Byle do przodu

Jeden wierzyciel bez zdolności sądowej, drugi bez tytułu wykonawczego, a egzekucja trwa w najlepsze,

czyli art. 788 kpc w praktyce

 

 Tytuł jest zaskakujący, jednak historia jak najbardziej prawdziwa.

W roku 2004, nieistniejący już Bank Przemysłowo-Handlowy PBK SA wystawił Bankowy

Tytuł Egzekucyjny (BTE) nr: 690824/26/2004.

Dłużnikiem był i jest Stanisław O. Postanowieniem z dnia 5 maja 2004r. (I Co 169/04), Sąd

 Rejonowy w Opolu Lubelskim nadał klauzulę wykonalności temu BTE.

Na podstawie BTE oraz wspomnianego postanowienia Sądu, została wszczęta

egzekucja (KM 1272/04) przez komornika sądowego w Opolu Lubelskim.

Egzekucja jest prowadzona do dnia dzisiejszego.

W roku 2007, w wyniku podziału BPH (wcześniej bank zmienił nazwę na BPH),

następcą prawnym został Bank PKO SA.

Pod koniec zeszłego roku, pan Stanisław wystąpił do komornika z wnioskiem o

 umorzenie/zawieszenie postępowania egzekucyjnego.

We wniosku napisał między innymi: "Postępowanie egzekucyjne zawiesza się urzędu,

 jeśli okaże się, że wierzyciel nie ma zdolności procesowej.

Postępowanie egzekucyjne umarza się z urzędu, jeżeli wierzyciel nie ma zdolności sądowej.

Oczywistym jest, że już pod koniec roku 2007 postępowanie egzekucyjne KM 1272/04

nie powinno być prowadzone.

7 kwietnia br. zajęła Pani wierzytelność należną mi od US. Jako wierzyciel w piśmie

wskazany jest Bank BPH SA.

W piśmie z dnia 03.11.2010r. poinformowała mnie Pani, że wierzycielem jest

Bank PKO SA. Na podstawie postanowienia Sądu - I Co 169/04, Bank ten nie jest

w żadnym przypadku wierzycielem.

Jako następca prawny, bank ten musi wpierw uzyskać klauzulę wykonalności na siebie,

dopiero później może wystąpić z wnioskiem o prowadzenie postępowania egzekucyjnego.

Oczywistym jest, że już pod koniec roku 2007 postępowanie egzekucyjne KM 1272/04

nie powinno być prowadzone."  

Komornik sam chyba nie wiedział co ma robić, gdyż jak wynika z pisma dłużnika, nie tylko

zmienił wierzyciela w sposób dowolny, ale także nie odpowiedział na jego wniosek przez kilka

miesięcy. 

Stanisław O. stracił w końcu cierpliwość i wniósł skargę na czynność komornika - zaniechanie.

 

Sędzia Sądu Rejonowego w Opolu Lubelskim Andrzej Stańczyk w wydanym postanowieniu

(I Co 53/11) początkowo potwierdził, iż: "Zasadne jest więc twierdzenie dłużnika o utracie

 zdolności sądowej przez Bank Przemysłowo-Handlowy PBK SA", by dalej, powołując się

 między innymi na uchwałę SN 63/04 OSNC 2005, stwierdzić:

"Postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 1272/04 nie podlega więc umorzeniu

z urzędu, gdyż wierzyciel posiada zdolność sądową, a klauzula wykonalności została nadana

na rzecz jego poprzednika prawnego".        

Sąd stanął więc na stanowisku, że Bank PKO SA nie musi występować o tytuł wykonawczy na

swoją rzecz, bo on ma zdolność sądową!

 

Stanisław O. złożył zażalnie na to postanowienie Sądu. Napisał między innymi:

"Mając na względzie art. 788 kpc dopuszczalne jest nadanie klauzuli wykonalności

tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przez bank, który nabył od inngo banku objętą

tym tytułem wierzytelność wynikającą z czynności bankowej.

Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności należy dołaczyć dokumenty określone

w art. 788 &1 kpc (uchw. SN z 16.03.2006r, III CZP 4/06, niepubl.). W razie połączenia

banków można nadać BTE wydanemu przez bank przejmowany klauzulę wykonalności

na rzecz banku przejmującego (uchw. SN z 22.02.2006r., III CZP 129/05, OSNC 2007, nr 1,

poz.4).

 

Również w powołanej przez Sąd I Instancji uchwale Sądu Najwyższego 

(III CZP 4/09 Z 05.03.2009r.) Sąd stwierdził, iż: "Przepis art. 788 § 1 kpc ma zastosowanie

również w sytuacji, gdy uprawnienie objęte tytułem egzekucyjnym przeszło na inną osobę

 w drodze przelewu po wszczęciu postępowania egzekucyjnego".

W uzasadnieniu ww. uchwały SN napisał między innymi:

 

"Skład Sądu Najwyższego, rozpoznający niniejsze zagadnienie prawne,

podziela stanowisko wyrażone w uchwale z dnia 29 października 2004 r., które

opiera się na respektowaniu zasady, aby ostatecznym ukształtowaniem treści

tytułu wykonawczego (podstawy egzekucji), jego elementów podmiotowych

i przedmiotowych zajmował się sąd w postępowaniu o nadanie klauzuli

wykonalności. Organ egzekucyjny (komornik) powinien ograniczyć się do

prowadzenia egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego, z którego „jasno na

białym", wynikać będzie zakres tej egzekucji"   

 

oraz

 

"Nie sposób odmówić racji twierdzeniu, że o ile prawo żądania ochrony

sądowej mieści w sobie ryzyko bezpodstawnego pozywania innej osoby,

o tyle w  fazie egzekucyjnej, ze względu na zawarty w niej element

przymusu, reguły zachowania się dłużnika powinny być ściśle określone.

