Henry Kissinger i zbrodnie przeciwko ludzkości. Część IV. Chile-Operacja Condor

ZABÓJSTWO SALVADORA ALLENDE I PRZEWRÓT WOJSKOWY W CHILE. HENRY KISSINGER, TAJNE AKCJE CIA I OPERACJA CONDOR

Historia racjonalizacji przewrotu wojskowego w Chile w roku 1973 i wyklutego z tej politycznej akcji, postaci wieloletniego dyktatora Augusto Pinocheta, mają długą historię. Były w Polsce koła polityczne, publicyści i działacze, tacy jak Michał Kamiński, Marek Jurek i Tomasz Wołek, którzy w podzięce za ten akt oraz wszystkie dokonania „poczciwego Augusto” jeździli i wręczali mu ryngraf z wizerunkiem Matki Boskiej [51]. Można mieć oczywiście określone sympatie gospodarcze, zachwycać się pewnymi modelami i teoriami ekonomicznymi – owa fascynacja nie może jednak zakrywać zbrodni i uniewinniać ich autorów. W rezultacie przewrotu i prześladowań opozycji z rąk wojskowego reżimu uosabianego przez Pinocheta zginęło około 3000 ludzi, a kolejne tysiące przepadło bez wieści. Dziesiątki tysięcy było bitych i torturowanych. Wyrywanie paznokci, rażenie prądem, a także gwałty przy wykorzystaniu specjalnie szkolonych w tym celu psów to metody jakimi posłużyli się chilijscy armiści by zdławić demokratyczne, lewicowe i komunistyczne środowiska, mogące być zapleczem dla zwolenników dopiero co zgładzonego Allende [52].

Pinochet doszedł do władzy dzięki wsparciu CIA, a spisek w tym celu uknuty zawiązany został za wiedzą sekretarza stanu USA Henry’ego Kissingera. Salvador Allende objął urząd prezydencki w rezultacie – przewidzianego w demokracjach przedstawicielskich –  personalnego plebiscytu wyborczego. W odróżnieniu od Pinocheta swoją funkcję sprawował więc całkowicie legalnie. Kilka miesięcy przed tym zanim Allende został prezydentem Kissinger wypowiedział słynne zdanie, które rzuca światło na jego osobisty stosunek do demokracji: „Nie rozumiem, dlaczego musimy stać i patrzeć jak kraj trafia w ręce komunisty z powodu nieodpowiedzialności jego narodu” [53]. Sentencja ta opublikowana między innymi w Newsweeku stała się wyprzedzającym wezwaniem do działania i jako takowe możemy je postrzegać mając świadomość tego, co nastąpiło później.

Aby zamach na życie niepożądanej opcji obejmującej ster rządów w obcym kraju mógł się w ogóle powieść, wcześniej należało zrobić wszystko aby usunąć zapory mogące stanąć na drodze do tego celu. Należało wyeliminować nie tylko lewicujące kadry ale i służbistów patrzących nieprzychylnym okiem na pomysły uwolnienia armii od jej konstytucyjnego porządku, po czym przeobrażenie ją w juntę rządzącą. Osobnikiem takim był inżynier i generał Rene Schneider, komendant główny chilijskiej armii. Według Senatu USA, CIA „zdecydowała się wspierać jego zabójstwo, aby oczyścić drogę do zamachu stanu” [54].

Po latach prawnicy zajmujący się rozliczeniem ery Pinocheta w Chile wnieśli skargę przeciwko Kissingerowi za jego udział w programie tajnych represji politycznych znanych jako Operacja Condor. Operacja ta obejmowała skoordynowaną współpracę z „prawicowymi dyktaturami wojskowymi w Argentynie, Boliwii, Brazylii, Chile, Paragwaju i Urugwaju” w celu porwania i fizycznego wyeliminowania tysięcy przeciwników politycznych. Współpracę tę prowadzono na przestrzeni lat 1970. za wiedzą i przy wsparciu prezydenckich administracji Nixona i Forda. Oczywiście, zaangażowanie Kissingera w ten program jego zwolennicy próbowali usprawiedliwiać stanem nadzwyczajnym jakim była zimna wojna; trudno jednak znaleźć obiektywne uzasadnienie dla punktowych porwań, tortur oraz morderstw działaczy i aktywistów politycznych, czasami tylko dlatego, że uosabiali oni dążenia do innego modelu polityczno-ekonomicznego. Proceder ten prowadzono w warunkach zupełnej tajności ze świadomością jego kryminalnego kontekstu i nieprawomyślności stosowanych metod.

