Tydzień po seminarium nt. mesjanizmu Mickiewicza w Instytucie Socjologii UW na stronie internetowej jednego z uczestników, prof. Andrzeja Mencwela, ukazała się nota poświęcona neomesjanizmowi – echo zarówno tamtej rozmowy, jak i lektury “Czwórek”.
“Ostatnio nie tylko dyskutuje się o mesjanizmie, pragnie się też jego odnowienia, a nawet się do niego dąży (<44>) – pisze Mencwel. – Jest pewien błąd w tych dążeniach – mianowcie ahistoryzm. Już przed wojną takie odnowienia się nie udawały i pozostawały marginesem (hoene-wrońskiści, Jerzy Braun). Dlaczego? Dlatego, że brakowało im przełożenia na zadania współczesne. Mesjanizm polski (lat 40. XIX wieku) był duchową sublimacją wszystkich ówczesnych materialnych niemożliwości (politycznych, społecznych itd.). Kiedy sytuacja historyczna (czyli materialna) się zmieniła, należało zmienić i tę sublimację duchową, zamiast zaklinać jej przebrzmiałe formuły. Wizja <szklanych domów> była współczesnym wówczas przełożeniem i to ona okazała się inspirująca.”
W konkluzji zaś twórca Instytutu Kultury Polskiej UW stawia pytanie: “Co przedkładają nam i przekładają na przyszłość dzisiejsi mesjaniści? Przeświadczenie, że zostaliśmy wybrani. Ale do czego?”.
