Pod tym przewrotnym tytułem znajduje się wyjaśnienie, dlaczego właściwie w dawnej Rzeczpospolitej buntów chłopskich nie było! Jest to bardzo ciekawe nielewacki i niemarksistowskie wyjaśnienie tego fenomenu, z którym to wyjaśnieniem całkiem niedawno się zetknąłem. Jest to o tyle inspirujące, że w celu pogrążenia nas Polaków różni ludzie w kraju i zagranicą powołują się na los ludności wiejskiej i jej rzekome niewolnictwo jako na prawomocne podważenie istnienia rzeczywistej demokracji w państwie szlacheckim.
Odpowiedzi:
1 / w Polsce nigdy nie było klęski głodu . Poza sytuacjami wojennymi i lokalnymi nadzwyczajnymi zdarzeniami, rynki lokalne zawsze generowały nadwyżki żywnościowe.
2/ chłopi nie płacili w Polsce podatków ( np we Francji zdzierstwa podatkowe w XVIII doprowadzały wieś do nędzy i klęsk głodowych)
3 /chłopi nie byli zmuszani do służby wojskowej . Przymus wieloletniego pobytu w armii był przyczyną zbiegostwa ludnosci wiejskiej z Austrii i Prus do Polski.
4 / obciążenia pracą tzw pańszczyzną nie były szczególnie wygórowane. Przykładowo z typowego ok 15 hektarowego gospodarstwa wszystkie obciążenia pańszczyźniane wynosiły około 120 dni roboczych w roku na całe gospodarstwo - mógł je odpracować własciciel gospodarstwa, któryś z jego synów lub wynajęty parobek. Niektórzy entuzjaści potrafią wyliczyć i uzasadnić twierdzenie, że chłop pańszczyźniany był obciążony pracą w mniejszym stopniu niż pracownik współczesnej korporacji ( wylicza się, ze chłop musiał pracować około 220-230 dni w roku)
5/ dodatkowo pańszczyzna była w Polsce rodzajem umowy społecznej, która działała w obie strony, więc również chłopom dawała jakieś przywileje i nakładała na właściciela wsi obowiązki. Oto one:
- dzierżawa ziemi była stała i własciciel nie mógł usunąć chłopa z ziemi ( jak usuwano drobnych dzierżawców w Anglii i gdy właścicielom na rękę było zmienić profil produkcji)
- serwituty : chłopi miał prawo w określony sposób korzystać z pańskiego majątku. Np. typowe gospodarstwo dawało prawo do 30 wozów drewna ( opałowego i budowlanego ) rocznie z pańskiego lasu - za darmo; połów ryb czy zbieractwo runa takoż itp
- pan miał obowiazek niesienia pomocy chłopom w razie zdarzeń nadzwyczajnych typu ; odbudowa domostw po pożarze, zakup zwierząt hodowlanych w razie pomoru , pomoc żywnościowa w razie głodu itp.
Wszytko powyższe powodowało, że w Rzeczpospolitej nie odnotowano masowego niezadowolenia chłopstwa pańszczyźnianego i dlatego ten stabilny dość układ trudno było zmienić pod koniec XVIII wieku. Wydaje się, że istotniejsza w perspektywie państwa była kwestia poddaństwa czyli brak podmiotowości prawnej 3/4 ludności kraju.
