Relacje handlowe po brexicie, poprawa stosunków zagranicznych, cywilna kontrola nad armią oraz zjednoczenie Cerkwi – m.in. o tym w nowym Ekspresie Ukraińskim.
Miliony dolarów znów wylatują w powietrze
9 października w miejscowości Drużba, koło miasta Icznia w obwodzie czernihowskim doszło do pożaru magazynów, w których zgromadzono ok. 80 tys. ton amunicji. Z powodu zagrożenia wybuchami ewakuowano ponad 10 tys. okolicznych mieszkańców, zamknięto przestrzeń powietrzną w promieniu 20 km oraz dodatkowo wstrzymano ruch na lokalnych drogach i liniach kolejowych. W następstwie pożaru utracono znaczną ilość amunicji, głównie do ciężkiej artylerii. Wysokość poniesionych strat szacuje się nawet na kilkaset milionów dolarów. Co więcej, część zapasów stanowiła rezerwę strategiczną, bowiem obejmowała m.in. uzbrojenie współcześnie już nie produkowane, ale nadal wykorzystywane w Siłach Zbrojnych Ukrainy.
Pożary w ukraińskich składach amunicji stanowią w ostatnich latach prawdziwą plagę. Do największych tego rodzaju zdarzeń doszło w wrześniu 2017 r. w Kalinówce, w marcu 2017 r. w Bałakliji oraz w październiku 2015 r. w Swatowe, gdzie ponadto zginęły 4 osoby. Pożary powodują znaczne straty materialne oraz konieczność ciągłego uzupełniania zapasów amunicji. Tylko w pożarze w Kalinówce utracono zasoby o nominalnej wartości ok. 1 mld dolarów(!).
Odpowiedzialnością za pożary ukraińskie władze z reguły obarczają „rosyjskich sabotażystów”. W rzeczywistości od wielu lat media wskazują na niski poziom bezpieczeństwa w jednostkach sprawujących nadzór nad zapasami, brak kontroli, niedbałość w magazynowaniu amunicji oraz zły stan infrastruktury. Niejednokrotnie podnosi się, że w rzeczywistości pożary mają na celu ukrycie dotychczasowych kradzieży uzbrojenia, w które zamieszane są osoby pełniące obecnie wysokie stanowiska w ukraińskim wojsku. Ostatniej tezy dowodzi znaczny wzrost liczby tego rodzaju wypadków po 2014 r.
Źródło: UNIAN 1, UNIAN 2, Ukrainśka Prawda 1, Ukrainśka Prawda 2,
Ukraina potrzebuje 100 lat aby dogonić Polskę – wywiad z dyrektor Banku Światowego na Białoruś, Mołdawię i Ukrainę
Rezydująca w Kijowie dyrektor Banku Światowego na obszar Białorusi, Mołdawii i Ukrainy, Satu Kähkönen, udzieliła wywiadu portalowi „Ukraińska Prawda”. Wśród największych wyzwań stojących przez Ukrainą, Kähkönen wskazała konieczność podniesienia jakości i długości życia dorosłych mieszkańców. Obecnie średnia długość życia na Ukrainie jest bowiem o dziesięć lat niższa niż w innych krajach europejskich. Dostęp do edukacji choć szeroki, nie gwarantuje nabycia umiejętności przydatnych w pracy zawodowej. Poważny problem stanowi również poziom zanieczyszczenia środowiska, który wpływa na obniżenie produktywności. Ukraina podjęła co prawda wysiłek zreformowania najbardziej zaniedbanych obszarów życia społeczno-gospodarczego, ale skuteczność reform stoi pod znakiem zapytania z powodu rosnącego populizmu w kontekście zaplanowanych na 2019 r. podwójnych wyborów. Na brak reform Ukraina nie może sobie jednak pozwolić. Przy obecnym tempie wzrostu PKB mogłaby bowiem dogonić państwa takie jak Polska dopiero za około 100 lat.
Szansę dla Ukrainy Kähkönen dostrzega w ścisłej współpracy z Bankiem Światowym, Międzynarodowym Funduszem Walutowym i Unią Europejską. Do spraw, które dyrektor Banku Światowego zalicza do najpilniejszych, należą natomiast: zniesienie moratorium na sprzedaż gruntów rolnych i kontynuacja reformy emerytalnej. Istotne wyzwanie stanowi także poprawa niskiej efektywności realizacji wielu inwestycji międzynarodowych. Prowadzi ona bowiem do tego, że niewykorzystywane jest kilka miliardów dolarów, uzyskanych przez Ukrainę z BŚ, MFW, EBOR czy EBI.
