Każda religia może uczynić człowieka gorszym wówczas, gdy wiara nie uznaje swojej służebnej roli wobec głoszonej etyki.
Religia nie ma właściwości magicznych, a to oznacza, że obrzezanie (w judaizmie) czy chrzest (w chrześcijaństwie) nie czynią ludzi automatycznie lepszymi. Podobnie jest z chodzeniem do synagogi czy kościoła, a nawet samą esencją tych religii: wiarą w Boga.Z tego wszystkiego nic dobrego nie musi wynikać, jeżeli o etyce się zapomina i te inne aspekty religii stają się najważniejsze. Inaczej mówiąc, gdy monoteizm przestaje być etycznym monoteizmem.
Monoteizm musi być ETYCZNYM monoteizmem, aby był cokolwiek wart.
Miał rację wielki Gaon z Wilna (XVIII wiek) gdy mówił, że Tora jest jak deszcz - "powoduje wzrost zarówno trujących ziół, jak i pięknych kwiatów". "Trującymi ziołami" są przejawy fanatyzmu, a także przeświadczenie, że inni ludzie - niepodzielający naszej wiary - są od nas gorsi. Judaizm nie twierdzi przecież, że wiara w Boga sama z siebie, niejako automatycznie stwarza dobrych ludzi lub dobry świat. Bóg jest podstawą moralności, ale aby ktokolwiek mógł stać się człowiekiem moralnym i sprawić, aby świat stał się nieco lepszy, dwa inne zobowiązania muszą towarzyszyć jego wierze w Boga:
1. zobowiązanie wobec nadrzędności zasad moralnych (nad rytuałami, nad deklaracją wiary itd.)
2. stosowanie rozumu
Gdy religia nie jest traktowana jako środek do osiągania dobra, ale CEL SAM W SOBIE, ociera się o idolatrię.
Znam bardzo religijnych chrześcijan, którzy uważają wyznawców judaizmu za gorszych, bo ich zdaniem tzw. "Stare Przymierze" wygasło, oraz bo Żydzi nie uznali Jezusa. Znam też bardzo religijnych Żydów, którzy uważają chrześcijan za gorszych, bo ich zdaniem chrześcijaństwo jest bałwochwalstwem, a Jezus był postacią zasługującą na potępienie. I jedni i drudzy hodują w sobie pogardę dla wyznawców innych religii, oceniając ludzi nie indywidualnie, na podstawie ich czynów, ale zbiorowo - na podstawie TEOLOGII ich religii.
Takich ludzi jest też mnóstwo w necie.
Łatwo rozpoznać "jakość" ich religijności (i człowieczeństwa) właśnie po stosunku do innych religii i ich wyznawców.
Paweł Jędrzejewski
