Jack Reacher's Rule
Jack Reacher's Rule
Arkadiusz Jadczyk Arkadiusz Jadczyk
1123
BLOG

Max Born - w rocznicę

Arkadiusz Jadczyk Arkadiusz Jadczyk Nauka Obserwuj temat Obserwuj notkę 96

Aby móc wygrać, musisz być przygotowanym na przegraną. Hmmm.... Prawda li to?

Nie odniosłem porażki. Po prostu odkryłem 10 000 błędnych rozwiązań. - miał powiedzieć Edison podsumowując swoje prace nad żarówką.

Prawda li to? Czy „fake news”? Zajrzyjmy do artykułu „Technologiczne mity. Ile prób przeprowadził Edison przed wynalezieniem żarówki?” Autorem jest Łukasz Michalik

Znajdziemy tam m.in:

Czy zatem słowa te można uznać za jeden z popularnych mitów świata technologii? Bez wątpienia są zgodne z poglądami Edisona na pracę i twórczy wysiłek. Wynalazca wielokrotnie podkreślał, jak istotna jest wytrwałość i dążenie do celu mimo trudności i niepowodzeń.

Ale gdzie indziej znajdziemy co ma na ten temat do powiedzenia Aleksandra Zaprutko-Janicka:

Do dzisiaj mówi się o nim, że to największy wynalazca w dziejach i prawdziwy geniusz. W rzeczywistości był bezczelnym oszustem i złodziejem.


I tak jest ze wszystkim. I w fizyce jest podobnie. Jedni mówią jedno, inni mówią drugie. Podręczniki podają póki co bezpieczne odgrzewane kotlety.. Bezpieczne bowiem sprawdzono, że wiedza podręcznikowa inżynierom nie szkodzi. Kandydatom na poszukiwaczy prawdy zaszkodzić jednak może. Einstein podobno niechętnie korzystał z podręczników. Matematyk Minkowski, ten od czasoprzestrzeni Minkowskiego streścił swoje doświadczenia z prób nauczenia Einsteina matematyki w dwóch słowach: „to leniwy pies”. Tak przynajmniej mówi legenda. Ja mam na swoich drzwiach plakat ukazujący zamyślonego Einsteina z podpisem:

image

„Nie przejmuj się swoimi trudnościami z matematyką. Zapewniam Cię, że moje są znacznie większe.”

Jednak aby móc wygrać musisz być przygotowanym na przegraną. A trudności są po to by móc je pokonywać. By coś istotnego odkryć, trzeba być przygotowanym na błądzenie w ciemnościach.

Fizyka dzisiejsza błądzi w ciemnościach. I jedni fizycy się do tych ciemności przyzwyczają podczas gdy inni szukają z uporem światła.

Jednym z powodów tych trudności jest przywiązanie do „punktów”. Punkt ma zerowe rozmiary. Te zerowe rozmiary się potem mszczą. Teorie produkują nonsensowne wyniki, które potem jakoś się „renormalizuje”. Mechanika kwantowa podpowiada nam, że nieoznaczoność powinna punkty jakoś rozmywać, ale teoria względności bez punktów nie chce obejść. Przestrzeń składa się z punktów o zerowej rozciągłości, czasoprzestrzeń składa się ze zdarzeń, które także mają zerową rozciągłość w czasie. I to się potem mści.

Jaka na to rada? Niby wszyscy wiedzą co by trzeba było zrobić. Nie wiedzą jednak jak.

W notce „Wzajemność Borna i liczba 137” jest taki fragment:

„Einstein swoją teorią grawitacji zgeometryzował przestrzeń, ale nie zgeometryzował przestrzeni fazowej. Olał ją, tak jak olał mechanikę kwantową. Born proponował by to naprawić, wyrównać. Sprawa potem przycichła, ale mi się spodobała. Czułem, że warta jest odgrzebania. ...”