Zły stan przygotowań służb drogowych na zimę
Ministerstwo Infrastruktury alarmuje, że w niektórych regionach Ukrainy nie zgromadzono dostatecznych zapasów soli i innych materiałów sypkich, służących do zabezpieczenia dróg w okresie zimowym. W skali całego państwa do dyspozycji pozostaje 41% potrzebnych zapasów soli oraz 47% pozostałych materiałów sypkich. Najbardziej niepokojąca sytuacja występuje w Kijowie i Mikołajowie. Zapasy zgromadzone w obu miastach wynoszą bowiem odpowiednio 11% i 2% potrzeb. Realną jest zatem powtórka sytuacji z ubiegłych lat, gdy po dużych opadach śniegu ruch w niektórych ukraińskich miastach został skutecznie sparaliżowany.
Źródło: ZN.UA
Umocnienie relacji handlowych z Ukrainą po brexicie
Wicepremier Ukrainy ds. integracji z UE i NATO, Iwanna Kłympusz-Cyncadze spotkała się z Alanem Duncanem, wiceministrem Wielkiej Brytanii do spraw stosunków z Europą i Ameryką, podczas roboczej wizyty w Londynie.
Wicepremier podsumowując spotkanie powiedziała, że Kijów liczy jak najszybsze i pomyślne zakończenie negocjacji z Wielką Brytanią w sprawie wzmocnienia współpracy handlowo-gospodarczej obu krajów.
Dotychczas Ukraina podpisała z Unią Europejską obowiązującą od początku 2016 roku umowę o pogłębionej i całościowej strefie wolnego handlu (DCFTA), teraz natomiast strona ukraińska i brytyjska uzgodniły warunki nowej umowy regulująca dwustronne relacje handlowe po Brexicie. Wielka Brytania postawiła sobie za cel przygotowanie tekstu nowej umowy w pierwszej połowie 2019 r.
Warto podkreślić, że całkowita wartość obrotów handlowych pomiędzy oboma krajami przekroczyła w ubiegłym roku miliard funtów, o czym przypomniał minister handlu międzynarodowego Wielkiej Brytanii Liam Fox 9 października, podczas Tygodnia Ukraińskiego w londyńskim hotelu Savoy. „Brytyjskie firmy, podobnie jak wiele innych z całego świata są coraz bardziej świadome potencjału, który oferuje Ukraina oraz ogromnych możliwości komercyjnych w tym kraju. GlaxoSmithKline, Astra Zeneca czy Vodafone, aby wymienić tylko kilka spośród nich, znacznie zwiększyły swoją działalność na Ukrainie w ostatnich latach” – podkreślił Fox. Sekretarz podkreślił również wyzwania, przed którymi nadal stoi Ukraina: korupcja i uciążliwość biurokratycznych procedur, które nadal stanowią barierę dla zagranicznych inwestorów.
Źródło: GOV.UK, Jewropejśka Prawda
Stabilizacja stosunków ukraińsko-węgierskich
Podczas spotkania ministrów spraw zagranicznych – Ukrainy Pawło Klimkina oraz Węgier – Pétera Szijjártó, w poniedziałek 15 października w Luksemburgu miało dojść do porozumienia w sprawie zmiany nazwy węgierskiego urzędu pełnomocnika ds. Zakarpacia, czego domagała się strona ukraińska. Rozmowy między przedstawicielami obu państw mają być kontynuowane podczas zbliżającego się Warsaw Security Forum. Choć oba fakty należy uznać za krok w stronę porozumienia między Budapesztem a Kijowem, to jednak wiele spraw wciąż pozostaje nierozwiązanych.
Napięcie w kontaktach dwustronnych trwa co najmniej od zeszłego roku, kiedy nad Dnieprem przyjęto nową ustawę oświatową, niekorzystną dla mniejszości narodowych. Węgry były tym państwem, które protestowało najgłośniej – z blokowaniem współpracy Ukrainy z NATO włącznie. Ponadto w ostatnim czasie doszło do uznania za persona non grata węgierskiego konsula w Berehowie (Zakarpacie) po skandalu związanym z wydawaniem węgierskich paszportów ukraińskim obywatelom w tamtejszym konsulacie. Strona węgierska – w ramach retorsji – wydaliła konsula ukraińskiego.
Jednocześnie Klimkin zapowiedział, że István Íjgyártó, który przygotowuje się do objęcia roli szefa węgierskiej misji dyplomatycznej nad Dnieprem (podobno intensywnie uczy się języka ukraińskiego), w najbliższym czasie otrzyma agrément. Warto wspomnieć, że Íjgyártó jest obecnie sekretarzem stanu w węgierskim MSZ, a w latach 2011-2014 pełnił funkcję ambasadora w Rosji i Uzbekistanie. Przyszły ambasador w Kijowie ma też związki z Zakarpaciem – urodził się bowiem w Berehowie.