Operacja Condor stała się sekretnym programem transgranicznych zabójstw, porwań, tortur i zastraszeń prowadzonych przez skoordynowane siły tajnej policji, w które zaangażowane były reżimy Pinocheta w Chile, Stroessnera w Paragwaju i Videli w Argentynie. Ta internacjonalistyczna siatka służb specjalnych wynajmująca płatnych morderców odpowiedzialna była za śmierć generała i dysydenta Carlosa Pratsa i jego żony zabitych w Buenos Aires, egzekucję boliwijskiego generała Juana Jose Torresa, okaleczenie chrześcijańsko-demokratycznego chilijskiego senatora Bernardo Leightona we Włoszech, a nawet zdetonowanie bomby w centrum Waszyngtonu w 1976 roku  w rezultacie którego to zamachu zginęli były minister spraw zagranicznych Chile, Orlando Letelier i jego asystentka [55]. Za zgładzeniem Leteliera przy wykorzystaniu metod terrorystycznych stał szef tajnych służb wojskowych Chile, Manuel Contreras, który otrzymał przynajmniej jednorazową transzę wsparcia finansowego od CIA. FBI z kolei wspomagała Pinocheta w pochwyceniu Jorge Isaaca Fuentesa de Alarchona, zatrzymanego i torturowanego w Paragwaju; nie będzie chyba zaskoczeniem jeśli dopowiemy, że następnie przekazano go tajnej chilijskiej policji spod pieczy której nagle w dziwnych okolicznościach „znikł” [56].

Do rzeczywistego obalenia rządu Allende doszło podczas krwawego zamachu stanu 11 września 1973 roku, podczas gdy jednocześnie Henry Kissinger przechodził przed amerykańskim senatem proces ostatecznego zatwierdzenia na stanowisku sekretarza stanu. Zapewniał on wówczas Komisję Spraw Zagranicznych – świadomie mijając się z prawdą – że rząd Stanów Zjednoczonych nie odegrał żadnej roli w siłowym obaleniu lewicowego prezydenta i ciężkich represjach politycznych, jakie przetoczyły się wówczas przez Chile. Kissinger był na bieżąco informowany o tym w jaki sposób jego polityczni sojusznicy w Santiago rozprawiają się z niepożądanym elementem politycznym. Notatka sporządzona 16 listopada 1973 roku przez asystenta sekretarza stanu Jacka B. Kubischa dostarcza wiadomości o pierwszych dziewiętnastu dniach rządów junty Pinocheta. Liczba egzekucji w tym okresie wyniosła 320, a sam autor notatki podkreśla, że jest ona sporządzana dla nowego sekretarza stanu [57].

Z odtajnionych dokumentów, które pojawiły się na internetowej stronie Narodowego Archiwum Bezpieczeństwa USA wynika, że zarówno Nixon, Kissinger oraz dyrektor CIA Richard Helms zjednoczyli siły aby do zamachu na rząd Allende rzeczywiście doszło. Kissinger i Alexander Haig wypracowali nawet jego szczegóły, opisane w notatce z 15 października 1970 roku. „To jest twarda i konsekwentna polityka, aby Allende został obalony przez zamach stanu” – napisał zastępca dyrektora CIA Thomas Karamessines, który koordynował operację – Jesteśmy gotowi nadal generować maksymalne ciśnienie w kierunku tego celu, z wykorzystaniem wszelkich odpowiednich zasobów. Konieczne jest, aby działania te realizowane były w podziemiu i bezpiecznie” [58]. Zaangażowanie tego triumwiratu jest również wyraźne na odtajnionych taśmach, na których słychać rozmowę do złudzenia przypominającą planowanie zamachu. Kissinger ostrzega w niej, że reformatorski model demokracji Allende „może być podstępny”. W rozmowę włącza się Richard Helms, który deklaruje: „Nie pozwolimy Chile pójść na marne. Jestem z wami”. Kissinger zresztą potem dziękował Pinochetowi zgłaszając pełen wdzięczności adres i zapewniając go, że wykonał dla Zachodu wielkie usługi.

Autor: Damian Żuchowski

Artykuł ukazał się także na www.wolnemedia.net www.eioba.pl oraz www.estuariumsumienia.wordpress.com

PRZYPISY:

[51] Łukasz Pałka, „Podzielił naród – Augusto Pinochet był jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci XX wieku”, http://wroclaw.naszemiasto.pl/archiwum/podzielil-narod-augusto-pinochet-byl-jedna-z-najbardziej,1346686,art,t,id,tm.html.

[52] Robinson Rojas, „The Chilean Armed Forces: training dogs to rape political prisoners”, http://www.rrojasdatabank.info/crime2.htm.

[53] Amy Goodman, „Ask Kissinger About Pinochet”, http://www.democracynow.org/blog/2006/12/14/ask_kissinger_about_pinochet_http_seattlepinwsourcecom_opinion_295792_amy14html.

[54] Christopher Hitchens, „The Case Against Henry Kissinger, Part Two, Crimes against humanity”, http://www.thirdworldtraveler.com/Kissinger/CaseAgainst2_Hitchens.html.

[55] J. Patrice McSherry, „Operation Condor: Deciphering the U.S. Role”, https://www.globalpolicy.org/component/content/article/168/28173.html.

[56] Christopher Hitchens, „The Case Against Henry Kissinger, Part Two, Crimes against humanity”, http://www.thirdworldtraveler.com/Kissinger/CaseAgainst2_Hitchens.html.

[57] Tamże.

[58] Greg Guma, „Name That Criminal”, http://www.thirdworldtraveler.com/International_War_Crimes/Kissinger_Pinochet%20.html.