Dotyczy to również wierzyciela egzekwującego.

Słusznie też Sąd Najwyższy zauważył, że skomplikowane zagadnienia

wynikające z przeniesienia wierzytelności musiałyby być rozstrzygane przez

organy egzekucyjne, co powodowałoby wnoszenie skarg na czynność

komornika bądź powództw przeciwegzekucyjnych, podczas gdy mogą być

podejmowane w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności przez sąd.

Z wyżej przedstawionymi argumentami należy się zgodzić tym bardziej,

że znajdują one poparcie również w wykładni językowej. Z art. 788 § 1 k.p.c.

nie wynika, aby przejście uprawnienia lub obowiązku musiało nastąpić przed

wszczęciem postępowania egzekucyjnego (tj. przed złożeniem wniosku

o wszczęciu egzekucji). Przepis ten bowiem expressis verbis mówi

o przejściu uprawnienia (lub obowiązku) w toku sprawy lub po powstaniu

tytułu egzekucyjnego, a zatem nie wiąże żadnych skutków ze złożeniem

wniosku o wszczęcie egzekucji. Słuszny jest w tej sytuacji wniosek, że bez

względu na to, czy przejście wierzytelności nastąpiło przed czy też po

złożeniu wniosku o wszczęcie egzekucji, sąd powinien nadać klauzulę na

rzecz nabywcy, jeżeli, rzecz jasna, przejście to będzie wykazane

dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo

poświadczonym".

 

Uchwała Sądu Najwyższego jest jednoznaczna, nowy wierzyciel musi uzyskać

klauzulę na siebie.

 

Zażalenie rozpatrywał Sąd Okręgowy w Lublinie w składzie sędziów: Ewa

Bazelan, Iwona Tchórzewska oraz Anna Podolska-Kojtych (II Cz 354/11).

 

 

Wpierw Sąd skarcił Sąd Rejonowy za to, iż z uchwały SN 63/04 "wyciągnął

nieprawidłowe wnioski".

Później przyznał, że argumentacja skarżącego jest "zasadniczo zgodna"

z rozważaniami Sądu II instancji, ale tylko do momentu poruszonej

kwestii umorzenia/zawieszenia postępowania egzekucyjnego.

Sąd stwierdził między innymi: "najpierw organ egzekucyjny powinien wyznaczyć

Bankowi PKO SA, który chce brać udział w postępowaniu jako wierzyciel, termin

złożenia tytułu wykonawczego na swoją rzecz pod rygorem odmowy dopuszczenia

go do udziału w sprawie egzekucyjnej jako wierzyciela". 

I dalej: "Należy dodać, że niewykonanie takiego obowiązku przez zgłaszającego

się wierzyciela automatycznie nie prowadzi do umorzenia

postępowania egzekucyjnego, gdyż zasadniczo w takich sytuacjach Komornik

winien kontynuować egzekucję na rzecz dotychczasowego wierzyciela, na którego

opiewa tytuł wykonawczy".

 

W opisywanym przypadku, dotychczasowy wierzyciel to nieistniejący od 4 lat

bank!

Sąd Okręgowy nie wspomniał przy tym, co ze zebranymi przez komornika pieniędzmi.

Gdyby PKO SA nie miało zamiaru, tak jak do tej pory, starać się o tytuł wykonawczy

na swoją rzecz, to według rozumowania Sądu Okręgowego, środki powinny trafiać

do nieistniejącego wierzyciela.

Z pewnością nie do Banku PKO SA, gdyż Sąd Odwoławczy nie ma wątpliwości: "mając

na uwadze powyższe rozważania, należy wskazać, że choć w rozpoznawanej sprawie

 nie ma obecnie podstaw do prowadzenia egzekucji na rzecz następcy wierzyciela,

 jeśli nie przedstawi tytułu wykonawczego na swoją rzecz".  

 

 

Sądy obu instancji nie zajęły się w ogóle, nawet w trybie nadzoru, kwestią

prowadzenia przez komornika postępowania egzekucyjnego na rzecz nowego

wierzyciela, gdyż w pismach kierowanych do dłużnika, od pewnego czasu komornik

 wpisuje Bank PKO SA. Wyegzekwowane środki, jak powiedział mi Stanisław O.,

również od 4 lat są przekazywane wierzycielowi bez tytułu wykonawczego, czyli Bankowi

PKO SA.

 

  

 

 

 

 

art. 788 kpc

§ 1. Jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy

      przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz

      lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym

      lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym.

 

§ 2. Za przejście uprawnień lub obowiązków, o których mowa w paragrafie poprzedzającym,

      uważa się również zmiany w prawie rozporządzania mieniem wywołane ustanowieniem

      zarządcy masy majątkowej, kuratora spadku lub wykonawcy testamentu, jak również

      wygaśnięciem funkcji tych osób.

 

 

art. 818 kpc

§ 1. Organ egzekucyjny zawiesza postępowanie z urzędu jeżeli się okaże, że wierzyciel lub

      dłużnik nie ma zdolności procesowej ani przedstawiciela ustawowego.

 

 

art. 824 kpc

§ 1. Postępowanie umarza się w całości lub części z urzędu:

 

2) jeżeli wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności sądowej albo gdy egzekucja ze względu na jej

   przedmiot lub na osobę dłużnika jest niedopuszczalna.

 

 

www.antyegzekucja.pl