Cykl tematyczny: "Geopolityka rosyjska" - odc. 5
dr Leszek Sykulski
Wstęp
Po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991 r. nastąpiło odrodzenie się badań i refleksji geopolitycznej w Rosji. W dużej mierze podyktowane to było chęcią nowego określenia miejsca Federacji Rosyjskiej w zmienionym układzie geopolitycznym. Upadek komunizmu oznaczał także odejście do historii traktowania geopolityki jako „nauki burżuazyjnej”. Należy jednak zwrócić uwagę, że myślenie geopolityczne, ściśle wiążące analizę wpływu przestrzeni na prowadzenie polityki, ma długą tradycję w Rosji, znacznie wykraczając poza XX wiek. Powiązanie myślenia przestrzennego z refleksją o polityce państwowej znajdziemy już u Michała Łomonosowa, Mikołaja Bierdiajewa czy Fiodora Dostojewskiego.
Rosyjska geopolityka nawiązuje współcześnie szeroko do tradycji klasycznej geopolityki, jaka narodziła się pod koniec XIX wieku. Szczególnie popularne są koncepcje niemieckiej geopolityki, na czele z koncepcjami Karla Haushofera. Odżyły tradycyjne rosyjskie kody geopolityczne, czyli wyobrażenia przestrzenne miejsca Rosji na arenie międzynarodowej. Popularne są zatem nawiązania do koncepcji Moskwy-Trzeciego Rzymu, Rosji-Biznacjum czy idei panslawistycznych.
Koncepcja „Rosji-wyspy” zaprezentowana i propagowana w latach dziewięćdziesiątych przez Wadima Cymburskiego stanowi wyodrębniony nurt rozważań w ramach współczesnej rosyjskiej myśli geopolitycznej. Nurt ten nazywać będziemy izolacjonizmem. Stanowi on jedno z trzech głównych ujęć dotyczących miejsca Rosji we współczesnym świecie (obok atlantyzmu i eurazjanizmu). Ujęcia te możemy nazwać nawet odrębnymi szkołami myślenia geopolitycznego.
Izolacjonizm zakłada ograniczenie relacji z państwami ościennymi, a nawet częściowy autarkizm, mający na celu obronę politycznych, gospodarczych i cywilizacyjnych interesów swojego kraju. Z uwagi na zasoby naturalne Rosji i rozległość jej terytorium nurt ten ma bardzo długą tradycję w tym kraju. Do czasów panowania Piotra I, Rosja była krajem w znacznej mierze odizolowanym od reszty Europy.
CIĄG DALSZY
Tekst z portalu geopolityka.net
***
Czytaj także poprzednie odcinki cyklu:
Odc. 4.
Rosja i postczłowiek. Rosyjski transhumanizm i idea nieśmiertelności
Odc. 3.
Eurazjanizm – terminologia, periodyzacja, główni przedstawiciele
Odc. 2.
Jak zdobyć przewagę nad mocarstwami morskimi. Dylemat początków rosyjskiej geopolityki
Odc. 1.
Rosja jest igraszką przyrody. Geneza rosyjskiej geopolityki
Inne tematy w dziale Polityka
