W lipcu 1946 r. w Kielcach doszło do pogromu Żydów

Następstwa pogromu w Kielcach

W lipcu 1946 r. w Kielcach doszło do pogromu. Zginęło wówczas 42 Żydów, a około 50 zostało rannych. Wydarzenie to zapoczątkowało masową migrację setek tysięcy Żydów z Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Ten klip pokazuje żydowskich uchodźców, ocalałych z pogromu, czekających na opuszczenie Polski i przejście do Czechosłowacji.

Narodowe Centrum Filmów o Tematyce Żydowskiej

4 LIPCA 1946 R.

W południowo-wschodnim mieście Kielc dochodzi do brutalnej masakry Żydów.

Masowa przemoc pogromu kieleckiego wykorzystała zakorzenioną lokalną historię antysemityzmu - zwłaszcza fałszywe oskarżenia Żydów o używanie krwi chrześcijańskich dzieci do celów rytualnych (zarzut znany jako "krwawa zemsta") - z zamiarem zniechęcenia Żydów ocalałych z Holokaustu do powrotu do Polski. Chociaż pogrom nie był odosobnionym przypadkiem antyżydowskiej przemocy w powojennej Polsce, masakra w Kielcach przekonała wielu polskich Żydów, że po Holokauście nie mają w Polsce przyszłości i skłoniła ich do ucieczki z kraju. Masakra, która nastąpiła zaledwie rok po zakończeniu II wojny światowej, wstrząsnęła ludźmi na całym świecie.

Pogrom

1 lipca 1946 r. dziewięcioletni nieżydowski chłopiec, Henryk Błaszczyk, opuścił swój dom w Kielcach, nie informując o tym rodziców. Po powrocie 3 lipca, chcąc uniknąć kary za zabłąkanie, chłopiec powiedział rodzicom i policji, że został porwany i ukryty w piwnicy budynku miejscowego Komitetu Żydowskiego przy ul. Planty 7. W budynku Komitetu schronienie znajdowało do 180 Żydów, mieściły się tam również różne instytucje żydowskie działające w Kielcach w tym czasie. Miejscowa policja wszczęła śledztwo w sprawie rzekomej zbrodni w budynku i chociaż historia Henryka zaczęła się rozmywać (budynek nie miał np. piwnicy), przed budynkiem zebrał się wielki tłum rozwścieczonych Polaków, w tym tysiąc robotników z huty Ludwikowa.

Do budynku weszli polscy żołnierze i policjanci, którzy wezwali żydowskich mieszkańców do oddania broni. Po tym, jak niezidentyfikowany osobnik oddał strzał, urzędnicy i cywile ostrzelali Żydów w budynku, zabijając kilku z nich. Na zewnątrz, rozwścieczony tłum zaciekle bił Żydów uciekających przed strzelaniną lub wypchniętych na ulicę przez napastników, zabijając niektórych z nich. Do końca dnia cywile, żołnierze i policja zabili 42 Żydów i ranili 40 innych. Zginęło również dwóch nieżydowskich Polaków, zabitych przez żydowskich mieszkańców budynku lub przez kolegów nieżydowskich Polaków za udzielanie pomocy żydowskim ofiarom.

Trzy dni po pogromie, ocalali Żydzi i okoliczni mieszkańcy pochowali ofiary w zbiorowej mogile na cmentarzu żydowskim. Władze rządowe nakazały jednostkom wojskowym i okolicznym mieszkańcom wzięcie udziału w pogrzebie na znak szacunku dla ofiar. Chociaż rząd rozstrzelał dziewięciu napastników 14 lipca, po przeprowadzeniu pospiesznego śledztwa sądowego, Pogrom Kielecki wywołał silny strach w i tak już straumatyzowanej powojennej polskiej społeczności żydowskiej.

We wrześniu i październiku 1946 r. polskie władze w Kielcach oskarżyły ludność cywilną, żołnierzy i policjantów o udział w pogromie i współudział w zabójstwach. Na ławie oskarżonych zasiedli m.in. komendant kieleckiego UB mjr Władysław Sobczyński i komendant policji płk Wiktor Kuźnicki oraz jego zastępca mjr Kazimierz Gwiazdowicz; z tej trójki tylko Kuźnicki został skazany na rok więzienia, dwóch pozostałych uniewinniono.

Pogrom kielecki stał się symbolem niepewnego stanu życia Żydów w Europie Wschodniej w okresie bezpośrednio po Holokauście.

Autor(y): United States Holocaust Memorial Museum, Washington, DC

GLOSARIUSZ TERMINÓW