Śmierć Roberta Johnsona (RJ) w sierpniu 1938 roku wydarzyła się w bardzo istotnym momencie.
Jesienią tego roku miał w Nowym Jorku odbyć się pierwszy wielki koncert nazwany "Od Spirituals do Swingu". Organizatorem był John Hammond. Słyszał on nagrania RJ na płycie. Hammond ocenił, że RJ jest największym śpiewakiem wiejskiego bluesa wszechczasów. Organizując koncert wyszukiwał największe talenty muzyczne. Mówił tak: "Chciałem uczynić wielkie wydarzenie przedstawiając czarną muzykę białej publiczności, mieliśmy dać wszystko najlepsze z bluesa, jazzu i gospel, co tylko mogliśmy znaleźć."
Hammond postanowił ściągnąć na ten koncert Roberta Johnsona. Zadzwonił do Teksasu, do Oertle`a z wytwórni RCA. Dowiedział się ze smutkiem, że RJ nie żyje.
Ostatecznie zamiast Roberta zagrał Big Bill Broonzy, któremu występ w tym koncercie otworzył drzwi do kariery. Hammond po latach wyraził swój żal z przedwczesnej śmierci RJ: "Czy możecie sobie wyobrazić jak sławny mógby być Robert Johnson gdyby to on wystąpił na tym koncercie?"
Tak się jednak nie stało. Płyty z nagraniami RJ nie stały się sukcesem kasowym. Najlepiej jeszcze sprzedawał się singel "Terraplane Blues". Z czasem RJ odchodził w zapomnienie.
A jednak to właśnie dzięki RJ doszło do boomu bluesowego w Wielkiej Brytanii.
W 1962 roku Columbia Records wydała album "King of Delta Blues Singers". Płyta zawierała połowę z nagranych w latach 1936-37 bluesów Roberta Johnsona. Druga część wyszła dopiero w roku 1970. Wydawca miał nadzieję na sprzedaż ok. 20 000 egzemplarzy.
W rzeczywistości sprzedano ponad milion płyt i był to największy nakład muzyki bluesowej w historii Columbii. Część nakładu trafiła do Europy.
Twórczość i styl RJ była znana wśród artystów bluesa z Chicago. Muddy Waters np. chętnie wykonywał "Walkin` Blues" Johnsona. Wielu innych równie chętnie korzystało z jego dorobku.
Odwrotnie w Europie. Tu o RJ nikt nie wiedział nic. Dla niektórych młodych, czy początkujących gitarzystów płyta stała się objawieniem. Można zaryzykować twierdzenie, że najwięksi z nich zawdzięczają swoje sukcesy właśnie fascynacją tymi nagraniami.
Robert Plant z Led Zeppelin wręcz stwierdził: "Robert Johnson wpłynął w dużym stopniu na całe nasze życie. "
Nie byle jakiemu gitarzyście bo Keithowi Richardsowi z Rolling Stonesów płytę przedstawił jego przyjaciel Brian Jones. Po kilku utworach Keith zapytał, kto gra na tej płycie ? No Johnson, odpowiedział Jones. Ale kto to ten drugi akompaniujący gitarzysta ? dopytywał Richards. Był pewny, że gra gitarzystów dwóch. Nie wiedział w jaki sposób można to wykonać w pojedynkę.
Przyznam, że patrząc na zdjęcie Johnsona z gitarą, na układ jego palców na gryfie, zawsze byłem pewny, że jego ręce zostały stworzone do gry na tym instrumencie. Johnson nigdy nie zdradzał sekretów techniki jego gry. Wręcz odwrotnie - ukrywał je przed innymi.
W 2003 roku magazyn Rolling Stone umieścił Roberta Johnsona na piątym miejscu najlepszych gitarzystów w historii.
Fanami RJ stali się John Mayall, Eric Clapton oraz Peter Green z Fleetwood Mac. Dla Claptona, podobnie jak dla Hammonda, Robert Johnson był największym muzykiem bluesowym w historii. Claptona zauroczyła pasja, ekspresja i niesłychany ładunek emocjonalny utworów RJ. Już same tytuły bluesów stały się dla Claptona przejmujące: "Czytanie tych tytułów było jak czytanie scenariusza do filmu, w którym on grał główną rolę."
John Mayall czuł podobnie: "Nie mam wątpliwości co do tego, że Robert Johnson był jednym z najbardziej oryginalnych, a zarazem genialnych muzyków wszechczasów. Bardzo żałuję, że nie był z nami wystarczająco długo. Prawdy o nim możemy dowiedzieć się tylko poprzez słuchanie jego muzyki. Podchodzę do tej muzyki bardzo emocjonalnie, słuchanie jej jest dla mnie dużym przeżyciem."
Mayall i Clapton wykonywali poszczególne bluesy RJ, nagrywając je na płytach. Najbardziej znanym wykonaniem Claptona i to szeroko w świecie, jest "Crossroads" z Cream.