Źródło: Nowoje Wriemia, Jewropejśka Prawda
Wzmocnienie relacji ukraińsko-chińskich
Wzrasta poziom współpracy chińsko-ukraińskiej – twierdzą ukraińscy eksperci w raporcie Fundacji Friedricha Eberta. Jak piszą, po stagnacji związanej z wojną rewolucja i wojną na Ukrainie, dynamika tych stosunków staje się coraz większa. Chiny znajdują się w piątce najważniejszych partnerów gospodarczych Ukrainy – chińska obecność ekonomiczna na Ukrainie dotyczy głównie sektora rolniczego, energetycznego (gotowość Chin do rozbudowy elektrowni atomowej w Chmielnickim), infrastrukturalnego (ukończenie prac w porcie Południowym k. Odessy, memorandum o budowie drogi Odessa-Mikołajów), a także wojskowego i kosmicznego. Symbolem wzmocnienia relacji jest decyzja Rady Najwyższej o ogłoszenie 2019 „Rokiem Chin”.
Jednakże, jak piszą autorzy, „strategiczne partnerstwo z Chinami nie jest do końca realizowane w praktyce”, a udział Ukrainy w projekcie tzw. Jedwabnego Szlaku jest „deklaratywny”, choć wg ekspertów mógłby on stać się „jednym z najbardziej wartościowych geoekonomicznych projektów dla Ukrainy” ze względu na możliwości stymulowania rozwoju gospodarczego i zmniejszenie zależności od Rosji. „Przyciągnięcie na Ukrainę wielkiego państwowego chińskiego kapitału zmniejszy ryzyko eskalacji działań wojskowych na terytorium Ukrainy ze strony Rosji i zwiększy geostrategiczną wartość Ukrainy dla Chin” – piszą autorzy. W raporcie zacytowano również słowa ukraińskiego dyplomaty Serhija Korsunśkiego, który powiedział: „USA i UE to najważniejsze siły, ale powinniśmy współpracować z Chinami w taki sposób, by były zainteresowane w jak najszybszym rozwiązaniu naszych problemów z Rosją.”
Eksperci rekomendują ukraińskiej władzy podjęcie starań o dołączenie do formatu 16+1 jako obserwatora (taką pozycję zdobyła już Białoruś), wychodzenie z inicjatywą i proponowanie Pekinowi projektów nawiązujących do chińskich strategii, podpisanie umowy o strefie wolnego handlu i wzajemne zniesienie wiz.
Źródło: Raport Serhija Herasymczuka i Jurija Pojty
Minister obrony Ukrainy idzie do cywila
Minister obrony Ukrainy gen. Stepan Połtorak został osobą cywilną – decyzję o uwzględnieniu wniosku generała w tej sprawie ogłosił prezydent Poroszenko w sobotę 13 października, w przededniu obchodów Dnia Obrońcy Ukrainy. Prezydent podkreślił, że w żadnym wypadku zwolnienie ze służby wojskowej nie jest karą ani nie świadczy o niedostatkach służby. Dymisja generała wynika natomiast z wymogu cywilnej kontroli nad armią, przewidzianego w znowelizowanej w czerwcu br. ustawie o bezpieczeństwie narodowym. Nowe prawo ma na celu dostosowanie Sił Zbrojnych Ukrainy do standardów organizacyjnych NATO. Jednocześnie Połtorak, już jako cywil pozostanie na stanowisku ministra obrony Ukrainy, jak podkreślił prezydent: „z uwagi na jego doniosły wkład w odbudowę Sił Zbrojnych i Gwardii Narodowej Ukrainy”. Poroszenko podziękował Połtorakowi za 35 lat służby wojskowej oraz uhonorował go Orderem Bohdana Chmielnickiego I stopnia. Połtorak w swoim przemówieniu wyraził dumę z ukraińskiej tożsamości oraz podziękował m.in. wszystkim żołnierzom, funkcjonariuszom i cywilom za ich wkład w obronę Ukrainy przed rosyjską agresją oraz wspólną budowę nowej armii i jej nowych tradycji. „Kończę swoją służbę wojskową, ale na pewno nie zakończę swojej służby ukraińskiemu narodowi” – podkreślił minister Połtorak.
