjach aby łatwiej zdobyć stolicę prowincji - Hangzhou. Na skutek powstałych problemów organizacyjnych, powstania rozpraszają się zbyt szybko i budzą represje policji. Rychłe aresztowanie dowódcy rebeliantów, który zabił gubernatora prowincji, powodują jego stracenie. Cały ruch znalazł się w niebezpieczeństwie. 300 żołnierzy wyrusza do Shaoxing.
Ostrzeżona przez kolegów ze szkoły wojskowej, Qiu Jin znajduje czas aby ukryć broń i spalić listę studentów oraz odesłać ich do domu. Sama postanawia się nie poddać i jest „gotowa” męczeńską śmierć. 13 lipca szkoła Da Tong jest otoczona, Qiu Jin i niektórzy uczniowie oraz nauczyciele są aresztowani.
W więzieniu kobiecym poddana jest przesłuchaniu, jest torturowana aby wyjawnić nazwiska swych towarzyszy i przyznać się do winy. Nie przyznaje się do winy i nie oskarża innych. Zostaje stracona 15 lipca przez ścięcie głowy, mając 31 lat!
miejsce egzekucji na placu publicznym w Shaoxing - pawilon Xuantingkou (轩亭口)
Inni oskarżeni potraktowani są łagodniej i skazani na 3 lata więzienia.
Przed śmiercią ma trzy ostatnie wole:
-
napisać po raz ostatni do swoich przyjaciół,
-
nie rozebrać się do wykonania kary,
-
nie wystawiać na pokaz głowy Dwa ostatnie są spełnione !
Jeszcze tylko spogląda przez okno i mówi :
“秋风雨愁煞人” (Qiū fēngyǔ chóu shā rén” - Jesienny wiatr i deszcz przynoszą ludziom zmartwienia)
W 1908 roku, zgodnie z jej życzeniem i dzięki przyjaciołom jest pochowana w pobliżu Zachodniego Jeziora w Hangzhou, w pobliżu swoich przyjaciół Chen Boping i Ma Zonghan. Są to "groby trzech męczenników".
Szkoła Da Tong, w której została aresztowana przekształciła się w 1982 roku w muzeum.
Opinia publiczna, wśród niej nawet konserwatyści, była wstrząśnięta wykonaniem wyroku na młodej kobiecie, która nigdy nie przyznała się do mniemanego przestępstwa. Fakt ten wywołał ogromne poruszenie. Rząd centralny podjął kroki ukarania dwóch urzędników i ich odwołał ze stanowiska. Mierna to jednak sankcja! W konsekwencji reprezentacyjnego klimatu rodzina nie śmiała żądać zwrotu ciała. Dobre dusze zakopały ciało Qiu Jin u podnóża góry Wo Long. Dwa lata później, Wu ZhiYing - jej wierna przyjaciółka wraz z inną towarzyszką rewolucyjnej drogi - Xu Zihua przeniosły jej grób nad jezioro Tai Hu, tam gdzie ich przyjaciółka chciała być pochowana. Zimą następnego roku, rząd nakazał przenieść zwłoki do nowego grobu i oskarżył dwie panie za współudział obok Qiu Jin w walce przeciwko rządowi. Od tej pory obydwie żyły w ukryciu.
W końcu brat Qiu Jin dostaje pozwolenie na pochowanie szczątków w 1911 roku w Shaoxing. W 1912 roku, po rewolucji i proklamowaniu Republiki, stowarzyszenie przyjaciół Qiu Jin otrzymało pozwolenie na budowę mauzoleum nad Zachodnim Jeziorem.
Qiu Jin stała się symbolem chińskiej rewolucji oraz wyzwolenia kobiet i jest uznawana w Chinach za narodową bohaterkę.Utorowała drogę do uwolnienia chińskich kobiet. Odważna i namiętna, rewolucyjna i poetka, znalazła się wśród tych, którzy sprzeciwili się obcemu jarzmu i uciskowi mandżurskiemu imperium.
Rewolucyjna i romantyczna to postać!
