Literacka Nagroda Nobla trafiła w tym roku do Węgra László Krasznahorkaiego za „wizjonerskie dzieło, które przypomina nam o sile sztuki w samym środku apokaliptycznej grozy”. Pisarz znany jest w Polsce jako autor takich powieści, jak „Szatańskie tango", Melancholia sprzeciwu", „Wojna i wojna”.
László Krasznahorkai otrzymał literacką Nagrodę Nobla
László Krasznahorkai to wielki pisarz z tradycji środkowej Europy, tradycji Franza Kafki i Thomasa Bernharda z ich charakterystycznym poczuciem absurdu i groteski - podkreśla Szwedzka Akademia w uzasadnieniu decyzji.
Węgier znany jest polskim czytelnikom jako autor „Szatańskiego tanga” czy „Melancholii sprzeciwu”. Na kanwie tej drugiej powieści najważniejsza szwedzka scena - Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie - właśnie wystawia przedstawienie. Być może nieprzypadkowo gazeta „Dagens Nyheter” opublikowała w czwartek recenzję tego spektaklu, przypominając o oczekiwaniu na noblowski werdykt.
Werdykt o przyznaniu literackiego Nobla dla Węgra przyjęty z zadowoleniem
Nagrody Nobla z literatury dla László Krasznahorkaiego została pozytywnie przyjęta przez dziennikarzy zgromadzonych w Akademii Szwedzkiej w Sztokholmie. W Sali Starej Giełdy słychać było entuzjastyczne reakcje, chociaż wielu podkreślało, że tegoroczny werdykt ich nie zaskoczył.
Tegorocznym werdyktem Akademia Szwedzka potwierdziła niepisaną zasadę, że w ostatnich latach literacki Nobel trafia na przemian do kobiety lub mężczyzny. W 2024 r. laureatką literackiego Nobla została pisarka z Korei Południowej Han Kang. Nagroda Nobla dla Węgra to również powrót do Europy Środkowo-Wschodniej po otrzymaniu w 2019 r. (za 2018 r.) Nagrody Nobla przez Olgę Tokarczuk.
László Krasznahorkai urodził się 5 stycznia 1954 r. w Gyuli na południu Węgier. Studiował prawo na uniwersytetach w Segedynie oraz Budapeszcie. Ostatecznie zdobył dyplom na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Loránda Eötvösa w ramach specjalności hungarystyczno-nauczycielskiej. Jego pierwsza nowela „Tebenned hittem” ukazała się w 1977 r. na łamach „Mozgó Világ”. W latach 1977–1982 pracował jako dokumentalista w Gondolat Könyvkiadó, od 1982 r. pozostaje pisarzem niezależnym.
Pisarz spotkał się z dużym uznaniem: Susan Sontag nazwała Krasznahorkaiego „mistrzem apokalipsy cytującym Gogola i Melville’a”, a W.G. Sebald pisał o nim: „uniwersalność wizji Krasznahorkaiego rozwiewa wszystkie wątpliwości dotyczące współczesnej literatury”. W 1993 r. otrzymał nagrodę dla najlepszej książki w Niemczech (Bestenliste-Preis) za „Melancholię sprzeciwu”.
Od 1985 r. jego przyjaciel Béla Tarr kręci filmy niemal wyłącznie na podstawie jego książek. W ten sposób powstały „Szatańskie tango” oraz „Harmonie Werckmeistera”. Pracowali również razem przy ostatnim filmie Tarra, „Koniu turyńskim”, a autor pomagał reżyserowi w każdej istotnej kwestii.
Otrzymał wiele nagród i odznaczeń, między innymi najważniejszą nagrodę państwową, Nagrodę Kossutha, nagrodę Brücke Berlin, America Award czy National Book Award w kategorii najlepsze tłumaczenie.
W listopadzie 2010 r. László Krasznahorkai był gościem 2. Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie.
na zdjęciu archiwalnym: Fotografia wykonana 11 lipca 2012 r. przedstawia węgierskiego pisarza László Krasznahorkaia w jego domu w Pilisszentiván, ok. 20 km na północ od Budapesztu, Węgry. Szwedzka Akademia 9 października 2025 r. uhonorowała László Krasznahorkaia Literacką Nagrodą Nobla „za jego wizjonerską i apokaliptyczną prozę”. EPA/Gyula Czimbal/PAP
Red.
Inne tematy w dziale Kultura
