MOTTO:
„Żeby prowadzić wojnę potrzeba trzech rzeczy: pieniędzy, pieniędzy i pieniędzy” – Napoleon Bonaparte
SŁOWEM WSTĘPU
Ostatnio Rafał Trzaskowski stwierdził, iż Antoniego Macierewicza należy postawić przed Trybunałem Stanu za rzekome obniżenie zdolności obronnych państwa. W tym miejscu przyjrzyjmy się, jakie jest dziedzictwo tegoż Antoniego Macierewicza w Siłach Zbrojnych RP (SZ RP).
1. KASA, MISIU, KASA
W 2017 r. weszła w życie tzw. Ustawa Macierewicza. Przewiduje ona stopniowy wzrost wydatków na obronność z 2% PKB w 2018 roku aż do 2,5% PKB od roku 2030. Co więcej, wskaźnik jest teraz naliczany wg PKB roku bieżącego, a nie poprzedniego, jak było przed 2018 rokiem (wówczas był to poziom 1,95% PKB). Jest to rozwiązanie znacznie korzystniejsze dla MON.
Zgodnie z ustawą na rok 2020 planowane są wydatki na poziomie 2,1% PKB – ponad 49 mld PLN. Pytaniem otwartym pozostaje, czy koronakryzys spowoduje jakieś cięcia w tym zakresie.
2. POLAK, ŁOTYSZ – DWA BRATANKI
Ustawa Macierewicza pozwala na realizację ustaleń NATO-wskiego szczytu w Newport (2014), który rekomendował podniesienie wydatków na obronność do co najmniej 2% PKB. Dzięki temu Polska z poziomem 2,01% PKB w 2019 r. zajęła pod wśród natowskich krajów 6-7 miejsce, ex aequo z Łotwą.
3. LICZY SIĘ ILOŚĆ I JAKOŚĆ
Wyższy poziom wydatków pozwolił na zwiększenie liczebności SZ RP, jak i przyspieszenie modernizacji technicznej. W 2019 liczba żołnierzy zawodowych wyniosła 107,7 tys. – to wzrost o 11,5 tys. w stosunku do roku 2015. Odtwarzana jest czwarta dywizja (uprzednio czwarta dywizja została zlikwidowana w 2011). Utworzono WOT. Średnie wydatki na Plan Modernizacji Technicznej w latach 2016-2019 wzrosły o 25% w stosunku do okresu 2008-2015.
4. AS GOOD AS IT GETS
Ustawa Macierewicza pozwala w okresie dobrej koniunktury gospodarczej uzyskać dodatkowe środki na obronność. Doskonałym przykładem jest tutaj rok 2018, kiedy wobec lepszego wzrostu, niż zakładano (ostatecznie 5,3% PKB) przeznaczono o 1,9 mld PLN więcej w stosunku do pierwotnego planu na obronność. Pieniądze te zostały wykorzystane do opłacenia programu Wisła (systemy przeciwlotnicze Patriot).
5. AMERYKANIE TEŻ CENIĄ WOT
Rozprawiając o środkach na modernizację SZ RP nie sposób pominąć cele, na które te pieniądze powinny być wydawane. Za najbardziej kompletny w dziedzinie uchodzi raport amerykańskiego Center for Strategic and Budgetary Assessments (CSBA) z 2019 r. Wskazuje on 6 kluczowych priorytetów rozwoju SZ RP: obrona przeciwlotnicza i przeciwrakietowa, środki rażenia dalekiego zasięgu, ISR (zwiad i rozpoznanie), broń cyber – i elektroniczna, obrona terytorialna (tak tak !!), wojska inżynieryjne.
6. NIE CHCEMY UMIERAĆ ZA CARACALE
Zestawiając priorytety modernizacyjne wg MON, CSBA oraz opozycyjnego Instytutu Komorowskiego, dochodzimy do wniosku, że istnieje ponadpolityczna zgoda co do 4 priorytetów – obrona przeciwlotniacza, środki rażenia dalekiego zasięgu, ISR, broń cyber- i elektorniczna.
Co ciekawe, z agendy opozycyjnej zniknął program śmigłowców wielozadaniowych (czyli słynnych Caracali), o które było tyle krzyku w latach 2015-2016.
7. FIRST THINGS FIRST
Jak zatem wygląda realizacja ww. priorytetów? Analizując najważniejsze umowy zbrojeniowe, zawarte przez Inspektorat Uzbrojenia w okresie grudzień 2015 – czerwiec 2020, wyraźnie widać, że aż 55 mld PLN spośród 78 mld PLN (czyli 71%) poszło na 4 wspomniane priorytety*.
*Przy założeniu, że zakup F-35A wzmocni po równo nasze zdolności rażenia, EW i ISR – no ale rola tych samolotów w polskim systemie obronności to temat na zupełnie inną dyskusję.
PODSUMOWANIE
Pominąłem kilka pomniejszych zagadnień, jak np. intensyfikacja współpracy z USA w dziedzinie bezpieczeństwa, zwiększona pomoc wojskowa dla Ukrainy czy polsko-ukraińska współpraca przemysłów obronnych (czego owocem jest np. PPK Pirat). Jednak fakty są jednoznaczne. Zagwarantowano większe wydatki na obronność w długim okresie. Wzrosła liczebność armii. Przyspieszono modernizację techniczną SZ RP i nadano jej właściwe priorytety.
W świetle tych faktów dziedzictwo Antoniego Macierewicza w SZ RP należy ocenić zdecydowanie pozytywnie.
ŻRÓDŁA:
https://www.tvp.info/48549030/trzaskowski-grozi-macierewiczowi-trybunalem-stanu
https://www.gov.pl/web/obrona-narodowa
https://csbaonline.org/research/publications/strengthening-the-defense-of-natos-eastern-frontier
http://bronislawkomorowski.org/2019/09/raport-obronnosc-rzeczypospolitej-polskiej-trzech-dekadach-suwerennosci/
http://dziennikzbrojny.pl/artykuly/art,2,4,10585,armie-swiata,wojsko-polskie,strategiczny-przeglad-obronny-2016
https://www.gov.pl/web/finanse/wykonanie-budzetu-panstwa
https://www.gov.pl/attachment/0c73f870-a276-49d7-8f22-e49873d63b90
https://iu.wp.mil.pl/
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170002018
https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pdf_2019_06/20190625_PR2019-069-EN.pdf
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
