Polskie banki duszą się od zgromadzonych pieniędzy. Kredyty frankowe sprawiły, że ludzie boją się pożyczać. A niepewna sytuacja polityczna powoduje, że firmy nie inwestują i również nie biorą kredytów.
Nadpłynność banków
Polskie przedsiębiorstwa w coraz mniejszym stopniu finansują się kredytem bankowym, zwłaszcza w porównaniu z rosnącym PKB. Powoduje to wysoką nadpłynność sektora bankowego. Deregulacja mogłaby pomóc w skróceniu drogi firm do finansowania bankowego, zwłaszcza że Polskę czekają ogromne wydatki na transformację energetyczną i obronność. Sektor ma bardzo dobre wyniki finansowe, co powoduje, że politycy patrzą w stronę jego zysków. Ryzyko prawne, jakim wciąż są kredyty frankowe, pociąga za sobą brak zainteresowania ze strony zagranicznych inwestorów.
Wynik finansowy netto sektora bankowego w 2024 roku wyniósł 42 mld zł, wobec 27,6 mld zł w poprzednim roku. Suma bilansowa banków na koniec ubiegłego roku była wyższa niż rok wcześniej o 10,8 proc. i wyniosła ponad 3,3 bln zł. Wartość kredytów sektora niefinansowego zwiększyła się o 4,1 proc., do kwoty blisko 1,2 bln zł, a wartość depozytów sektora niefinansowego wzrosła o 7,8 proc., do prawie 1,95 bln zł, jak podał Główny Urząd Statystyczny. Oznacza to, że depozyty wzrosły niemal dwukrotnie mocniej niż kredyty. W sektorze niefinansowym przeważały kredyty udzielone gospodarstwom domowym (756,8 mld zł, 63,4 proc. wartości).
- Kapitał to jest krew, a banki są krwiobiegiem gospodarki, dostarczają kapitał przedsiębiorstwom, zarówno obrotowy, jak i przede wszystkim inwestycji. I o to nam chodzi, o zwiększenie stopy inwestycji w Polsce. Rolą banków jest oczywiście, żeby ten kapitał dostarczać, oczywiście też powinny patrzeć na popyt, w szczególności na małe i średnie przedsiębiorstwa, ponieważ tutaj widzimy największą rolę i największe zalety w tworzeniu potencjału gospodarczego - mówi agencji informacyjnej Newseria Jurand Drop, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.
Franki, polityka i brak inwestycji - bariery dla rozwoju sektora
Kredyty dla przedsiębiorstw należały w 2024 roku w większości do Małych i Średnich Przedsiębiorstw (62,5 proc. wartości kredytów dla przedsiębiorstw). Pod względem produktowym największy udział w kredytach firm należał do kredytów operacyjnych (170,2 mld zł, wzrost o 4,3 proc.) i kredytów inwestycyjnych (164,2 mld zł, wzrost o 4,8 proc.).
- Dzisiaj to przede wszystkim kwestia rekordowych zysków, która nie umknęła uwadze polityków, kwestia nadpłynności sektora i gotowości do finansowania inwestycji, których niestety nie ma - mówi Jerzy Bombczyński, adwokat w obszarze Bankowość i Finanse w Baker McKenzie.
Przypomina, że polskie banki w najbliższym czasie będą musiały sfinansować ogromnej skali inwestycje na transformację energetyczną oraz w obronność. W nadchodzącej dekadzie Polska planuje rekordowy poziom wydatków na obronność. Według szacunków Deloitte’a całkowite nakłady na ten cel w latach 2025–2035 wyniosą 1,9 bln zł. To znaczący wzrost w porównaniu do 825 mld zł wydanych między 2014 a 2024 rokiem. Z kolei szacuje się, że pełna transformacja energetyczna do 2040 roku pochłonie od 1,5 do 1,6 bln zł, a tylko w najbliższych sześciu latach będzie wymagać około 600 mld zł.
Transformacja i obronność – kto sfinansuje wielkie wydatki?
Dodatkowo akcję kredytową jeszcze w tym roku mogą wspomóc obniżki stóp procentowych, które w przekonaniu rynku rozpoczną się jeszcze przed wakacjami, może nawet w maju. Obniżą one koszt kredytu, który stanie się bardziej dostępny dla firm.
- Sytuacja związaną z kredytami frankowymi w bezprecedensowy sposób, jeżeli chodzi o rynki Unii Europejskiej, zadecydowała o tym, jak przez wiele lat wyglądała dynamika radzenia sobie z tym ryzykiem prawnym. Polska ciągle ma przed sobą radzenie sobie z następstwami tej ogromnej skali ryzyka prawnego. W trakcie dyskusji kilka razy podkreślono, że polski rynek bankowy nie wydaje się chyba zbyt atrakcyjny dla inwestorów zagranicznych. Od wielu lat nie było transakcji na aktywach bankowych, która przyciągnęłaby znaczącego zagranicznego inwestora - podsumowuje Jerzy Bombczyński.
Z artykułu dowiedziałeś się:
- W 2024 r. banki w Polsce osiągnęły rekordowy zysk netto: 42 mld zł wobec 27,6 mld zł rok wcześniej
- Depozyty wzrosły o 7,8 proc., kredyty tylko o 4,1 proc. – banki mają nadmiar gotówki
- Główne przyczyny stagnacji kredytowej to: ryzyko frankowe, niestabilna polityka i niski poziom inwestycji firm
- Polska potrzebuje nawet 3,5 bln zł na transformację energetyczną i obronność – banki mogą sfinansować, ale brakuje impulsu popytowego
Fot. zdjęcie ilustracyjne/PAP
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Gospodarka