Zainteresowanie twórczością Johnsona powoli owocowało nagraniami przez wielu różnych wykonawców. Byli wśród nich m.in: Allman Brothers Band ("Drunken Hearted Boy"), Blues Brothers ("Sweet Home Chicago"), Bob Dylan ("Kind Hearted Woman" i inne), Fleetwood Mac ("Preachin` Blues", "Dust My Broom" i inne), Led Zeppelin ("Traveling Riverside Blues", "The Lemon Song"), Rolling Stones ("Love In Vain", "Stop Breaking Down"), Casandra Wilson, Johnny Winter, Red Hot Chili Pepper, Joe Bonamassa, Paul Butterfield, Hot Tuna i wielu, wielu innych.
Większość tych nagrań była nowymi aranżacjami, czasem mocno różniącymi się od oryginałów.
Od kilku jednak lat można zauważyć powrót do jego starego, oryginalnego stylu. Clapton po 40 latach (w 2004) nagrał album "Me and Mr. Johnson". W 2006 roku piosenkarka Rory Block popełniła podobne nagrania w albumie "The Lady And Mr. Johnson".
Wszystkie 29 znanych piosenek RJ nagrał również Peter Green.
Tych trzech wykonawców starało się oddać styl i nastrój Johnsona jak najwierniej. Daje to pewien obraz jak mogły być utwory Johnsona odbierane podczas jego życia, eliminując wpływ prymitywnego sprzętu nagraniowego z lat 30. Obraz nie jest pełny gdyż żadnemu z nich nie udało się przekazać pasji i uczuć Johnsona. Można wątpić czy to wogóle możliwe.
W 1980 roku Robert Johnson został wprowadzony do Blues Foundation's Hall of Fame a w 1986 do Rock & Roll Hall of Fame.
Poniżej kilka oryginalnych tekstów Roberta Johnsona i polskich przekładów dokonanych przez Włodka Fenrycha.
32-20 BLUES.
If I send for my baby
and she don't come
If I send for my baby
man, and she don't come
All the doctors in Hot Springs
sure can't help her none
And if she gets unruly
thinks she don't wan do
If she gets unruly
thinks she don't wan do
Take my 32-20 now and
cut her half in two
She got a 38 special but I believe its much too light
She got a 38 special but I believe its much too light
I got a 32-20, got to make the camps alright
If I send for my baby
and she don't come
If I send for my baby
man, and she don't come
All the doctors in Hot Springs
sure can't help her none
I'm gonna shoot my pistol, gonna shoot my Gatlin gun
I'm gonna shoot my pistol, gotta shoot my Gatlin gun
You made me love you
now your man has come
Ah-oh
baby where you stay last night
Ah-ah
baby where you stayed last night
You got your hair all tangled
and you ain't talkin right
Got a 38 special boys, it do very well
32-20 BLUES
Gdy poślę po mą małą, a ona nie zechce przyjść
Gdy poślę po moją małą, a ona nie zechce przyjść,
To już jej nie pomogą wszyscy doktorzy w Hot Springs.
A jeśli się okaże, że chce z kimś innym pojść,
A jeśli się okaże, że chce z kimś innym pójść,
Wezmę mój 32/20, rozwalę ją na pół.
Ona ma 38/Special, zbyt lekki, to jest zabawka,
Ona ma 38/Special, zbyt lekki, to jest zabawka,
Ja mam 32/20, w porządku ją załatwi.
Och kochanie, gdzie byłaś ostatniej nocy,?
Powiedz kochanie, gdzie byłaś ostatniej nocy?
To co mówisz się nie zgadza i potargane masz włosy.
Gdy poślę po mą małą, a ona nie zechce pryjść
Gdy poślę po moją małą, a ona nie zechce przyjść,
To już jej nie pomogą wszyscu doktorzy w Wisconsin.
Jej 38/Special, owszem, robi się ciepło,
Jej 38/Special, owszem, może się zrobić ciepło,
Ja mam 32/20, a to jest ogniste.....
Och kochanie, gdzie byłaś ostatniej nocy,?
Powiedz kochanie, gdzie byłaś ostatniej nocy?
Nie wróciłaś do domu póki nie wzeszło słońce.
Będę strzelał z mojej broni, będę strzelał z pistoletu,
Będę strzelał z mojej broni, będę strzelał z pistoletu,
Zrobiłaś ze mnie kochanka, a teraz twój facet przyjechał.
Oj chłopcy, po prostu nie mogę spocząć,
Mówię wam chłopcy, po prostu nie mogę spocząć,
Z tym 32/20, co mi w kieszeni grzechocze.
CROSS ROAD BLUES
I went down to the crossroad
fell down on my knees
I went down to the crossroad
fell down on my knees
Asked the lord above "Have mercy now
save poor Bob if you please"
Yeeooo, standin at the crossroad
tried to flag a ride
ooo ooo eee
I tried to flag a ride
Didn't nobody seem to know me babe
everybody pass me by
Standin at the crossroad babe
risin sun goin down
Standin at the crossroad babe
eee eee eee, risin sun goin down
I believe to my soul now,
Poor Bob is sinkin down
You can run, you can run
tell my friend Willie Brown
You can run, you can run
tell my friend Willie Brown
(th)'at I got the croosroad blues this mornin Lord
babe, I'm sinkin down
And I went to the crossraod momma
I looked east and west
I went to the crossraod baby
I looked east and west
Lord, I didn't have no sweet woman
ooh-well babe, in my distress
CROSS ROAD BLUES
Wyszedłem na rozdroża, upadłem na kolana,
Wyszedłem na rozdroża, upadłem na kolana,
"Wybaw Boba jeśli łaska", o litość prosiłem Pana.
