Polska - innowator o skromnych wynikach

Máire Geoghegan-Quinn, komisarz ds. badań, innowacji i nauki w Komisji Europejskiej, po publikacji raportu o innowacyjności Unii Europejskiej stwierdziła: „Innowacyjność powinna być teraz w centrum wszystkich programów politycznych państw członkowskich." Z pewnością powinna ona być priorytetem w Polsce - wg danych z raportu, wyniki w dziedzinie innowacyjności są tu bowiem "skromne".

Raport został opublikowany 26 marca. Jego główny wniosek brzmi: wyniki w dziedzinie innowacyjności w UE poprawiają się z roku na rok pomimo utrzymującego się kryzysu gospodarczego, ale przepaść innowacyjna między państwami członkowskimi stale się pogłębia.

Najbardziej innowacyjne kraje (Szwecja, Niemcy, Dania i Finlandia) poprawiły swoje wyniki, inne jednak wykazały brak postępów. Największe postępy w porównaniu z rokiem ubiegłym odnotowały Estonia (o 7,1%), Litwa (5%) i Łotwa (4,4%). Łotwa jednak nadal pozostaje w grupie krajów z najgorszymi wskaźnikami innowacyjności - razem z Polską, Rumunią i Bułgarią (grupa ta w raporcie została nazwana "kraje o skromnych wynikach"). Postęp w Polsce, w porównaniu z rokiem ubiegłym, wyniósł zaledwie 0,4% (gorzej w Unii Europejskiej wypadł jedynie Cypr i Grecja, które zanotowały spadek wskaźników innowacji), dlatego Polska z kategorii "umiarkowani innowatorzy" została przesunięta do "innowatorzy o skromnych wynikach".

W latach 2006-2010 wskaźnik innowacji wynosił w Polsce 1.6%, w okresie 2008-2012 - 0,4%, co oznacza spadek o 1,1% (średni wynik w porównaniu tych okresów  w Unii Europejskiej: spadek o 0,2%). "Relatywną siłą" (sformułowanie z raportu) Polski są human resources, a "relatywnymi słabościami" - kontakty biznesowe i przedsiębiorczość oraz liczba innowacji.

Najbardziej innowacyjnym krajem w Europie pozostaje jednak znajdująca się poza Unią Europejską Szwajcaria. Na świecie takie kraje jak Korea Południowa, USA i Japonia przewyższają UE pod względem wydajności.

Jak piszą autorzy raportu, siłami napędowymi wzrostu innowacji w UE są małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz komercjalizacja innowacji w połączeniu z doskonałymi systemami badań. Antonio Tajani, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej i komisarz ds. przemysłu i przedsiębiorczości, powiedział: „Tegoroczne wyniki pokazują, że kryzys gospodarczy negatywnie wpłynął na działalność innowacyjną w niektórych częściach Europy. Inwestycje w innowacje mają zasadnicze znaczenie, jeżeli chcemy utrzymać naszą konkurencyjność w skali globalnej i przywrócić wzrost gospodarczy w Europie. Musimy zachęcać do przedsiębiorczości, gdyż MŚP stały się główną siłą napędową innowacyjności”.

Najbardziej innowacyjne kraje UE wykazują pewną liczbę wspólnych mocnych stron w zakresie innowacji, wśród których znajduje się kluczowa rola innowacyjnej przedsiębiorczości i szkolnictwa wyższego. Sektory gospodarki wszystkich liderów innowacji osiągają bardzo wysokie wskaźniki nakładów na badania naukowe i rozwój oraz przodują w składaniu wniosków patentowych. W krajach tych istnieje również dobrze rozwinięty sektor szkolnictwa wyższego oraz ścisłe powiązania między przemysłem i nauką.

***

Przykładowe ostatnie szwedzkie innowacje. 

Szwedzki rządowy program wspierania innowacyjności.

***

W listopadzie 2012 r. uczestnicy spotkania TEDx w Brukseli (m.in. głównie innowatorzy z branży IT i mediów internetowych), spotkali się z przedstawicielami Komisji Europejskiej, by rozmawiać o najnowszych trendach w dziedzinie innowacji. Eksperci TEDx zwracali uwagę na główne problemy z wprowadzaniem nowych innowacji w Europie, wśród nich wymienili m.in.:

- młodzi ludzie mają większy problem z wprowadzaniem swoich pomysłów na rynek. Duże firmy są im nieprzychylne, nie jest im łatwo także ze start-upami, które zakładają. W Europie, ich zdaniem, start-up ma dwa wyjścia: może przynieść zysk i przetrwać, albo nie przynieść zysku i upaść. Dolina Krzemowa w USA daje trzecią możliwość: start-up może zostać wykupiony przez większą firmę.

- utrudniony dostęp do danych z całego kontynentu, także do danych z badań naukowych

- brak jednolitych przepisów prawa w Europie jeśli chodzi o zakładanie firm

- brak tzw. hackerspaces - miejsc, w których spotykaliby się i współpracowali ze sobą ludzie o wspólnych zainteresowaniach, swoistego otwartego laboratorium kreatywnego

- nieodpowiednio dystrybuowane środki na innowacje - lokalni przedsiębiorcy mają dostęp głównie do lokalnych funduszy, przez co stają się lokalnymi firmami, a na takie firmy nie ma obecnie rynku

- pozyskiwaniu środków wspierających innowacje towarzyszy duża biurokracja, której często sprostać mogą tylko duże firmy

Więcej porad ekspertów TEDx można znaleźć tu.

***

Bez wątpienia Polska musi jak najszybciej zacząć działać w sferze innowacji, inaczej pozostaniemy w tyle Europy i świata, a przepaść między Polską a nie tylko europejskimi liderami innowacji, ale i tzw. "umiarkowanymi innowatorami" będzie tylko się pogłębiać.

Wierzymy, że w Polakach są olbrzymie pokłady kreatywności, dlatego stworzyliśmy konkurs "Polska innowacyjna". Informacje o nim znajdziecie na stronie Instytutu: www.instytutwolnosci.pl, a także na: www.polskainnowacyjna.org. Opowiadajcie o naszym konkursie znajomym. Stawka jest wysoka - do wygrania dwa tygodnie w Dolinie Krzemowej, spotkania z ekspertami i tamtejszymi innowatorami, a przede wszystkim - szansa na rozwijanie własnych pomysłów, wsparcie ekspertów i kto wie - być może na znalezienie potencjalnych inwestorów?