Jan Bodakowski
Najwybitniejsi operatorzy na festiwalu Camerimage nagrodzili filmy polecane przez Jana Bodakowskiego
Podczas festiwalu Camerimage Złotą Żabę za najlepsze zdjęcia dostał rosyjski film „Lewiatan”, rosyjski kandydat do Oscara, którego do tej pory rosyjscy widzowie nie mieli okazji oglądać nawet w wersji ocenzurowanej (w polskich kinach wyświetlana jest wersja reżyserska). Zdjęcia do filmu kręcone były w Kirowsku na Półwyspie Kolskim, w lecie gdy noce trwały tylko trzy godziny.
Srebrną Żabę zdobył palestyński fil „Omara”. Opowiadający o cierpieniu Palestyńczyków pod żydowską okupacją. Oba filmy polecałem w swoim recenzjach na portalu Prawy.pl i na swoich blogach.
„Lewiatan” to poruszający film o ponurej rzeczywistości współczesnej Rosji. Bohaterem filmu jest Kola, mechanik w średnim wieku, zamieszkały na rosyjskiej prowincji z młodą żoną Lilą i nastoletnim synem Romą (który gardzi swoją młodą macochą). Rządzący miastem pełen pychy i zepsuty mer Wadim decyduje o przejęciu, za 10% wartości, leżącego nad zatoką, drewnianego domu Koli. Przyjaciel Koli, prawnik z Moskwy Dimitr przegrywa proces o dom z wszechwładnym merem. Rodzina Koli traci cały dobytek, a sam Kola wrobiony jest przez władzę w zabójstwo.
„Lewiatan” obnaża przed widzami ponurą rzeczywistość współczesnej Rosji - kraju, który nie działa w interesie swoich obywateli - prostych Rosjan, którzy są absolutnie osamotnieniu w zderzeniu z władzą, policją, prokuraturą, sądami. Ludzi, którzy nie mogą nawet liczyć na wsparcie cerkwi, której hierarchowie mają wspólne interesy z władzą, kosztem obywateli. Film obnaża też bezkarności władzy, znajdującej u hierarchów cerkwi usprawiedliwienie dla wszelkich swoich zbrodni.
Analiza Rosji i Rosjan jest tym bardziej brutalna, że reżyser nie waha się ukazać wad samych Rosjan - alkoholizmu, demoralizacji i niewierności (żona głównego bohatera w czasie gdy traci on majątek zdradza go z jego najlepszym przyjacielem), wynikającej z powszechnego ateizmu i polityki cerkwi bardziej zainteresowanej współdziałaniem z możnymi niż z ubogimi.
Pomimo ostrej krytyki cerkwi prawosławnej trudno „Lewiatana” uznać za film ateistyczny. Akcja filmu wielokrotnie odwołuje się do losu Hioba. Reżyser doskonale ukazuje jak wiele cierpień rodzi grzech, jak ogromne i bolesne jest wśród ludzi pragnienie transcendencji, osamotnienie i zagubienie w ziemi wypalonej ateizmem. Nie da się też ukryć, że obraz Zwiagincewa w swoim opisie patologii prawosławia dostarcza doskonałych argumentów apologetom katolicyzmu - na tle prawosławia widać, że katolicyzm służy ubogim, broni ubogich przed możnymi, nie jest narzędziem władzy, napomina błądzące władze w ramach swojej misji prorockiej. Obraz prawosławia w „Lewiatanie” doskonale tłumaczy też zbrodnie prawosławnej Rosji na Polakach w czasach zaborów i politykę współczesnej Rosji.
Osią dramatu „Omar” jest miłość tytułowego bohatera młodego Palestyńczyka go palestyńskiej dziewczyny i walka z żydowskim okupantem. Na drodze miłości, delikatnej, subtelnej, ograniczonej do niewinnych pocałunków i spojrzeń, stoi kilkunastometrowy mur, a wokół niego ukryci w wieżach obserwacyjnych żydowscy snajperzy. Mur oddziela jedne palestyńskie osiedla od innych, rozdziela młodego ciężko pracującego w piekarni Palestyńczyka od Palestynki w której jest zakochany.
Palestyńczyk jest członkiem organizacji niepodległościowej. Po jednej z akcji wymierzonej przeciw okupantom, żydowska bezpieka go zatrzymuje. W żydowskiej katowni, izraelscy esesmani torturują chłopaka. Chłopak zawieszony za skute na placach ręce, nagi, jest torturowany przez izraelskiego sadystę – żydowski oprawca bije go deską po twarzy i przypala mu zapalniczką narządy płciowe. Skatowany leżąc w ciemnym pełnym robactwa bunkrze słyszy jęki innych torturowanych Palestyńczyków.
Po zwolnieniu i kolejnym zatrzymaniu zakończonym torturami żydowski ubek wymusza na chłopaku kolaboracje. Chłopak postanawia jednak przeciwstawić się żydowskim oprawcom.
Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage jest jednym z najważniejszych i największych festiwali przeznaczonych dla operatorów filmowych. Podczas jego trwania spotykają się najwybitniejsi operatorzy i maja miejsce warsztaty oraz seminaria prowadzone przez najwybitniejszych operatorów i reżyserów.
Jan Bodakowski
Inne tematy w dziale Kultura
