W setkach jeśli nie tysiącach miejsc internetu pojawia się w ostatnich tygodniach aforyzm „Bóg stworzył człowieka z oczami z przodu, a nie z tyłu głowy, co znaczy, że człowiek ma się zajmować tym co będzie, a nie tym co było„
Powodem jest Nagroda Nobla dla Olgi Tokarczuk.
Aforyzm ten jest jej przypisywany. Niezliczone portale podpisują ten aforyzm imieniem i nazwiskiem Laureatki.
Sprawa wymaga jednak sprostowania. Rzecz jasna, Autorka „Ksiąg Jakubowych” w niczym tu nie zawiniła, nikogo nie chciała wprowadzić w błąd, ale to nie jest aforyzm jej autorstwa.
Po prostu czytelnicy błędnie przypisali jej te słowa.
W powieści „Księgi Jakubowe„, na stronie 886 znajduje się następujący fragment:
„- Niech się ksiądz dobrodziej tak nie trapi o nas niepotrzebnie – mówi wesoło Hryćko. – Bóg stworzył człowieka z oczami z przodu, a nie z tyłu głowy, co znaczy, że człowiek ma się zajmować tym co będzie, a nie tym co było. Ksiądz istotnie uznaje to za dowód przemyślności Boga, choć nie przypomina sobie, gdzie w Piśmie to zostało powiedziane„.
To celne zdanie wypowiada więc jedna z postaci, a postacie stwarza autorka, czyli aforyzmy postaci są jej aforyzmami. Taki jest powód przypisywania Oldze Tokarczuk autorstwa tego aforyzmu.
Logiczne? Tak. A jednak tkwi w tym błąd.
Hryćko to ukraiński chłopiec, którym po śmierci rodziców zaopiekowali się Żydzi (rabin Szor). Zna język, którym posługują się Żydzi (jidysz), więc najprawdopodobniej usłyszał tę maksymę od rabina.
Dlaczego od rabina?
Bo zdanie to jest bardzo lubianą i popularną niegdyś w kulturze żydowskiej maksymą autorstwa średniowiecznego rabina i filozofa RAMBAMA, czyli MAJMONIDESA, czyli Moszego ben Majmona („Listy Majmonidesa„, 262) żyjącego w latach 1135-1204.
Kto poza autorką „Ksiąg Jakubowych” i czytelnikami Majmonidesa, których w Polsce można policzyć pewnie na palcach jednej ręki, może o tym wiedzieć?
Dlatego wyjaśniłem.
Paweł Jędrzejewski
https://forumzydowpolskichonline.org/2019/12/12/nie-olga-tokarczuk-ale-majmonides/
