Czy mogę żyć na twojej twarzy?

 

 

    Przyznam się, że do tej pory literatury Węgrów serbskich nie znałem za bardzo. Nawet nie wiem, czy piszę poprawnie. Bo możliwe, iż winienem pisać: Serbów węgierskich. Rzecz jednak nie w nomenklaturze, ona jest wtórna do literatury jako takiej. W każdym razie chodzi o literaturę, która powstaje lub powstawała w Wojwodinie. Niedawno przekonałem się, jak bogata to jest literatura. Do tej pory znałem tylko Otto Tolnai'a.

 

    Bardzo dobrze znam literaturę Słowian bałkańskich, jest wyjątkowo bogata i zawsze byłem zdziwiony, że tak mało otrzymała nagród Nobla. Chyba tylko dwa razy ją w ten sposób honorowano. 

 

    Ludność węgierska z serbskiej Wojwodiny, jak każda mniejszość, przeszła w historii gehennę swojej nacji. Może do tego tematu jeszcze wrócę. Warto. 

 

   Mniejsza z tym.

 

    W tym wpisie chciałbym skupić się na jednej postaci i zacytować z niej dwa niewielkie wiersze. Tytuł wpisu jest z autorki z Wojwodiny: Katalin Ladik. To tytuł jej powieści debiutanckiej. Tytuł zachwycający.

 

    "Czy mogę żyć na twojej twarzy?"  - proszę go posmakować. Toż w nim jest wszystko. Egzystencja, wspaniała estetyka i erotyzm.

 

    Katalin Ladik jest poetką, pisarką. Jakby jej było mało, to także aktorka teatralna i filmowa. Nie widziałem jej w żadnym filmie. Przyglądałem się twarzy Katalin na fotografii. Bardzo szlachetna i do tego piękna. 

 

   Możliwe, iż wrócę do analizy jej twórczości, na razie chciałem zacytować dwa niewielkie wiersze. Jakże pełne w wymiarze lirycznym. 

 

Nóż 

 

jeśli przekroimy gruszkę

 

rudowłosa dziewczynka

 

przestanie płakać 

 

jeśli przekroimy dziewczynkę

 

rudowłosa gruszka

 

przestanie płakać

 

 
   Wiersz wydaje się okrutny. Tak jednak nie jest, gdy uwzględni się, iż zawarte jest w nim doświadczenie Węgrów w Wojwodinie. Poza tym literatura jest uniwersalna i jej nośnik - słowo. To Dostojewski orzekł: "Talent jest okrutny".

 

   Jeszcze krótszy tekst liryczny Katalin Ladik. W naszym kraju ostatnio zdaje się stale aktualny. 

 

Wiosna

 

Wodo.

 

Nie rób tego.

 

Fruń.

 

    Literatura przekracza granice. W przeciwieństwie do polityki, która zwęża samych jej twórców - polityków, a odbiorców czyni klientami polityków. Słowo podaje rękę czytelnikowi i pomaga zrozumieć: dlaczego.