Chwała zwyciężonym!

Od wybuchu Powstania warszawskiego minęły 64 lata, ciągle – co słychać w wypowiedziach różnych osób – nie ma jednoznacznej oceny tego wydarzenia. Czy pod względem militarnym był to sukces czy klęska? Jak Powstanie wpłynęło na dalsze losy naszego kraju? I czy wreszcie wybuch Powstania miał w ogóle sens?

Nie da się jednoznacznie przełożyć efektów walk na zero-jedynkowy przelicznik sukces-klęska. Biorąc pod uwagę niemieckie straty, zaangażowane środki można przyjąć, że Powstanie warszawskie przyczyniło się do skrócenia II wojny światowej.  Jednocześnie uwzględniając wstrzymanie ofensywy armii czerwonej na Wiśle (to tylko gdybanie) ale istnieje możliwość, iż zdobycie Berlina nastąpiłoby szybciej. Tak czy inaczej z polskiego punktu widzenia nie odnieśliśmy żadnej korzyści.

Pamięć o Powstaniu warszawskim stanowi (obok Monte Cassino) jedną z najważniejszych historii naszego narodu, jest wyznacznikiem patriotyzmu i stosunku do wszystkiego co dla Polaka najważniejsze. Jednocześnie jest pewnym wzorcem postępowania w sytuacjach ekstremalnych. Prze długie lata na uczestników Powstania będą się powoływać różne osoby próbujące przedstawić pewien wzór, sposób postępowania i pojmowania patriotyzmu. Jednocześnie można domniemywać, iż losy naszego kraju potoczyłyby się trochę inaczej gdybyśmy nie stracili w walkach i pogromach tysięcy (źródła podają od 120 do 250) naszych rodaków. W większości był to kwiat inteligencji, ludzie mający kształtować przyszłość naszego kraju.

Minęły lata i tej perspektywy możemy oceniać, iż Powstanie warszawskie było błędem, jednakże zwróćmy uwagę, iż to jest wiedza oparta na latach doświadczeń i studiów. W roku 1944 nikt nie miał podstaw do przypuszczeń, że Rosjanie zatrzymają się na Pradze i poczekają, aż Powstanie samo się wypali. Założenia były śmiałe i (z tamtego punktu widzenia) możliwe do zrealizowania. Koszty – ogromne, nie do przewidzenia.

Pozostaje tylko rzec – gloria victis! Wszelka próba wykorzystania  Powstania warszawskiego przez polityków do własnych celów powinna być piętnowana, bez względu na przynależność.