Źródło: Ukrainśka Prawda, Oficjalny serwis Prezydenta Ukrainy
Raport ILO: Ukraina liderem cyfrowego rynku pracy
Ukraina jest w światowej czołówce pod względem rozwoju cyfrowego rynku zleceń dla freelancerów i wolnych strzelców – taki wniosek wynika z raportu opublikowanego przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP). Wg różnych szacunków Ukraina zajęła 1. miejsce w Europie oraz 4. na świecie pod względem ilości zleceń online dla freelancerów oraz wartości przepływów pieniężnych z nich wynikających. Wysoki poziom kwalifikacji zawodowych, niskie koszty, bliskość kulturowa oraz strefa czasowa – to wymienione w raporcie zalety ukraińskiego rynku cyfrowych zleceń. Od 2014 roku nastąpił bardzo dynamiczny rozwój platform służących do kontaktu zleceniodawców z wykonawcami – obecnie to ponad 40 różnych serwisów, obejmujących takie usługi jak copywriting, tłumaczenia, korepetycje, projekty IT, produkcja audio-wideo etc. Jednocześnie raport podkreśla, że tego typu zlecenie pomimo, iż trwają często miesiącami, nie są objęte regulacjami prawa pracy, często zaś nie wiadomo jakie przepisy należałoby zastosować, ukraińskie czy kraju zleceniodawcy. Raport MOP wykazał, że spośród ukraińskich freelancerów – 55% ma dyplom magistra lub wieloletnie doświadczenie jako specjaliści, zaś 2% z nich tytuł naukowy. Dla 1/4 ankietowanych cyfrowe zlecenia stanowią główne źródło dochodów, 1/3 pracuje wyłącznie dla ukraińskich zleceniodawców, zaś spośród podmiotów zagranicznych główną rolę odgrywają rosyjskie oraz amerykańskie. Pomimo zadowolenia ze strony freelancerów, raport wskazuje na zagrożenia związane z ich pracą – w szczególności na nadmierne obłożenie godzinowe (ponad 48 godzin tygodniowo) oraz pracę w nocy; zwraca również uwagę na fakt, że często osoby mające status freelancera faktycznie wykonują obowiązki dla firm w ramach, które powinny być objęte stosunkiem pracy. Raport wykazał także większą różnicę w dochodach pomiędzy płciami niż na tradycyjnym rynku pracy – mężczyźni zarabiają średnio 2,2 razy więcej niż kobiety, co wynika z charakteru przyjmowanych zleceń. Dodatkowo aż 1/3 ankietowanych padła ofiarą oszustwa i nie otrzymała za swoją pracę wynagrodzenia.
Źródło: Vox Ukraine, Raport Międzynarodowej Organizacji Pracy
Ukraińska Cerkiew się jednoczy – Rosyjska zrywa z Konstantynopolem
Patriarcha Filaret, zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego wezwał wiernych oraz zwierzchników pozostałych dwu głównych cerkwi prawosławnych na Ukrainie do zjednoczenia. Filaret zaproponował zebranie wspólnego synodu wraz z Ukraińskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym pod przewodnictwem biskupa Makarego oraz Ukraińskim Kościołem Prawosławnym Patriarchatu Moskiewskiego, którego zwierzchnikiem pozostaje biskup Onufry – oraz obranie osoby wspólnego przywódcy wszystkich trzech kościołów w ramach Nadzwyczajnego Soboru Zjednoczeniowego. Jednocześnie Patriarcha Filaret podkreślił, że proces zjednoczeniowy musi być dobrowolny – w szczególności wierni, którzy zapragną pozostać przy dotychczasowych strukturach Patriarchatu Moskiewskiego, powinni mieć do tego prawo i należy uszanować ich decyzję. Wezwanie ze strony Filareta zbiegło się w czasie z przełomowymi decyzjami ze strony Patriarchatu Konstantynopolitańskiego – m.in. z 12 października o uznaniu kanonicznym sakry biskupiej Makarego (zwierzchnik Autokefalicznej Cerkwi) oraz kolejnym krokiem do nadania pełnoprawnego statusu kanonicznej autokefalii także Cerkwi Patriarchatu Kijowskiego. Ta ostatnia decyzja pomimo niewydania oficjalnego tomos – wydaje się coraz bliższa, w związku z wyjęciem Kijowa spod jurysdykcji Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W odpowiedzi Synod moskiewskiej Cerkwi pod przewodnictwem patriarchy Cyryla zerwał 15 października stosunki z Konstantynopolem, uznając jego decyzje za kanonicznie nieważne. Wszystkie najnowsze wydarzenia wskazują jednocześnie na coraz większą izolację rosyjskiego prawosławia i korzystną dla Ukrainy dynamikę stosunków religijnych.
Źródło: UNIAN, Radio Swoboda
Numer przygotowali:
Adrian Purzycki (redaktor prowadzący) – absolwent prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, aplikant adwokacki przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie. Od 2012 r. zawodowo związany z branżą IT. Interesuje się zastosowaniem nowych technologii (w szczególności sztucznej inteligencji oraz technologii blockchain) w usługach prawniczych i administracji publicznej.
Współpraca:
Maciej Piotrowski – ekspert Instytutu Wolności ds. Ukrainy, członek redakcji „Polski w Praktyce”, tłumacz z języka ukraińskiego.
Tomasz Woźniak – absolwent prawa, pracownik naukowo-dydaktyczny na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Anastazja Kotenko – studentka Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim, wolontariuszka w UNICEF Studet Team.