Stałem na rozdrożu i chciałem się zabrać
Stałem stałem na rozdrożu i chciałem się zabrać,
Ale wszyscy mnie mijali, widać nikt mnie nie znał.
Słońce już zachodzi, ciemno mnie tu złapie,
Słońce słońce już zachodzi, ciemno mnie tu złapie,
A ja nie mam żadnej laski, coby czekała w chacie.
Możesz biec i powiedzieć, niech wie mój kumpel Willie Brown,
Możesz biec, niech wie mój kumpel Wille Brown,
O Boże, stoję na rozdrożu i zapadam się w głąb.
HELLHOUND ON MY TRAIL
I gotta keep movin
I gotta keep movin
Blues fallin down like hail
Blues fallin down like hail
Umm mmmm mmm mmmmmm
Blues fallin down like hail
Blues fallin down like hail
And the days keeps on worryin me
theres a hellhound on my trail
hellhound on my trail
hellhound on my trail
If today was Christmas Eve
If today was Christmas Eve
and tommorow was Christmas Day
spoken : Aow wouldn't we have a time baby
All I would need my little sweet rider just
to pass the time away huh huh
to pass the time away
You sprinkled hot foot powder mmmm
mmm around my door
all around my door
You sprinkled hot foot powder
all around your daddy's door hmm hmm hmm
It keep me with ramblin mind rider
every old place I go
every old place I go
I can tell the wind is risin
the leaves tremblin on the tree
tremblin on the tree
hmmm hmmm hmm mmm
All I needs is my sweet woman
and to keep my company hey hey hey hey
my company
HELLHOUND ON MY TRAIL.
Muszę być w ciągłym ruchu, muszę być w ciągłym ruchu,
Blues spada na mnie jak grad, blues spada na mnie jak grad,
Dni mnie popędzają, ogar z piekła wpadł na mój ślad,
Ogar z piekła na mój ślad, ogar z piekła na mój ślad.
Gdyby dziś była Wigilia, gdyby dziś była Wigilia
I gdyby jutro miała być Gwiazdka
(mówione: mielibyśmy niezły czas, nie kochanie?)
Gdyby dziś była Wigilia, a jutro miała być Gwiazdka,
Potrzebowałbym jakiejś laski, by z nią miło spędzić czas,
Ohoho, miło spędzić czas.
Widzę że wiatr się wzmaga, liście na drzewie drżą, liście na drzewie drżą,
Widzę że wiatr się wzmaga, liście na drzewie drżą,
Trzeba mi jakiejś laski, żebym miał towarzystwo,
Hej hej hej, towarzystwo.
ME AND THE DEVIL BLUES
Early this mornin'
when you knocked upon my door
Early this mornin', ooh
when you knocked upon my door
And I said, "Hello, Satan,"
I believe it's time to go."
Me and the Devil
was walkin' side by side
Me and the Devil, ooh
was walkin' side by side
And I'm goin' to beat my woman
until I get satisfied
She say you don't see why
that you will dog me 'round
spoken: Now, babe, you know you ain't doin' me
right, don'cha
She say you don't see why, ooh
that you will dog me 'round
It must-a be that old evil spirit
so deep down in the ground
You may bury my body
down by the highway side
spoken: Baby, I don't care where you bury my
body when I'm dead and gone
You may bury my body, ooh
down by the highway side
So my old evil spirit
can catch a Greyhound bus and ride
ME AND THE DEVIL BLUES
Dziś wcześnie rano, gdyś pukał do mych drzwi,
Dziś wcześnie rano, gdyś pukał do mych drzwi,
Powiedziałem "Cześć Szatanie, myślę że czas już iść".
Ja oraz diabeł szliśmy obok siebie,
Ja oraz diabeł szliśmy obok siebie,
Aż mnie to nie zadowoli, będę bił swoją kobietę.
Traktuję ją jak psa, ona mówi "Sam nie wiesz czemu"
(mówione: przecież wiesz, kochanie, że nie traktujesz mnie właściwie)
Traktuję ją jak psa i sam nie rozumiem czemu,
To musi być chyba ten stary zły duch, co siedzi głęboko w ziemi.
Możesz pochować moje ciało w rowie przy autostradzie,
(mówione: nic mnie nie obchodzi gdzie mnie zakopiesz, kiedy będę zimny trup)
Możesz pochować moje ciało w rowie przy autostradzie,
Wtedy moja stara zła dusza złapie autobus "Greyhound" i pojadzie.
Inne tematy w dziale Kultura