Lecz ja, w mojej pracy, tylko liznąłem sprawę. Nawet dobrze jej nie rozgrzebałem. Natomiast na całego zajął się tymi sprawami kanadyjski fizyk Eduard Prugovecki. Dyplom fizyki teoretycznej zdobył w Zagrzebiu, doktorat zrobił w Princeton. Stamtąd uciekł do Kanady, bowiem był zdegustowany czysto formalnym matematycznym podejściem do fizyki z którym spotkał się w Princeton, robiąc doktorat u Whitemana (tego od aksjomatycznej kwantowej teorii pola). Uciekł do Kanady, bo chciał mieć większą wolnośc wyboru interesującego go tematu badań. Jednak już wkrótce zrozumiał, że i w Kanadzie jest podobnie, radził swojemu koledze by pozostał w Europie. Mladen Martinis, kolega Prugoveckiego z Zagrzebia, tak pisze o Prugoveckim w notce biograficznej

… Once he began having some real measure of success with his program, things began happening to him. He got the feeling that competition in science in North America was not pursued in the same ethical manner as in Europe. Therefore, he gave me the following sincere and succinct advice for those young Croatian theoretical physicists for whom science is not just another way to acquire influence and power at any cost: stay in Europe!

…. Gdy tylko zaczął odnosić sukcesy w realizacji swojego programu, zaczął też zbierać doświadczenia. Odniósł wrażenie, współzawodnictwo w nauce w Ameryce Północnej odbywa się  inaczej niż w Europie. Dlatego dał mi zwięzłą a dosadną radę dla tych młodych Chorwatów dla których nauka nie jest jedynie jeszcze jedną z metod osiągnięcia wpływów i władzy: za wszelką cenę pozostańcie w Europie!

Prugovecki najwyraźniej poszedł w ślady Maxa Borna. I to nie tylko gdy idzie o idee w fizyce. Max Born też nie był zachwycony Stanami Zjednoczonymi. Tak pisał w roku 1955 w komentarzu do listu od Einsteina ("The Born - Einstein Letters", str 232):

… Einstein's statement referred to the crisis of civil rights, which had been brought about by the appearance of Senator McCarthy. Any teacher  or scientist who dared to express his political opinion freely and openly  risked being asked to appear before the Committee of the Senate presided  over by Senator McCarthy, and the loss of his position, if not worse.  

… Stwierdzenie Einsteina dotyczyło kryzysu praw obywatelskich, który nastąpił w wyniku pojawienia się Senatora McCarthy'ego. Każdy nauczyciel lub naukowiec, który ośmielał się wyrażać swe polityczne opinie swobodnie i otwarcie ponosił ryzyko zostania wezwanym przed Komisję Senacką, której przewodniczył McCarthy i utraty swego stanowiska, o ile nie gorzej.

Tak się składa, że dziś właśnie, gdy piszę ten tekst, mija dokładnie rok od powtórnego odsłonięcia, we Wrocławiu, tablicy pamiątkowej ku czci Maxa Borna

image

Czytam Prugoveckiego jego książkę „Stochastic Quantum Mechanics and Quantum Space-time”, Reidel 1984. W monografii tej łączy on ideę Borna o „wzajemności” z ideą stochastyczności. Czyli beatyzować przestrzeń fazową, wygonić punkty, rozmyć je. Rozumie Prugovecki przez „stochastyczność” - rozmycie. Powiada Prugovecki, za Bornem:

„.... cała nasz wiedza fizyczna – włączając tę dotyczącą zjawisk klasycznych [a nie tylko kwantowych] – ma naturę probabilistyczną a nie deterministyczną; stąd teorie fizyczne należy sformułować od samego początku w terminach wyłącznie probabilistycznych, i to na ich najbardziej fundamentalnym poziomie strukturalnym.”

image

Łatwo powiedzieć. Ale jak to zrobić? Cóż trzeba próbować dopóki się wreszcie nie uda. Jak mówi Jack Reacher (Lee Child, "Jack Reacher's Rules") : Nie ustawaj ani na chwilę!

Naukowiec, zainteresowany obrzeżami nauki. Katalog SEO Katalog Stron map counter Życie jest religią. Nasze życiowe doświadczenia odzwierciedlają nasze oddziaływania z Bogiem. Ludzie śpiący są ludźmi małej wiary gdy idzie o ich oddziaływania ze wszystkim co stworzone. Niektórzy ludzie sądzą, że świat istnieje dla nich, po to, by go pokonać, zignorować lub zgasić. Dla tych ludzi świat zgaśnie. Staną się dokładnie tym co dali życiu. Staną się jedynie snem w "przeszłości". Ci co baczą uważnie na obiektywną rzeczywistość wokół siebie, staną się rzeczywistością "Przyszłości" Lista wszystkich wpisów  

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Technologie